Enkele opmerkingen over de nieuwe psalmberijming

Als mijn geheugen me niet bedriegt, ben ik wel eens in een godsdienstoefening geweest, waar de voorganger een psaim opgaf om te zingen en deze voorlas in de oude rijm van Petrus Datheen. De gemeente zong echter de nieuwe rijm. Dat was niet storend, alleen maar opvallerd. Daar staan ons nu echter groter verschillen te wachten. Tot dusver zongen we in alle kerken van Hervormd-gereformeerden of andere gereformeerden uit hetzelfde psalmboek. De kinderen op schooi of Zondagsschool leerden dezelfde berijming. Dat gaf tenminste nog een beetjje gevoel van niet totale vervreemding. Dit zal echter anders worden. De Gereformeerde Kerken hebben besloten 'n ander psalmboek in te voeren. Over enkele jaren kunnen we b.v. op interkerkelijke vergaderingen daar de vruchten van plukken bij "t zingen. Bij dezelfde wijs zingt dan de een andere woorden dan de ander. Op de school kan het al direct moeilijkheden geven. De meester geeft op ps. 1:1. De ene leerling leert de psalm uit het psalmboekje van de Gereformeerde Kerken en de ander uit het oude psalmboek van de Hervormde Kerk of de Christelijk Gereformeerde of de Oud-gereformeerde of nog anders. Dat wordt gezellig met het zingen. Of handhaaft meester op school de eenheid? Dan wordt het toch weer moeilijk. Stel zo'n peuter heeft psalm 25 : 2 geleerd volgens de oude rijm, zullen we maar zeggen. Dat is een bekende psalm niet waar? Maar ach, die ps. wordt thuis volgens de nieuwe rijm gezongen en het lieve kind zou zo graag mee willen doen, maar kan niet, want het heeft heel andere woorden geleerd, nl. deze.

Doe mij, Heer, uw wegen kennen, Wijs mij uwe paden aan; leer mijn voeten zich te wennen aan de rechte levensbaan. U verwacht ik dag en nacht U, die mij wilt zalig maken; leer en leidt mij door uw kracht, laat uw liefde mij bewaken.

Als u het mij vraagt kan ik de berijming van dit vers nu niet zo'n verbetering vinden. De twee eerste regels acht ik dichterlijk en naar de inhoud op veel lager plan te staan. Het verklarende Woord en Geest is er uit weggelaten, hoewel het toch volkomen bijbels is. Of ik dat, ai, in onze berijming zo mooi vindt? Neen, maar de regel „wijs mij Uwe paden aan" is m.i. lelijk. De koster wijst plaatsen aan en als dan de kerkgangers zitten is hij klaar met aanwijzen. De onberijmde psalm zegt: „leer mij uwe paden". Dat is wat anders dan aanwijzen. De oude rijm heeft: „want Gij zijt mijn heil, o Heer". In de nieuwe rijm lezen wij: „U, die mij wilt zalig maken." De onberijmde psalm leest: „want Gij zijt de God mijns heils." Men schrijft vaak, dat de nieuwe berijming dichter bij de tekst der psalmen blijft. Dat kan best zijn. maar

hier toch niet. en ook niet in de vijfde regel. want daar heeft de onberijmde psalm: .U verwacht ik den ganschen dag". Ik wil maar zeggen: lle verandering is nog geen verbetering. Neem b.v. ook nog eens ps. 25 : 6. De nieuwe rijm begint zo:

Wie is hij. die God wil vrezen, die naar zijn bevelen doet.

De tweede regel is een aanvulling van de dichter, even goed als de tweede regel van de oude rijm, maar dan acht ik deze regel toch geen vooruitgang. De oude is m.i. ook hier beter en waarvoor zullen we dan veranderen? Een ander voorbeeld van de vervlakking, die deze nieuwe rijm brengt, kan men m.i. vinden in ps. 1: 1.

Welzalig, wie niet treedt in 's bozen raad wie in de weg der zondaars nimmer staat, noch nederzit, waar spotters samenscholen, maar wandelt in de weg door God bevolen, wie 's Heren wet zijn hoogste blijdschap acht, haar dankbaar overpeinst bij dag en nacht.

Leg er uw psalmboekje nu maar naast en zeg dan eens of dat nu zo'n verbetering is, dat we allemaal nieuwe psalmboekjes moeten aanschaffen en nieuwe woorden leren.

Het kan zijn dat samenscholen in de derde regel een duidelijker woord is dan samenrotten, maar veel verschil zal het voor kinderen niet maken. En dan is de oude rijm toch een stuk pittiger. De woordkeus van de nieuwe rijm is zo vlak alledaags. Laat ik uw aandacht extra mogen vestigen op de twee laatste regels. Daar staat in de nieuwe vertaling van de onberijmde pslam „maar aan 's Heren Wet zijn welgevallen heeft en diens wet overpeinst bij de dag en nacht". Het komt mij voor, dat de oude rijm de inhoud daarvan pittiger en krachtiger en zangeriger weergeeft dan de nieuwe.

Als we de moeite nemen om ps. 2 even in te kijken, dan treft ons dat vers 7 uit onze berijming verdwenen is als zelfstandig vers en ingevoegd bij het laatste psalmvers van de nieuwe rijm in de vorm van deze twee regels:

in 's wereldsonrust schuilen bij den Heer! Welzalig zij, die zich op God verlaten,

Op zichzelf twee mooie regels, maar toch verdient onze oude rijm m.i. de voorkeur. omdat deze de toepassing van de psalm zo krachtig samenvat is een afzonderlijk vers.

Zo zouden we nog wel een poosje door kunnen gaan, doch de ruimte zou ons ontbreken. Ik wou op dit nieuwe vraagstuk slechts even attent maken, omdat het wie weet hoe spoedig een practische vraag kan worden, b.v. op de scholen. En dan kunnen we niet anders dan de Synode onzer kerk bijvallen, die uitgesproken heeft dat de nieuwe rijm niet voldoet aan de hoge eisen, die aan een nieuwe berijming welke misschien een of twee eeuwen zal hebben te dienen, gesteld moeten worden.

In beginsel is er natuurlijk iets tegen, dat een nieuwe berijming van de psalmen in gebruik zou worden genomen. Laten er eerst maar eens een vijftig nieuwe berijmingen gemaakt worden, door van God benadigde dichters, die de reformatorische waarheid liefhebben en in het hart der psalmen zijn doorgedrongen. Uit die vijftig zal mogelijk een veel schoner psalmboek kunnen worden samengesteld. Want het is waar, dat er nog psalmen genoeg zijn, waarvan de berijming voor verbetering vatbaar is. Zulke verbeteringen staan er ook wel in de nieuwe rijm, die de Gereformeerde Kerken gaan zingen.

In de onberijmde psalm 3 lezen we: Ik zal niet vrezen voor tienduizenden des volks, die zich rondom tegen mij zetten. Daarvoor geeft onze rijm: Schoon ik van alle kant. Geweldig aangerand, En fel geprangd moog' wezen. De nieuwe rijm heeft deze woorden:

Al rukt langs elke baan een dreigend leger aan, mijn weg zal veilig wezen.

Zeker blijft onze rijm dichter bij de tekst en drukt goed de benauwenis van de aangevallene uit, maar de nieuwe rijm heeft een sprekender beeld. Doch ook voor zulke verbeteringen zijn de moeite en de kosten van nieuwe psalmboeken nog niet volkomen gerechtvaardigd, t Zijn geen verbeteringen, die het wezen van de psalm raken.

P.

L. Vr.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen