GENADE

(1)

Somtijds kan men horen zeggen: Genade wordt op het schavot geleerd". Daar zit veel in. Als de winnende jongen boven op zijn overwonnen kameraad zit, eist hij soms: Eerst genade zeggen". Dit is niet hetzelfde als de genade van het schavot. Dan staat er in Lucas 2 : 25: En Jezus nam toe in wijsheid , en in grootte, en

jn genade bij God en de mensen". Dit betekent, dat men Hem welgevallen betoonde. Hem aardig vond.

In deze tekst heeft genade geen betrekking op de vergeving der zonden. Wat wordt er in de Bijbel bedoeld met het woord genade, dat in het Oude Testament het eerst voorkomt in Genesis 6 : 8: , Noach vond genade in de ogen des Heeren"? Hier staat in het Hebreeuws cheen. Samen met chesed is dit het woord, waar we in het Oude Testament mee te maken hebben als we over genade spreken. Hiervoor zijn in het Nieuwe Testament de woorden charis en eleos. Om te beginnen betekent „cheen" aanminnigheid. In de berijmde psalm 45 : 1 zingen we: Gena is op uw lippen uitgestort, Dies G' eeuwiglijk van God gezegend wordt."

De koning wordt hier aangesproken, die ter bruiloft gaat. Veel goeds spreekt de dichter van deze Bruidegom, met wie als in een gelijkenis, de Christus wordt bedoeld. Calvijn zet boven de psalm als inhoudsopgave: „Hier wordt beschreven en geprezen met verheven uitdrukkingen de genade en de sierlijkheid van Salomo, zijn deugden in de besturing van zijn rijk; zijn macht, zijn rijkdom. Vooral echter, omdat hij een vreemde vrouw uit Egypte getrouwd had, wordt aan dit huwelijk de zegen van God voorzegd, indien tenminste de nieuwe gade de liefde voor haar volk vaarwel zegt en zich geheel aan haar gemaal wijdt.

Intussen is het niet twijfelachtig of onder dit beeld wordt ook de majesteit, de macht en de uitbreiding van het rijk van Christus op sierlijke wijze met al zijn eigenschappen beschreven; — opdat de gelovigen kunnen weten, dat er geen gelukkiger en wenselijker zaak bestaat dan te verkeren onder de regering van die allervoortreffelijkste koning."

Dat was Calvijn. De Statenvertalers hebben een korter opschrift, namelijk: , .Een uitnemend profetisch bruiloftslied, bij gelegenheid van het huwelijk van Salomo met de dochter van Farao, gedicht over het geestelijk huwelijk van de Bruidegom Jezus Christus met Zijn lieve bruid, de algemene Kerk der joden en heidenen."

Onder de bijbelgetrouwe uitleggers is er geen verschil over de vraag of deze psalm op Christus ziet, maar wel over de vraag of deze psalm rechtstreeks of onmiddellijk — eerst ziende op Salomo of een andere koning — over de Christus handelt. Maar ik dwaal af. We zouden het over de betekenis van het woord genade hebben. Welnu, in de onberijmde psalm staat in vers 3: Gij zijt veel schoner dan de mensenkinderen: enade is uitgestort op uw lippen". Hier betekent genade de lieflijkheid in het spreken van deze Bruidegom-Koning. Cheen betekent meermalen: ierlijkheid, beminnelijkheid. In Spreuken 4 : 9 lezen we van een aangenaam toevoegsel. Letterlijk staat daar: en krans van genade dat is liefelijkheid. Spreuken 5 : 9 spreekt van een zeer liefelijke hinde. Letterlijk: en hinde van genade. Zo kan ik no 9 wel even doorgaan. Bij menig woord uit de Bijbel moeten we denken aan een uitgebreide reeks van betekenissen: etterlijke en geestelijke, die niet los van elkander staan. Daarom heeft eens een dominee tot een bruidspaar gezegd: , U moet de Bijbel niet lezen, echt: moet de Bijbel niet leren, u moet er in studeren

We herinneren nog eens aan Genesis 6 : 8: .Noach vond genade. Hier betekent genade: unst. De trouwe bijbellezer weet hoe vaak de uitdrukking: genade vinden in iemands ogen" in de Heilige Schrift voorkomt. Dan moet men niet denken aan: ergiffenis verkrijgen. Dat past niet b.v. in Gen. 39 : 21. Jozef vond geen vergeving maar kreeg gunst van de overste van het gevangenhuis.

Maar nu even over chèsed waarvoor het grieks eleos geeft. Het woord wordt veel gebruikt voor wat wij bedoelen met genade. Een merkwaardig woord. We kunnen het niet verstaan zonder aan het verbond tussen God en Israël te denken, gelijk we ook de genade Gods niet kunnen verstaan zonder de verbondsgedachte in de herinnering te hebben. Als twee mensen een verbond maken zijn wij verplicht tot deze genade d.i. chesed. Voor genade wordt ook wel het woord barmhartigheid gebruikt in de vertaling. David sprak tot Jonathan, volgens 1 Samuël 20 : 8: Doe dan barmhartigheid aan uw knecht, want gij hebt uw knecht in een verbond des Heeren met u gebracht". David en Jonathan hebben een verbond gesloten onder aanroeping van de naam des Heeren als getuige. David vraagt nu om barmhartigheid d.i. chèsed dit is verbondstrouw. In vers 14 wordt deze trouw „weldadigheid" genoemd. In de Heilige Schrift is dit woord vaak de overzetting van chèsed. Houdt er rekening mee. Chèsed is de hulpvaardige trouw, die men verwachten mag van iemand met wie men op de een of andere manier verbonden is: even van neven, echtgenoten van echtgenoten, vrienden van vrienden enz. Dit geldt vooral voor iemand met wie men een verbond gesloten heeft. De chèsed is niet primair een gezindheid maar een hulprijke daad, die men uit eigen keuze verplicht is. Toch is er meer. Wanneer de partijen veel verschillen in het verbond of de hulpvaardige daad zeer groot moet zijn, wordt chèsed: unst en bij God genade. Toch moeten we niet vergeten, dat het van Godswege, reeds in het paradijs en voorts in de verbonden met Noach en Abraham begonnen is met verplichtingen, die God op zich nam. Gods genade berust op het verbond, waarin Hij zich vrijwillig aan Zijn volk verbonden heeft. Jesaja 55 : 3 spreekt over „de gewisse weldadigheden Davids". Wat God aan David beloofd heeft en wat nog niet vervuld is, belooft de Heere aan het volk in Babel. De Heere is een trouwhoudend God. Daarvan lezen we in 1 Kon. 8 : 23: Heere, God van Israël, er is geen God gelijk Gij, boven in de hemel, noch beneden op de aarde, houdende het verbond en de weldadigheid aan uw knechten".

Het volk Gods pleit op Gods beloften en smeekt om genade. Dat betekent, dat het een beroep doet op 's Heeren trouw. In psalm 89 : 50 lezen we: Heere, waar zijn uw vorige goedertierenheden, die Gij David gezworen hebt, bij uw trouw? " David bidt in psalm 6 : 5: Verlos mij, om uwer goedertierenheid wil". Dat is niet primair een beroep op Gods welwillende gezindheid voor alle mensen, maar een beroep op de chèsed. op het verbond, waarin God zich tot hulp verplichtte. Dat vinden we ook in psalm 119 : 149: Hoor mijn stem naar uw goedertierenheid, o Heere!" Maar nu moet er wat bij. In elk verbond zijn twee delen begrepen. Ook de mens is verplicht het verbond te houden. In Exodus 20 : 6 lezen we: .En doe barmhartigheid (chèsed) aan duizenden dergenen, die Mij liefhebben en Mijn geboden onderhouden."

Maar wie is tot deze dingen bekwaam? Daar is niemand die goed doet en niet zondigt. In deze weg voortdenkende wordt de chèsed, de verbondsweldadigheid, hoe langer hoe meer genade in de zin van vrije, onverplichte hulp, redding, vergeving, vernieuwing.

Genade is in de praktijk van Gods zondige volk vrijwillige, ongehoudene onverdiende genegenheid, die bewezen wordt aan schuldige zondaren. Vanuit deze vrije gunst krijgen de zondaren, die hun schuld belijden, die uitspreken, dat zij van hun kant het doopverbond verbroken hebben, die met een gebroken en verslagen hart tot God komen, gerechtigheid en leven, eeuwig leven.

Genade is een eigenschap van God, die zich betoont in genadegaven. Romeinen 5 : 15 spreekt van , , de genade Gods en de gave door de genade". Deze genadegaven bestaan in b.v. de zending van Christus. Maar dan zijn er ook nog de vele geestelijke en lichamelijke weldaden, die alle uit de genade voortvloeien en zelf genade zijn. Men kan het op z'n duidelijkst zo stellen. God heeft zich aan Zijn uitverkorenen van eeuwigheid verbonden. Hij is hun God, zij zijn Zijn kinderen. Krachtens deze verbondenheid doet God alles voor hen, wat Hij kan en wat nodig is. Dit doet Hij voor zondaren, die zelf niets tot hun leven of redding kunnen toedoen, want zij liggen van nature midden in de dood. Alles wat God voor hen doet is genade. Omdat alle uitverkorenen gezondigd hebben en de heerlijkheid Gods (d.i. een deelneming aan Gods kracht en leven) ontberen, worden zij om niet gerechtvaardigd door Zijn genade, die in Christus Jezus is. Dit zegt Rom. 3 : 24. De rechtvaardigmaking van de zondaar is dus een zuivere genadegave van de God van alle genade (1 Petr. 5 : 10). Zij is een bewijs van de oneindige liefde Gods (Rom. 5:8) en van de liefde van Christus, die voor de zondaars gestorven is. Al de weldaden van het verbond, die Christus verwierf en de Heilige Geest toepast, kunnen samengevat worden onder de naam : genade.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen