De afglijding van koning Salomo

Het gesprek kwam op Salomo en zijn val. De ene partij zegt: an David lezen we wel het berouw, maar niet van Salomo. De andere partij zegt: .i. was ook Salomo een gekende des Heeren en een doorluchtig type van de Christus. We lezen in 2 Sam. 12 : 24: Daarna troostte David zijn huisvrouw Bathseba en ging tot haar in, en lag bij haar; en zij baarde een zoon, wiens naam hij noemde Salomo; en de Heere had hem lief." Heeft ook Salomo Spreuken, Prediker en Hooglied niet na zijn val geschreven?

Wat is de val van Salomo? Ik ben geneigd te antwoorden, dat men niet helemaal terecht van een val kan spreken. Het is meer een afglijden, een wegzakken. Dit wegglijden is niettemin erg en ernstig genoeg. Wat is er gebeurd? Er is iets gebeurd, dat in strijd is met 1 Cor. 7 : 29— 31: Maar dit zeg ik, broeders, dat de tijd voorts kort is; opdat ook die vrouwen hebben, zouden zijn als niet hebbende; en die wenen als niet wenende; en die blijde zijn als niet blijde zijnde; en die kopen als niet bezittende. En die deze wereld gebruiken als niet misbruikende; want de gedaante dezer wereld gaat voorbij." Daar heeft koning Salomo zich niet aan gehouden.

Wat is de gedaante dezer wereld? In de harten van ons mensen bestaat een algemene drang naar het geschapen licht, naar leven, naar volheid meer en meer, naar afwisseling, naar iets nieuws scheppen, naar het schepsel. De mens wil wat maken, dat volmaakt is, goddelijk is. In de drang naar genot, bezit, succes, weten, macht, volmaaktheid, probeert de mens zijn eigen ik groot te maken. De meisjes of vrouwen moeten op hem afkomen, het geld moet naar hem toerollen, hij moet groot worden in de wereld, machtig, veroveringen maken. Kortom, de mens wil het middelpunt van zijn wereld zijn. Wat is de gedaante dezer wereld? Dat is de

eros, de liefde om veel te zijn, te veroveren. te bezitten.

Dat is toch dom, zal iemand denken. Wat baat het een mens al gewint hij de hele wereld en hij lijdt schade aan zijn ziel? Dat is allemaal waar, maar een mens is verduisterd in zijn verstand: geleerden en ongeleerden. De hartstocht, de eros, jaagt de mens voort. Salomo had van God zoveel wijsheid gekregen, doch wat doet hij dwaas. , , God gaf Salomo wijsheid en zeer veel verstand, en een wijd begrip des harten, gelijk zand, dat aan de oever der zee is." Dit verhindert hem echter niet zijn wijde hart te willen vullen met vrouwen van allerlei volken. Dit behoorde weliswaar tot zijn koninklijke waardigheid, maar hij zette er bovendien zijn hart op. Die vrouwen behoorden tot de onderworpen volkjes en tot de bevriende staten. Zijn hart hing er aan met liefde. U kunt het alles in 1 Koningen 11 lezen.

Het gevaar school nu in de vrouwen met de vreemde godsdiensten. Zij dreigden Salomo voor een deel van de Heere, de God van Israël, af te trekken en hem een beetje een afgodendienaar te maken. De duizend vrouwen worden onderscheiden in 700 hoofdvrouwen van vorstelijke afkomst en 300 bijvrouwen uit de slavenstand. Zij waren met de vrouwen meegekomen of gekocht. Wat moeten we van dit getal zeggen? Is het symbolisch? Duizend is het getal van de totaliteit der we-" reld. Als Salomo 1000 vrouwen had, bezat hij de hele wereld. Als duizend symbolisch is te verstaan, hoeveel waren er dan in werkelijkheid? In Hooglied 6 : 8 staat:60 koninginnen en 80 bijvrouwen. Zijn de 1000 misschien nog anders te verklaren, zodat het getal alle vrouwen in zich begrijpt, die de jaren door in Salomo's paleizen hebben gewoond? Wij moeten er aan denken, dat de politiek en met name de handelspolitiek hierin meer meesprak dan wij vatten kunnen. Vele vrouwen waren in het paleis in de eerste plaats als vertegenwoordigsters van hun land of van de handel. De hoofdzaak is echter niet het getal, dat over een rijkdom en een volheid spreekt als nooit tevoren. De hoofdzaak is het gevolg van die veelheid van vreemde vrouwen. Zij verleidden hem om andere goden te dienen en altaren voor de afgoden zijner vrouwen op te richten. Twee omstandigheden werkten hieraan mee: et grote getal en zijn leeftijd.

Salomo was net als een dominee of een vroom zakenman, die alleen met onbekeerde mensen omgaat. Je verslapt met onvoorstelbare vaart in je geestelijk leven. Waar men mee omgaat, wordt men mee besmet. Dat heeft de koning ondervonden. Men pleit er in deze eeuw voor, dat de kerk open moet staan voor de cultuur. Wat is het gevolg hiervan? Dat de waarachtige vroomheid moeilijk meer te vinden is. Salomo had talrijke en veelzijdige betrekkingen met de afgodische cultuurwereld. Daardoor werd hij rijp voor de beroemde tolerantie of verdraagzaamheid. De vrouwen neigden eerst zijn hart achter andere goden daarna daden. zijn

Verliet hij dan de Heere? Dat staat er niet. Wel staat er, dat zijn hart niet meer volkomen met de Heere was. Daar is een verschil met David. Salomo wilde God en de afgoden beide ruimte geven. David had grote zonden, maar hij bleef vrij van de neiging tot afgoderij. De zonde van David heeft het volk Israël niet zo meegesleurd als de zonde van Salomo. Deze is in de oceaan der wereldliefde diep ingedoken. Is hij verdronken? In elk geval: een koning of andere voorganger zondigt niet voor zichzelf alleen. Is Salomo een type van Christus? Hij doet ons wel de noodzakelijkheid van de Heere Jezus zien. Deze zoon van David heeft zijn rijk te gronde gericht. Er bleef maar een gedeelte voor zijn zoon Rehabeam over. Hij wilde de wereld en de dienst des Heeren al te zeer verenigen. Hij wilde een vrederijk op aarde brengen door het vlees te sparen en voor God en de afgoden plaats te laten. Dit loopt altijd slecht af. De cultuur en de godsdienst van deze wereld moet niet aanvaard worden, maar gedood. De duivel verzocht Jezus te regeren op de wijze van Salomo. De Heiland heeft echter de wereld in de weg van sterven en opstanding vernieuwd, om ze zo voor de inwoning Gods geschikt te maken.

In de laatste jaren van Salomo kwamen donkere wolken op. Zij kwamen voort uit de toorn des Heeren: Daarna vertoornde zich de Heere tegen Salomo, omdat hij zijn hart geneigd had van de Heere, de God Israëls, Die hem tweemaal verschenen was. En hem van deze zaak geboden had, dat hij andere goden niet zou nawandelen; doch hij hield niet, wat de Heere geboden had" (1 Kon. 11 : 9, 10).

Het is opmerkelijk, dat slechts zo kort de bloei van het rijk van David duurde. Salomo had veel wijsheid, rijkdom en macht, maar weinig liefde tot zijn volk. De mensen, ook de kinderen Gods, vallen geducht tegen. De allerheiligste heeft maar een klein beginsel van gehoorzaamheid. Zo is de zaligheid niet in Salomo, maar alleen in onze Heere Jezus Christus.

We kunnen aannemen, dat Salomo zijn beginselen niet heeft prijsgegeven. Als we mogen geloven, dat hij in zijn jonge jaren tot het ware geloof gebracht is, is hij in dit geloof gestorven. Maar zijn leven werd in zijn ouderdom een duister leven en hij is in het donker gestorven. Hij heeft veel geschreven wijsheid nagelaten, doch geen psalm 51. Het is goed, dat we weten dat het ware berouw evenzeer een gave van God is in het begin als in de voortgang van ons leven. Ik weet niet of hij diep berouw gehad heeft, ik weet niet of hij zijn afdwalingen betreurd heeft. Dus houd ik het er op, dat hij in het donker gestorven is. Gelijk zovele bijbelheiligen tot waarschuwing meer dan tot voorbeeld kunnen dienen, is ook Salomo's leven een grote waarschuwing, dat het met ons mensen niets is. Laat hij voor zichzelf nog gelovig gebleven zijn, dan is hij toch zo makkelijk geworden. Alles kon er mee door. Hij liet zich meer door een begeerte naar rust en naar rijkdom leiden dan door de liefde en de waarheid Gods. Daar is geen afval der heiligen, doch wel een verval.

Doch God kan dit niet dulden. Het bestaan van Israël heeft op deze wijze geen zin meer. Daar mogen geen andere goden voor Gods aangezicht geduld worden. Zo is het ook in ons leven. Wij moeten ophouden met wereld en God te verenigen. Ik heb niet de gedachte, dat die veelheid van vrouwen in hoofdzaak diende voor Salomo's persoonlijke vleselijke lust. Het ging veel meer om de glans van het hof. Maar laten we niet denken, dat een man of vrouw, die voor het mooie van deze wereld leeft en schitteren wil en zichzelf tot afgod maakt of z'n huis of z'n rijkdom, minder zondaar is dan de hoeren en tollenaars. Het is beide erg.

De ziel van Salomo werd volgestopt met het aardse, met de schoonheid van vrouwen en huizen en tempels en stad en land. Het volk kon maar zwoegen en lijden om voor Salomo en zijn hovelingen, vrouwen en mannen, een genoeglijk leven te bereiden. Deze dingen bezoekt de Heere. Het zijn niet alleen die afgoden. Heel Salomo's leven is in een verkeerd spoor, al houdt hij alles in het nette. Weet Salomo het dan niet goed? Hij weet het uitstekend. Is Salomo niet iemand met een ander leven? Dat zou ik niet durven zeggen. Maar wat helpt dit? De schrikkelijkste dingen kan men horen van mensen, die het uitstekend weten en van wie men niet durft zeggen, dat ze geen ander leven kennen.

Wat is het dan? De politiek, dat zei ik al. Voor de politiek wordt zoveel gedaan. En de handel, dat zei ik al, en de veelwijverij, die in het Oude Testament wel niet bij de burgerlijke wet verboden is, doch een bron van veel kwaad zich vaak betoond heeft.

Wat kan men alzo uit het leven van koning Salomo leren? Hoe een vroom man vervallen kan. Oorzaak? Men vreest het gevaar niet genoeg. Men doet te veel met de wereld mee door b.v. een wereldse vrouw te trouwen of man, door zijn vrienden in de wereld te zoeken, door zich niet te houden aan 1 Joh. 2:15, 16: Hebt de wereld niet lief, noch hetgeen in de wereld is; zo iemand de wereld liefheeft, de liefde des Vaders is niet in hem. Want al wat in de wereld is, nl. de begeerlijkheid des vleses en de begeerlijkheid der ogen en de grootsheid des levens, is niet uit de Vader, maar is uit de wereld."

Daarom is kruis en lijden voor Gods volk dikwijls een zegen voor tijd en eeuwigheid. Het is ook duidelijk, dat zeer veel weten, koning zijn, dominee zijn, christelijk onderwijzer zijn, professor zijn, uitnemende opvoeding, niet bewaart voor zedelijke en geestelijke vermagering en erger. Wijn en vrouwen kunnen ook een wijze bedwelmen. Wat is de les? Waakt en bidt, opdat ge niet in verzoeking komt.

Wanneer Salomo kan wegglijden, die in Gods wegen wandelde vele jaren en

voor zeer wijs gold, hoe noodzakelijk is het waken dan voor allen. De grootste wijsheid wordt wel eens de brutaalste dwaasheid. Een hoge stand in de genade kan in diepe duisternis eindigen. Laten we hopen, dat Salomo behouden is als door vuur, dan heeft hij toch de toorn Gods en het gericht over zijn volk gebracht. Het ambt. ook het koningsambt, brengt bijzondere gevaren en daarom bijzondere verplichtingen mee.

Bidt zonder ophouden, zegt de Schrift. Salomo heeft het rechte bidden blijkbaar laten verslappen. Het zal wel zo wezen, dat hij weinig meer gebeden heeft, al heeft hij zijn gebeden tot het einde toe opgezegd. Ons leven is dan goed als het tot de omgang met God verheft en niet als onze vermaken ons hart naar de wereld neigen. Het ernstige gebed is het hardste nodig in tijden van geluk en voorspoed. „Leidt ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze." Daar is in dit verband nog iets te zeggen. In Jacobus 5 staat een vergeten woord. „Belijdt elkander de misdaden, en bidt voor elkander, opdat gij gezond wordt; een krachtig gebed des rechtvaardigen vermag veel."

Het laatste wordt vaak aangehaald, het eerste te weinig gedaan. Menig hooggeplaatste zou voor tijd en eeuwigheid geholpen zijn, als hij een broeder naast zich had gehad, aan wie hij zijn verkeerde daden beleed en die voor hem bad. De duivel houdt een mens eenzaam. Er staat niet: belijdt de priester uw misdaden. Er staat wel. „Belijdt elkander de misdaden."

Salomo's wijsheid is het, als we denken aan het woord van Paulus: „Trek geen ander juk aan met een ongelovige." Er bestaat ook weinig, dat zo naar is dan een mens, die van der jeugd af de Heere gediend heeft en gelovig geleefd, maar in de ouderdom, als de eeuwige rust nadert, afvalt en zo een heel leven van moeite en strijd met zonde en wereld bijna of geheel waardeloos maakt: „wie meent te staan zie toe, dat hij niet valle."

Wat joeg Salomo na? Hij kon maar niet hoog genoeg klimmen in de wereld. Al zijn handelsvrienden, al zijn politieke vrienden, al zijn vrouwelijke gasten en personeel en beminden wilde hij terwille zijn. Het ging allemaal maar om de aardse dingen. Hij zocht de vrede, waarvan zijn naam spreekt, in toegeven aan de mensen. Iedere toegeeflijkheid, die wortelt in lauwheid en onverschilligheid voor de waarheid of in zwakheid, is geen deugd, maar grote zonde voor God. Bijgeloof en ongeloof mogen in een goed geordende staat en nog minder in een goed geordende kerk een gelijke plaats innemen als de waarheid Gods. Helaas, dit ziet men allerwegen. Salomo zit in kerk en staat aan het roer. Wat is het gevolg: kerk en volk en staat gaan hun ontbinding tegemoet. Of dacht men echt, dat het zo bleef als het is? Heeft Salomo niet in zijn ouderdom de drie genoemde werken geschreven? Dat zou ik niet durven zeggen. Het moge van Prediker gelden, doch de andere zijn niet aan de ouderdom gebonden. Maar wat kan een dominee of wijsheidsleraar preken en schrijven, dat goed is, zonder dat dit hem bewaart voor de toorn Gods. Nog eens: we willen hopen, dat Salomo als door vuur gered is.

Hij kreeg zo'n mooie naam van Nathan: Jedid-Jah (geliefd van Jehova of Jahwe). Zijn leven is zo mooi begonnen. Maar de Heere zegt: Gij hebt Mijn verbond en inzettingen niet gehouden, Ik zal het koninkrijk van u scheuren en aan uw knecht geven. Wat kan een mens dus ver weg glijden. Waakt en bidt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen