De kleine gemeenten

Hoe moet het toch met de kleine gemeenten, zo wordt er van verschillende kant gevraagd, wanneer het ontwerp voor een generale regeling van de predikantstraktementen wet wordt? We hebben er in een vorig artikel reeds op gewezen, dat de financiële problemen voor de meeste gemeenten zeer moeilijk op te lossen zullen worden. En zoals vanzelfsprekend is, zullen de kleine gemeenten de grootste moeilijkheden krijgen. Weliswaar is de offervaardigheid in de kleine gemeenten meestal groter dan in de andere gemeenten. Daar is immers de band tussen predikant en gemeenteleden nauwer. Daar voelt men ook hoe noodzakelijk het is dat de kerkedienst onderhouden wordt omdat kerk en pastorie veel meer het middelpunt van het gemeentelijk leven zijn. Maar aan de andere kant zijn de reserves in de kleine gemeenten dikwijls gering, zodat een verhoging van de inkomsten haast niet te bewerkstelligen is.

En juist de kleine gemeenten zullen met sterk verhoogde uitgaven te maken krijgen. Dat dit probleem in onze kerk niet klein is blijkt wel uit het feit dat van de 1321 gemeenten, die de Hervormde Kerk telt, er 57% nog geen 1000 en 26% nog geen 500 zielen telt.

Wij voor ons achten het voortbestaan van de kleine gemeenten als zelfstandige gemeenten van groot belang. Toch zal het, juist door de financiële moeilijkheden, in de toekomst meer en meer de weg van de combinatie op moeten. Nu heeft men ech-

ter een nieuwe vorm van samenwerking, die van het pastoraal verband, tussen kleinere gemeenten ontworpen, waarbij elke gemeente haar zelfstandigheid behoudt. De ontworpen regeling zegt er het volgende van in de toelichting:

Dit pastorale verband is een aparte figuur, naast de gewone combinatie. Combinatie is de regeling, waarbij twee gemeenten samen één predikantsplaats hebben en financieren, terwijl de op die standplaats staande predikant in elk dier gemeenten als predikant fungeert.

In de gemeenten met een pastoraal verband is er steeds meer dan één kracht werkzaam: hetzij twee of meer predikanten, al of niet met een of meer hulpkrachten, hetzij één predikant met een of meer assistenten (hulpprediker, vicaris, emeritus). In een pastoraal verband is er bovendien een commissie, gevormd uit de betrokken gemeenten en centrale kerkeraadscommissie geheten, die zorgt voor de tenuitvoerlegging van de tussen de gemeenten in een overeenkomst vastgelegde regeling inzake de werkverdeling en de rechten en plichten op de gemeenschappelijk gefinancierde pastorale verzorging betrekking hebbende. Deze commissie is geen superkerkeraad over de gemeenten uit het pastoraal verband, maar een gemeenschappelijk instrument voor de behartiging van de zaken, die in de overeenkomst zijn geregeld...De gemeenten met een pastoraal verband zijn en blijven kerkrechtelijk, civielrechtelijk en financieel geheel zelfstandig. Zij hebben en behouden dus een eigen kerkeraad, een eigen diaconie en een eigen college van kerkvoogden. Alleen inzake de pastorale verzorging is er een onderlinge, in een overeenkomst gedetailleerde geregelde coöperatie '."

Eerlijk gezegd lijkt het ons allemaal een beetje ingewikkeld. En naar onze mening is de weg van de combinatie, wanneer het beslist niet anders kan, dan toch nog maar beter. De kerk zou echter zoveel mogelijk moeten blijven staan op het standpunt dat de kleine gemeenten een aparte taak hebben te vervullen in ons kerkelijk leven en dat de kerk daarom offers heeft te brengen voor die kleine gemeenten.

Tot nu toe hadden gemeenten met minder dan 500 zielen een bijzondere status.

Deze gemeenten waren niet geklassificeerd, zoals de uitdrukking luidde. Daardoor kon men niet zomaar zonder meer een eigen predikant beroepen. De classificatiegrens van 500 zielen vervalt echter bij de nieuwe regeling. Wanneer een gemeente kan aantonen, dat ze financieel bij machte is alle kosten te dragen tot onderhoud van predikant en dergelijke, kan ze zonder meer een predikant beroepen. Anders moet ze gebruik maken van de mogelijkheden die nader omschreven worden in de kerkorde zoals combinatie en pastoraal verband en dergelijke. Wanneer een gemeente niet komt tot een redelijke pastorale voorziening dan heeft het breed moderamen van de provinciale kerkvergadering de taak om een dergelijke voorziening tot stand te brengen. Dat is natuurlijk ook weer iets dat tot allerlei moeilijkheden en twistpunten aanleiding kan geven. Ook hier vinden we een steeds verder ingrijpen in de rechten van de plaatselijke gemeenten.

Uit alles blijkt dat er voor het kerkelijk leven grote moeilijkheden te wachten staan. En vooral de kleine gemeenten zullen in die moeilijkheden delen. Dat is zeer te betreuren, omdat juist de kleine gemeenten een belangrijke functie vervullen in het kerkelijk leven.

We zullen hier nu op 't ogenblik niet verder over uitwijden. We zullen wel verstaan dat er aan de invoering van de nieuwe financiële regeling, zoals die voorgesteld is, problemen vastzitten, die niet zo maar op te lossen zijn.

Daarom juist is het zo nodig, dat men niet overhaast te werk gaat, doch rustig overweegt welke weg men gaan moet. En dan stellen we ons voor, dat de eenvoudigste weg zonder een warnet van bepalingen en voorschriften, de beste weg nog is.

Wanneer men er toe overgaan zou voor de kleine gemeenten ook de minimumtaraktementen vast te stellen, zonder meer, dan zou het verder ook aan het initiatief van die gemeenten overgelaten kunnen worden, hoe men verder denkt te handelen. Daarbij moet er natuurlijk wel enige leiding zijn. Maar al die voorschriften en regelingen en bepalingen maken het over 't algemeen niet beter. Ook en zeker voor de kleine gemeenten niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen