Ontboezeming van vader Cats

Doch wat ik hier ontmoet, daar zoek ik wat te leeren
Maar boven alle ding, om God te mogen eeren.
Ik vinde, waar ik ga, des Heeren eigen werk,
Zoodat ik dikwijls ben, als midden in de kerk.
Mijn geest wordt menigmaal tot in de lucht verheven
Om God op dit gezicht en eer en dank te geven;
Dies zeg ik menigmaal óf stil óf overluid,
En berstte met den geest in deze woorden uit:

Hoe zoet en aangenaam zijn al des Heeren werken!
Zijn liefd' en Vadergunst, die is er in te merken.
En schoon al is de mensch niet dankbaar als het dient,
Hij doet toch aan zijn volk gelijk een ware vriend.
Of God ons met verdriet of ziekte komt kastijden,
En zendt ons zwaar verlies of anders bitter lijden,
Al is 't den vleesche pijn, des echter niet te min,
Ons heil, beminde ziel! ons voordeel schuilt er in.
't Is al om onzen geest van zonden af te trekken
En uit den doffen slaap ons' zinnen op te wekken,
Doch hoe of wat er is, dat God den mensche doet,
Hem komt uit ons bedrijf geen nut of eenig goed.
Mijn God! 'k dien U niet uit vreeze van de helle
Daarin Gij machtig zijt voor eeuwig mij te kwellen.
Ook is integendeel mijn godsdienst niet gegrond
Om datje deze ziel den Hemel schenken kondt.
Ik dien U om U zelv' en om Uw heilig Wezen,
Dat waardig is voor al en staag te zijn geprezen
Geeft mij daar zinnén toe en Cherubijnsche taal,
Niets goeds is buiten U, in U is 't al te maal
Die om U, lieve God! of in U zich verblijden.
Die komen met den geest tot in den Hemel rijden;
Want in Uw Naam alleen getroost te mogen zijn,
Is enkel hartelust ook midden in de pijn.
Al wat ik heb geleerd, al wat ik heb gelezen,
Laat dat, o lieve God, ter uwer eere wezen!
Al wat ik heden schrijf, of wat ik anders doe,
Dat schik ik U alleen, o Hoogste Schepper! toe.
Ik wou dat nooit gepeins in mij kwam op te rijzen
Als dat genegen is om LI alleen te prijzen,
Ja, dat de leste snik van dit ellendig stof,
Als mij de dood ontbindt, mocht roemen Uwen lof.

Bovenstaande ontboezeming ontleenden we uit een gedicht van Jacob Cats, gericht aan zijn neef Prof. A. Thysius, toen Rector Magnificus te Leiden.
Het geeft in klare woorden een beeld van zijn gereformeerd belijden, waarom hij ook door toenmalige en latere critici [ remonstranten), veelzins eenzijdig is beoordeeld. Hieruit zien wij, dat de afkeer van de Waarheid in aller voegen speelt. Wij voor ons, houden het liever met Cats dan met aen hooggeroemden Vondel, die welkomstliederen voor Karei V en Filips II heeft gezongen.

J. O.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen