KLEINE KRONIEK

Lood om oud ijzer

Daar komt me pas een ouderling bij me binnenlopen, die zichtbaar geagiteerd is. Het is duidelijk dat hij een „boodschapje" verzonnen heeft, want hij schenkt nauwelijks aandacht aan hetgeen hij me wilde melden. Het gaat om iets anders, dat merk ik zo. En daar komt het al. Hebt u in het R.D. van gisteren gelezen, wat het moderamen van de herv. synode nu weer klaargemaakt heeft? Nu was er een veelheid van onderwerpen te noemen in verband met de vergadering van de gereformeerde synode en daarom aarzelde ik even te kiezen. Maar mijn ouderling was me al vóór: U hebt toch wel gelezen dat het moderamen de vrijzinnigen en de hervormd gereformeerden op één hoop geveegd heeft? Het is duidelijk gezegd tegen de gereformeerden dat noch het vrijzinnig denken, noch het fundamentalisme, noch het piëtisme, noch de gereformeerde bond wettig zijn in de hervormde kerk. Het is allemaal lood om oud ijzer voor het moderamen van de synode.

Ja, dat had ik ook gelezen en mijn eerste gedachte was dat men nu eens precies heeft uitgesproken wat men nu eigenlijk van de hervormd gereformeerden denkt. En ineens komt bij me op wat kort na de invoering van de nieuwe kerkorde in een richtingsgesprek door een vooraanstaand middenorthodox man, die in de hoogste kerkelijke regionen vertoefde, gezegd werd. Toen ik uiteengezet had dat in de kerk alleen maar recht hebben — wanneer in dit verband van een recht gesproken moet worden — die in volstrekte gehoorzaamheid aan Gods Woord overeenkomstig haar gereformeerde belijdenis prediken en onderwijzen en dat de hervormde kerk krachtens haar oorsprong en belijdenis alleen maar een gereformeerde kerk kan en mag zijn en dat we daartoe de geestelijke strijd zullen blijven voeren, was zijn antwoord: Jullie horen eigenlijk in de hervormde kerk niet thuis wanneer je op dit standpunt staat en het zou beter zijn om je dan maar bij de een of andere afgescheiden kerk te voegen. Eigenlijk is nu hetzelfde gezegd door het hervormd moderamen: vrijzinnigen en gereformeerde bonders zijn lood om oud ijzer, ze zijn beide niet wettig in de hervormde kerk. Ze worden dan misschien nog geduld omdat men hoopt dat een jongere generatie zich wel zal bekeren tot de midden-orthodoxie, zoals reeds jaren geleden een ander vooraanstaand man in de hervormde middenorthodoxie juichte: er is weer een gemeente „omgegaan" toen een kerkeraad in plaats van een „bonder" een „confessioneel" predikant ging beroepen.

Ik kon me de verontwaardiging van mijn ouderling goed begrijpen. De midden-orthodoxie heeft volgens het hervormde moderamen het „alleenrecht" in de kerk. Nu, die midden-orthodoxie brengt het er niet zo best af. In sommige delen van ons land worden immers predikantsplaatsen aangeboden aan de hervormd gereformeerden, wanneer zij maar voor het traktement zorgen, omdat èn de kerkgangers èn de benodigde financiën zijn gaan ontbreken.

Overigens heeft het moderamen zich toch wel weer in de vingers gesneden. Eerst met de brief aan de vrijzinnigen dat men zich niet ongerust hoeft te maken wanneer de hervormde en de gereformeerde kerken zich gaan verenigen. In de gereformeerde kerken is immers ook plaats voor het vrijzinnig denken. Toen hier felle kritiek van de gereformeerden op kwam, bleek het verzenden van deze brief „een bedrijfsongeval" te zijn. Die brief had helemaal niet geschreven, laat staan verzonden mogen worden. En om de gereformeerde synode nog meer gerust te stellen, heeft men nog eens duidelijk uitgesproken dat men daar niet bang hoeft te zijn voor de „bonders". Want voor het hervormde moderamen zijn de vrijzinnigen en de hervormd gereformeerden „lood om oud ijzer". Inderdaad, mijn ouderling heeft het juist geformuleerd. We weten nu waar we aan toe zijn. Misschien is het voor diegenen onder ons die zo graag aan willen pappen met de midden-orthodoxie een waarschuwing, in elk geval een duidelijke aanwijzing hoe men over de hervormd gereformeerden denkt in het moderamen van de hervormde synode.

Doopt men in Indonesië te snel?

Wanneer men hoort van honderden Indonesiërs die tot het christendom overkomen en zich laten dopen is men dankbaar en blij dat het werk van de zending nu zulke rijke vruchten gaat dragen en zovelen hun geloof belijden en zich laten dopen. En dan wordt wel eens de opmerking gemaakt dat de Heere bezig is de stroom van de genade te verleggen. Want hier is dikwijls een verdorring van het geestelijk leven op te merken, maar op de zendingsvelden ziet men het tegenovergestelde. Zal de Heere de kandelaar misschien uit ons midden wegnemen, de kandelaar van Zijn Woord, en die plaatsen onder de volkeren van de derde wereld, die wel in gehoorzaamheid hun weg willen gaan? Maar op mijn blijdschap werd wel een domper gezet, toen ik een artikel las in het blad van de gereformeerde zending, waarin drs. P. K. Pilon een artikel aan dit onderwerp wijdt:

„Niet lang geleden ontmoette ik een dominee uit het binnenland van Sulawesi (Celebes). Een zeer ijverige dominee, want sinds hij in dat gebied is gaan werken, neemt het aantal christenen zienderogen toe. Ik vond eigenlijk dat hij de mensen wat snel doopte. Zomaar, zonder onderwijs of een paar maanden catechisatie of een andere vorm van begeleiding, werden ze gedoopt. Wie zich aanmeldde werd zo snel mogelijk bediend. Toen ik hem daarnaar vroeg, gaf hij het volgende antwoord: „Ach, Pak, ik behandel ze als zuigelingen." En omdat de Here uit de mond van kinderen en zuigelingen sterkte heeft gegrondvest, stond ik op dat moment met de mond vol tanden. Hij zei nog wel: „Die catechisatie komt daarna wel."

In de Zendingsgebedsbrief wordt bericht dat onlangs op één zondag 250 volwassenen zijn gedoopt. Nu wordt aan dit bericht toegevoegd: Laten we hiervoor danken en bidden om een goede opvang van deze nieuwe christenen in en door de gemeente. Deze 250 volwassenen zijn dus nu christenen. Ik

zet daar een vraagteken achter. Want, is dat christenzijn door de doop bepaald? Of mag men nu christen genoemd worden. Tussen deze twee is nogal wat verschil.

Ik ben me bewust dat ik met een netelig probleem bezig ben. Want, wat betekent de doop, en bedoeld wordt dan vooral de volwassendoop. De doop van mensen die, zoals dat in het Indonesisch gezegd wordt, gekozen hebben voor de christelijke godsdienst.

Het gaat trouwens niet zozeer om de vraag wat de doop in het algemeen betekent, want daar hebben we onze antwoorden wel op. In alle catechisatieboekjes in Nederland staat het. Maar de vraag wordt wat meer to the point als we ons gaan bezinnen op wat de doop betekent in Indonesië, want ik heb het idee dat dit laatste even anders ligt dan in onze catechisatieboekjes en dogmatieken.

Nu is het direkt al mogelijk om, zeer algemeen gesproken, twee opvattingen te noemen. Er zijn mensen die zeggen: Dopen zegt alles. God maakt een nieuw begin. Zijn genade wordt over de mens gestort. De gedoopte is christen geworden en nu gaat hij weg naar het eeuwige leven. De doop is 't teken van Gods genade in Christus en tegelijk verzegeling van die genade. De doop is de garantie van de verlossing en het bijzondere gebeuren van de doop kan niet ongedaan worden gemaakt.

Anderen menen: Dopen zegt niets. Het gaat, zoals bij alle andere religieuze groepen, om een soort inwijdingsritueel. Vanaf het moment dat je gedoopt bent, hoor je erbij en dat moet je dan waar gaan maken. Het verdere beloop bepaalt om die inwijding een werkelijke inwijding is geweest. Dopen wordt pas belangrijk achteraf.

Voor de eerste groep is dopen: verzekerd zijn. Voor de tweede groep is dopen: afwachten.

Hoe ligt nu de situatie in Indonesië? En dan denk ik nog steeds aan de volwassendoop van mensen die uit andere godsdiensten tot het christendom willen overgaan." —

Het bovenstaande is wel verhelderend ten aanzien van de situatie in Indonesië, maar het roept toch ook wel veel vragen op. Trouwens, het dilemma: alles of niets, dat hier gesteld wordt is onaanvaardbaar, omdat het onbijbels is. De doop is en blijft een teken en zegel van Gods belofte, maar is geen garantie van Gods genade in de mens, maar de doop is ook geen inwijdingsrite in een bepaald godsdienstig genootschap.

Waarom laat men zich dopen?

Waarom laat men zich dopen in Indonesië? Omdat men tot het geloof gekomen is dat de Heere Jezus Christus de enige Borg en Middelaar is? De enige Zaligmaker en Redder? Het bovengenoemde artikel zegt er van:

„Vooropgesteld moet worden dat de motieven om tot het christendom over te gaan over het algemeen geen religieuze motieven zijn, maar b.v. politieke, sociologische of economische motieven. De kerk geeft vaak een bepaalde bescherming, bepaalde voordelen enz. Het gebeurt zelden dat iemand christen wil worden uit overtuiging. Het aannemen van Jezus Christus als verlosser is zelden het motief om christen te worden. Daarom is de doop, algemeen gesproken, niet meer dan een stempel dat van kerkelijke zijde gegeven wordt, waardoor er een naam toegevoegd kan worden aan de lijst in het boek met kerkleden. En verder kan op alle formulieren die de regering je vraagt in te vullen, geschreven worden dat je godsdienst de christelijke is, met tussen haakjes Protestant. De doop is het teken dat je ergens bij hoort, in dit geval bij de kerk en daarom geeft het een magische bescherming en heeft het een magische betekenis. De gedoopte heeft zijn plaats in de kosmische orde, waar alles op zijn plaats is, gekregen. Heeft men eenmaal besloten om tot het christendom over te gaan, dan wil men ook zo snel mogelijk het teken daarvan ontvangen. Vandaar de snelheid waarmee gedoopt wordt, terwijl wij als nuchtere, westerse "christenen zeggen: Kan dat niet even wachten? Maar de indonesische samenleving zegt: Nee, dat kan niet wachten!" —

Wanneer men het bovenstaande leest schrikt men toch wel even. En ik vraag me af of dit nu de taak is van de kerk, ja of de kerk hier niet op een geheel verkeerde weg is. Trouwens, de zendingsman drs. Pilon gaat dan toch wel op een bijzonder vreemde manier redeneren:

„Ik geloof dat er ondanks de mens, ondanks zijn cultuur en adat, ondanks zijn samenlevingspatroon, in de doop zoals deze in onze christelijke kerk bediend wordt, iets heel bijzonders gebeurt. Er vindt een doorbraak plaats van Gods kant naar de mens toe en dat wordt in het teken van de doop bedien3. We hebben altijd in verband met de doop geleerd de vrijheid van de Geest, d.w.z. de Heilige Geest is niet gebonden o.a. aan onze cultuurpatronen of onze verzekerdheden. Als dan de indonesische kerken in hun situatie er toe komen om te dopen in een situatie, waar wij, mensen uit het westen, zeggen: moet dat nu al, dan doet dat niets toe of af aan het mysterie van de doop. Want door die doop is er de toekomst en de ruimte waarin de overtuiging, het geloof, kan gaan groeien. Dan kan die gedoopte een waar christen worden, ook al is hij dat op dat moment van de doop nog niet. Het woordje „nog" is het woord van de hoop.

Als ik me niet vergis is zo de kerk in Indonesië gegroeid. Gegroeid doordat mensen die gedoopt waren, later in de tijd Jezus Christus gevonden hebben, nadat Jezus Christus hen al tevoren gevonden had.

Daarom is het gebed om opvang en begeleiding van de pas gedoopte volwassenen zo belangrijk." —

Het is wel duidelijk, zo wil ik hier nog aan toevoegen, dat men niet dicht genoeg bij het Woord kan blijven en bij de belijdenis van de reformatie. Zo gemakkelijk komt men tot allerlei dwalingen en staat men niet meer op het smalle pad achter Christus, de enige Naam onder de hemel tot zaligheid gegeven, Jezus, dat is Zaligmaker.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen