KLEINE KRONIEK

Geen ander evangelie!

In het Centraal Weekblad vond ik gegevens over een nieuwe belijdenisbeweging, die in de kerk van Westfalen is ontstaan onder de naam: Geen ander evangelie. Op 6 maart heeft deze beweging een openbare vergadering gehouden in Dortmund. Tot de sprekers behoorde de praeses van de landskerk in Westfalen, Ernst Wilm, en de Erlanger hoogleraar Walter Künneth, die ook reeds zijn sporen verdiend heeft in de strijd tegen het nationaal socialisme.

Zoals ik reeds eerder in deze rubriek heb opgemerkt tracht een nieuwe vrijzinnigheid de kerken der wereld te veroveren. Ook in Duitsland maakt deze nieuwe vrijzinnigheid zich sterk. Bultman is er één van de vertegenwoordigers van. Men gaat thans zover dat men God eigenlijk dood verklaart. Zo heeft op de Kirchentag die verleden jaar in Duitsland gehouden werd een mevrouw Dorothee Sölle nogal opzien gebaard door haar modernistische theorieën die ze daar verkondigde. Zij verwerpt het geloof in een persoonlijk God. God bestaat zo niet volgens haar. Ik zou nog verschillende andere namen kunnen noemen, zoals die van bisschop Robinson, die in zijn boekje: Eerlijk voor God, ook dergelijke meningen naar voren brengt. Vanzelfsprekend komt er reactie op dergelijke vrijzinnige bewegingen. Men gaat zich weer in kerkelijke kring bezinnen op het evangelie en op de boodschap van het Woord Gods. En daaruit is nu ook de bovengenoemde belijdenisbeweging ontstaan. In het Centraal Weekblad lees ik daar nu over:

„De genoemde beweging verdient ook onder ons gekend te worden. Want het verschijnsel, waartegen zij met kracht en met overtuiging wil opkomen, laat ook in ons land zijn invloed bemerken. Het is het andere evangelie, waaraan bij de naam van die belijdenisbeweging moet worden gedacht Volgens dat andere evangelie doet het er niet toe of het in het Nieuwe Testament verhaalde wel alles in werkelijkheid is gebeurd, maar wordt alleen belangrijk geacht de geloofshouding, welke daaruit tot ons spreekt.

De beweging in Westfalen vindt haar oorsprong in een reeds langer bestaande kring van personen, die sedert 1960 zich verontrust toonde over allerlei nieuwe theologische opvattingen. Deze kring had haar middelpunt in Bethel. In 1965 hebben leden uit die kring, behorende tot de landskerk van Westfalen, besloten afzonderlijke conferenties te beleggen om na te gaan, wat binnen deze kerk als hun taak moest worden beschouwd. Hieraan is het te danken, dat de genoemde samenkomst te Dortmund, onder een massale medewerking, heeft plaatgehad.

De toespraken zijn indringend en dragen in de bestrijding van de aangevochten theologische beschouwingen een alleszins waardig karakter. Dat zij indruk hebben gemaakt, blijkt mede hieruit dat een aanhanger van die theologische beschouwing, van wie een tijdschriftartikel was aangehaald, onmiddellijk in het geweer is gekomen. Hij zegt in zijn brief met eigen woorden: „Ik geloof dat Jezus mens was. En ik bestrijd het geloof van de belijdenisbeweging dat Hij meer dan een mens zou zijn geweest. Ik heb sedert gisteren namiddag begrepen, dat ik dit om Jezus' wil belijden moet. Ik ben de belijdenisbeweging er dankbaar voor, dat zij mij dat geleerd heeft."

In het licht van een dergelijke uitlating moet het recht van het optreden der nieuwe beweging te meer worden erkend. Men kan en moet gelijk ook in de brochures met zovele worden wordt uitgesproken, de voorstanders van het andere evangelie als personen respecteren. Maar er bestaat aan de andere kant geen twijfel aan, of zij moeten als dwaalleraars worden betiteld. En het is nodig met nadruk daartegenover vast te houden aan de belijdenis van de gekruisigde en opgestane Heiland, die voor ons heeft genoeggedaan en ons met God verzoend heeft.

Er staan uitnemende woorden in deze brochure. Praeses Wilm zei onder meer: „Men kan in de Schrift evenals bij opgravingen graven en graven en alle lagen der verlopen eeuwen vaststellen en aan 't licht brengen en met dit al het frisse water niet vinden, waar het bij het graven in de Schrift toch alleen om te doen is en zonder hetwelk wij versmachten en niet gered worden." En uit de voordracht van prof. Künneth haal ik de volgende zinsnede aan:

„Het ganse Nieuwe Testament spreekt in gewoonweg talloze begrippen, beelden, gelijkenissen van het ene thema: Jezus Christus heeft zich voor ons allen geofferd, is voor ons gestorven als het Lam Gods, dat de zonde der wereld draagt, heeft zijn leven weggegeven als losgeld voor de verlossing der wereld. Het bloed van Jezus Christus, Zijn Zoon, reinigt ons van alle zonde. Ja, Zijn bloed, zeer werkelijk, niet het strafgebeuren en niet het woordgebeuren waarvan men ook kan zeggen: Jezus van Nazareth. Neen, dat zegt niets, maar Zijn bloed. Dat is het centrum van de blijde boodschap, waaraan in geen enkel opzicht tekort mag worden gedaan. God heeft namelijk Hem, die geen zonde kende, voor ons tot zonde gemaakt. God heeft door Hem, Christus, de wereld met Zich verzoend. Dat is de grote heilswerkelijkheid. Dat alleen is de zin en inhoud van het grondleggende feit van Jezus kruis. Al het andere stelt, ik kan het niet anders zeggen, zoiets voor als een misleidend gebruik van dezelfde woorden."

Terecht wordt erop gewezen, dat de prediking van het kruis en de opstanding van Christus behoort tot de oorspronkelijke belijdenis van de Christenheid. En dat deze voor alle tijden geldt, ook temidden van een veranderde wereld, ook tegenwoordig. Vandaar dat er reden is tot een op* roep om zich te verzamelen rond die elementaire uitspraak: geen ander Evangelie!" ~

Inderdaad, de prediking van het kruis en de opstanding van de Heere Jezus Christus blijft de kern van het evangelie. En door de Heilige Geest leren we geloven in Hem en door dat geloof zullen we eeuwig leven.

Nog steeds hetzelfde

De vrijzinnigheid is altijd hoogmoedig geweest. In de vorige eeuw keken de modernen laag neer op die „achterlijken van het platteland", die nog vast bleven houden aan het geloof der Schriften. Diezelfde hoogmoed vind ik thans weer bij bovengenoemde Dorothee Sölle, verbonden aan het Germanistisch Instituut van de Keulse Universiteit — haar werkkring riekt een beetje naar een heleboel ideeën die we in de oorlog beslist hebben moeten afwijzen — en ze doet met een zeker superioriteitsgevoel de nieuwe belijdenisbeweging af. In een verslag van een vraaggesprek met Trouw lees ik:

„Dat brengt ons op de beweging „Kein anderes Evangelium" (Geen ander Evangelie), een Westduitse stroming die zich scherp verzet tegen de nieuwe theologie en daartoe nog niet zo lang geleden op een bijeenkomst in Dortmund een massabijeenkomst heeft gehouden. „Deze mensen", zegt dr. Sölle, „zijn bang voor wetenschappelijke theologie en bijbelkritiek. Ze komen meest van het platteland. Nee, theologen van naam hebben ze niet achter zich. Ik ben er zelfs van overtuigd, dat mensen als Thielicke en Gollwitzer, die tussen deze beweging en de nieuwe theologie inzitten, als ze móesten kiezen, aan onze kant terecht zouden komen.

Vroeger dacht ik: mensen die van „Kein anderes Evangelium" willen toch eigenlijk hetzelfde als de meer modernen, alleen, ze denken een beetje verkeerd, ze komen van het platteland en zo, u weet wel. Maar daar in Dortmund heb ik dingen gehoord, die met Christus als onze lijdende broeder niets te maken hebben. Dat was eigengerechtige theologie, die daar verkondigd werd. Daar kwam ee n elite-bewustzijn tot uitdrukking, zo van: wij zijn de weinigen die nog in God geloven."

En even verder lees ik in dit verslag: „We vertellen, dat we een tijdje geleden van bisschop Lilje, toen die in Amsterdam was, te horen hadden gekregen, dat de nieuwe theologie onder de studenten wel grote opgang maakte, maar dat ze, zodra ze in de gemeente kwamen, wel bijdraaiden. De gemeente slikte die nieuwlichterij gewoon niet. „Die ervaring heb ik ook", erkent dr. Sölle, „en dat vind ik erg. Want die jonge dominees praten dan tegen hun geweten in. Ze moesten consequenter bij de nieuwe theologie blijven. Als dr. Lilje zegt, dat men daarmee niets kan beginnen, dan antwoord ik: men kan integendeel met de oude theologie niets beginnen, die — zo is dat althans in West-Duitsland — de wereld meestal laat voor wat ze is. De opleiding van de predikanten zou trouwens ook veranderd moeten worden. Ze zouden meer sociologie en dat soort vakken moeten krijgen, om te weten, wat er in de wereld te koop is."

Zouden die dominees als dr. Sölle haar zin kreeg, überhaupt nog wel op de preekstoel komen of zou hun taak alleen bestaan in het organiseren van . het maatschappelijk engagement van de gemeente? Nee, dat laatste toch niet, kerkdiensten hebben nog zin, vindt dr. Sölle. „De nieuwe wijze van geloven moet immers gereflecteerd, geoefend worden. Men zou natuurlijk wel de preek kunnen vervangen door een gesprek. Hoewel ik kan me toch wel een goede preek voorstellen en ik beluister er ook wel eens een, een enkele keer." —

Kijk, op deze manier blijft er van het evangelie, van de blijde boodschap, niets meer over. Op deze manier is God er ook niet meer. Maar we hebben pas het Pinksterfeest gevierd. En de Heilige Geest is uitgestort En die Geest zal de kerk in alle waarheid leiden. Dit is een andere Geest dan de geest van vrijzinnigheid en filosofie. Tegen alle modernisme houdt God toch zijn kerk in stand. En het blijven niet vele wijzen en niet vele edelen.

Vragen aan de confessionelen

Ds. Groenewoud heeft in het blad van de Confessionele Vereniging in de laatste tijd nogal eens een en ander geschreven over de Gereformeerde Bond. Hij zou wel graag een gesprek willen hebben tussen deze twee organisaties, maar hij ziet er aan de andere kant niet veel in. Ds. G. Boer legt hem nu in De Waarheidsvriend enkele vragen voor: „Welnu dan, is de eerste opmerking dat m.i. mede en vooral onder invloed van Barth, het gezag van de Heilige Schrift en de leerstukken over verzoening en verkiezing bij vele confessionelen geleden heeft. Mijn vraag is: Hoe komt het, dat ds. Groenewoud wel steeds de vragen over de schepping en de aard van het Schriftgezag van b.v. Gen. 1—4 aan de orde stelt, maar zo weinig in het geweer komt wanneer de Schrift wordt aangerand van de zijde van de midden-orthodoxie en van de vrijzinnigheid? De verdediging van het* gezag van de Heilige Schrift is toch een aangelegen zaak in de confessie. Het gaat mij niet om de opsomming van de moeilijkheden, die ik ook ken, maar om het integraal gezag van het Woord Gods.

In de tweede plaats: Hoe komt het, dat — ondanks betuigingen van aanhakelijkheid aan de confessie — er in de praktijk van het kerkelijk leven in confessionele gemeenten zo weinig belangstelling is voor de inhoud van de confessie?

Daarmee hangt samen de vraag: Hoe komt het, dat — alweer in grote lijnen — in de meeste confessionele preken zo weinig een grondige uiteenzetting van de Schriften wordt gegeven, zodat de confessionele (in de zin van de confessie) ruggegraat van de gemeenten wordt versterkt en men niet bij de eerste windstoot in de armen van de midden-orthodoxie valt?

Hoe komt het, dat confessionele predikanten, die tot de ouderen liehoren, zo klagen over de gemeenten, die zij dimden, waarin het geestelijk en het kerkelijk leven eertijds bloeide en die in het veld

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen