Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Paulus´ vrienden

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Paulus´ vrienden

12 minuten leestijd Arcering uitzetten

rimotheüs

Ds. Maasland geeft in dit blad een aansprekend meditatief commentaar op de brieven van Paulus aan Timotheüs. Voor wie regelmatig met hem mee mediteert, is Timotheüs geen onbekende meer.

In het artikel, waarvan u nu de lezing bent aangevangen, wordt Timotheüs op een andere manier benaderd. Het gaat hierin meer over memoreren dan over mediteren. We bezien hem in het licht van de historie, nader: van de hcilshistone, nog nader: als vriend van Paulus. En als zodanig heeft hij een bijzondere plaats ingenomen. De vriendschap. die opbloeide tussen Paulus en Timotheüs, was krachtig en innig. Ze is vergeleken met de vriendschap tussen David en Jonathan. Jonathan, over wie David. na de dood van deze vriend, in een klaagzang uitspreekt: „gij waart mij zeer liefelijk".

Van alle medewerkers van de Apostel lag Timotheüs hem het naast aan het hart. Met grote trouw en tere liefde heeft Timotheüs tot aan het eind van diens leven, Paulus aangehangen en verzorgd. In de aanhef van vijf brieven staat de naam van Timotheüs naast die van Paulus. Zelfs is hij geadresseerde van de twee brieven naar hem genoemd en die we reeds noemden. Niet altijd waren beide mannen samen. Als in een bepaalde gemeente omstandigheden vroegen om de aanwezigheid van een geestelijk leider, stond Paulus voor een tijd Timotheüs aan die gemeente af. Maar dan miste Paulus hem zeer en verlangde naar zijn terugkeer.

Het was te Lystra in Klein-Azië, dat Paulus hem voor het eerst ontmoette. Dat was op de eerste zendingsreis. Zijn bekering was één van de vruchten van Paulus' bezoek aan die stad. Paulus spreekt over Timotheüs als zijn „oprechte zoon in het geloof" (1 Timotheüs 1:2). Hij bedoelde daarmee te zeggen dat hij Timotheüs voor Christus had mogen winnen. Bij het tweede bezoek aan Lystra (Hand. 16 : 1) was Timotheüs al een „discipel" of „leerling".

Timotheüs was een kind uit een gemengd huwelijk. Zijn moeder was jodin, zijn vader een griek. Zulk een huwelijk tussen jood en heiden kwam in de vertrooiing wel meer voor. Een huwelijk waarin eenheid van geloofsovertuiging ontbreekt, brengt bezwaren met zich mee. Ook Timotheüs zal die in zijn jeugd hebben ervaren. Zo heeft zijn vader blijkbaar niet gewild dat zijn zoon besneden werd. De naam van de jongen is ook gewoon grieks... „die de god of de goden eert". Tal van heidenen droegen deze naam. Zelfs zijn moeder was op griekse wijze vernoemd. Eunice was haar naam. Eunice... dat zinspeelt op: een schone overwinning". Ook de grootmoeder wordt vermeld: ois. Van beide vrouwen zegt Paulus dat het ongeveinsd geloof van Timotheüs ook in zijn moeder en grootmoeder leefde (2 Tim. 1 : 5). In 2 Timotheüs 3 : 14, 15 vermaant hij Timotheüs dat hij blijve in hetgeen hij geleerd heeft niet alleen van Paulus, maar reeds van kindsbeen af. Zo werd hij ingeleid in de Heilige Schriften (= het Oude Testament), die de heilsweg aanwijzen. Genade is geen erfgoed, maar God zegent toch dikwijls in de lijn van de geslachten. Door dit onderwijs was Timotheüs goed thuis in het Oude Testament, Als medewerker van de apostel zal hem dat straks goed van pas komen. Als Paulus Timotheüs als medewerker begeert, wordt het vertrouwen in zijn „geestelijke zoon" versterkt door:

a) het goede getuigenis over hem gegeven door de broeders in Lystra en Iconium. (Handelingen 16 : 2);

b) de profetie omtrent hem uitgesproken. (1 Timotheüs 1 : 18);

c) de goede belijdenis door hem afgelegd. (1 Timotheüs 6 : 12). Ook is er daarbij nog de handoplegging door het presbyterium (de kring van ouderhngen) (1 Tim. 4 : 14) en door Paulus zelf (2 Tim. 1:6).

Vóór Timotheüs met Paulus meegaat, besnijdt deze hem. Voor Paulus zelf had deze besnijdenis geen betekenis meer, maar in het belang van de evangeheprediking houdt hij rekening met de wetsgetrouwe joden. Een onbesneden halfjood als prediker van het evangelie zou voor hen volkomen onaanvaardbaar zijn.

Timotheüs heeft zijn ambt lang mogen uitoefenen. Mede door zijn reizen met de apostel is hij bekend geworden in de centra van de oude wereld: Klein-Azië, Griekenland, Macedonië en Rome, Alle brieven van Paulus, uitgezonderd die aan Galaten, Efeze en Titus, noemen Timotheüs. Ook nog in de brief aan de Hebreeën komt zijn naam voor. Meer dan eens is hij ook medeschrijver in

dc correspondentie van Paulus met de gemeenten. Dat is het geval in beide brieven aan de Thessalonicenzen, aan Corinthe, aan de Colossenzen en aan Filemon.

Dat blijkt uit de aahef van de brieven. Als wij aan iemand een brief schrijven dan eindigen we deze met de vermelding van onze naam en eventuele groeten. In de oudheid was dat anders. Een brief werd niet ondertekend, maar men ving deze aan met de naam van de schrijver, het adres en de groet. Als voorbeeld 1 Thess:1:1: Paulus en Timotheüs aan de gemeente der Thessalonicenzen, welke is in God de Vader en de Heere Jezus Christus: enade zij u en vrede van God, onze Vader, en de Heere Jezus Christus". Medeschrijver... ook medearbeider, „want" schrijft Paulus in 2 Corinthe 1 : 19: want de Zoon Gods, Jezus Christus, die onder u door ons is gepredikt, namelijk door mij en Silvanus en Timotheüs..."

Nadat Timotheüs aan Paulus en Silas was toegevoegd, ging de zendingsreis van Lystra naar Europa. Timotheüs mocht deel hebben aan de vestiging van de gemeente te Filippi en Thessalonica. In Filippi schijnt hij niet de gevangenschap met Paulus en Silas gedeeld te hebben, maar daaraan te zijn ontsnapt. Later zal Paulus aan zijn geliefde Filippenzen schrijven, dat hij in de Heere Jezus hoopt Timotheüs spoedig tot hen te zenden en goed bericht uit Filippi te ontvangen. Timotheüs is geen vreemde voor hen: e kennen hem als volkomen betrouwbaar en innig aan Paulus gehecht. Timotheüs is de geliefde geestverwant, één van zin en één van hart met de apostel: Want ik heb niemand die even alzo gemoed is, dewelke oprechtelijk uw zaken zal bezorgen". (Filipp. 2 : 20). Welk een liefde en vertrouwen spreekt uit deze woorden. En later, in het eind, vraagt Paulus van zijn geliefde leerling bijzondere diensten van vertrouwen en zorg: Breng de reismantel mede, die ik te Troas bij Carpus gelaten heb, als gij komt en de boeken, inzonderheid de perkamenten". (Tim. 4 : 13).

Als in Thessalonica en te Berea joden rellen ontketenen, moet Paulus vluchten. Silas en Timotheüs blijven achter. Paulus gaat naar Athene. Als zijn begeleiders weer vertrekken, geeft hij hen de boodschap mee, dat Silas en Timotheüs zo spoedig mogelijk tot hem moeten komen. Volgens 1 Thess. 3 : 1, 2 schijnen zij inderdaad te Athene te zijn aangekomen. Maar Timotheüs krijgt dan de opdracht naar Thessalonica te gaan om zich op de hoogte te stellen hoe het daar toe gaat. (1 Thess. 3 : 1 v.v.). Timotheüs kan Paulus goede tijding brengen van hun geloof en liefde en hun aanhankelijkheid aan de apostel. (1 Thess. 3 : 6).

Steeds wanneer Timotheüs met opdrachten naar de gemeente werd gezonden, miste Paulus hem zeer.

In Corinthe mogen Silas en Timotheüs met Paulus een gemeente stichten (2 Cor. 1 : 19). Dat zij daar waren blijkt ook uit 1 Thess. 1 : 1 en 2 Thess. 1 : 1. In deze brieven, die vanuit Corinthe zijn geschreven, worden Silas en Timotheüs met name genoemd. Dan verlaten zij Corinthe en gaan over Efeze en Caesarea naar Jeruzalem en Antiochië. (Hand. 18 : 19-22).

Vervolgens vergezelt Timotheüs de apostel op zijn reis over Derbe, Lystra en door Klein-Azië naar Efeze. (Hand. 18 : 23, 19 : 11). In Efeze maakte Paulus plannen voor een reis door Macedonië en Achaje (Griekenland) en verder naar Jeruzalem en zei: Nadat ik aldaar zal geweest zijn, moet ik ook Rome zien". (Hand. 19 : 21).

Nu volgt een scheiding. Paulus zendt Timotheüs met Erastus naar Macedonië (Hand. 19 : 22). Zelf blijft hij een jaar lang in Asia (Efeze). Timotheüs blijkt daar nog onderweg geweest te zijn met een opdracht van Paulus naar Corinthe. In die stad vinden we hem dan ook terug. „Daarom heb ik Timotheüs tot u gezonden, die mijn lieve en getrouwe zoon is in de Heere, welke u zal indachtig maken mijne wegen, die in Christus zijn, gelijkerwijs ik alom in alle gemeenten leer" (1 Cor. 4 : 17). En in 1 Cor. 16 : 10 en 11 vraagt Paulus, om bij het verschijnen van deze helper er voor te zorgen dat hij er zich niet onbehagelijk gevoelt. Hij werkt even goed het werk des Heeren als Paulus zelf. Men moet hem niet uit de hoogte behandelen, maar hem steunen opdat hij straks weer behouden bij Paulus mag terugkeren met zijn verslag.

Vaderlijke bezorgdheid en de begeerte Timotheüs weer bij zich te hebben blijken uit deze woorden. Ook valt daardoor een eigenaardig licht op het karakter van Timotheüs. Het is of Paulus zelf bang is voor het welslagen van deze tocht. Timotheüs is blijkbaar wat schuchter van nature. Paulus zegt: trijdt daartegen! Immers... de Geest die God ons heeft gegeven, is niet een Geest van vreesachtigheid, maar van kracht en van liefde en van zelfbeheersing (2 Tim. 1 : 7). Daarom moet Timotheüs zich ook niet schamen om te getuigen van hun Heere; zich ook niet schamen voor Paulus, zijn gevangene, maar bereid zijn mede te lijden voor het Evangelie naar de kracht van God. (2 Tim. 1 : 8). Hij moet niet aarzelend en beschroomd zijn, maar de genadegaven aanwakkeren, welke door de oplegging van Paulus' handen in hem zijn. (2 Tim. 1 : 6). Welk een zielzorger blijkt Paulus te zijn voor zijn „geestelijke zoon". Waarschijnlijk speelde in die schuchterheid zijn jeugdige leeftijd ook een rol.

Timotheüs moet flink zijn werk doen; als Paulus later zelf komt zal hij wel nadere instructies ontvangen. Dat werk bestaat uit de voorlezing van het Oude Testament, de apostolische brieven, later ook van de evangeliën, uit preken (vermanen) en catechiseren (leren) (1 Tim. 4 : 13). Later treffen Paulus en Timotheüs elkander weer te Corinthe, vanwaar Paulus in zijn brief aan de Romeinen een groet van Timotheüs insluit. (Rom. 16 : 21).

Toen Paulus na drie maanden Griekenland verliet om naar Azië te reizen was ook Timotheüs onder hen, die bij hem waren. Handelingen 20 : 4: En hem vergezelschapte tot in Azië, Sopater van Berea, en van de Thessalonicenzen Aristarchus en Secundus, en Gajus, en Timotheüs, en van die van Azië Tychicus en Trófimus". Het is de laatste maal dat de naam van Timotheüs in de Handelingen van de Apostelen wordt genoemd. Hoelang de reis met het in Handelingen 20 genoemd gezelschap heeft geduurd weten we niet. Paulus wordt tenslotte gevangen genomen en naar Rome gebracht. Hij was daar in boeien. (2 Tim. 1 : 16). Vast staat dat Timotheüs de Apostel in Rome heeft bezocht.

In de brieven aan de Colossenzen, aan de Filippenzen en aan Filemon, brieven in de gevangenis geschreven, noemt Paulus de naam van Timotheüs in de inleiding. Aan de Filippenzen schrijft hij dat hij weldra Timotheüs naar hen hoopt te zenden. Deze was toen dus bij hem. De gang van zaken is waarschijnlijk zó geweest, dat Timotheüs met Paulus is gereisd naar Jeruzalem, in Caesarea bij hem is gebleven toen hij daar gevangen zat om vervolgens mee naar Rome te gaan om ook daar de apostel te dienen. Uit dit schrijven (Filipp. 2 : 19 — 24) blijkt hoeveel vertrouwen Paulus in hem stelt: En ik hoop in de Heere Jezus, Timotheüs haast tot u te zenden, opdat ik ook welgemoed mag zijn, als ik uwe zaken zal verstaan hebben. Want ik heb niemand, die even alzo gemoed (gelijkgezind) is, dewelke oprechtelijk uwe zaken zal bezorgen. Want wij zoeken allen het hunne, niet hetgeen van Christus Jezus is. En gij weet zijn beproeving, dat hij als een kind zijn vader, met mij gediend heeft in het evangelie. Ik hoop dan wel deze van stonde aan te zenden, zo haast als ik in mijn zaken zal voorzien hebben, doch ik vertrouw in de Heere, dat ik ook zelf haast tot u komen zal." Bij dit verblijf in Rome schreef Paulus de brieven:

1 Timotheüs en Titus. Inderdaad is Paulus uit het gevang in Rome vrijgekomen. Mogelijk heeft hij daarna o.a. o, p Creta gearbeid en Timotheüs in Efeze, waar hij dwalingen bestreed ( 1 Tim. 1:3-6).

Als Paulus daarna weer gegrepen wordt en in de gevangenis te Rome terecht komt, komt hij niet meer vrij. Het doodvonnis zal ook aan hem worden voltrokken. In deze tijd wordt de tweede brief aan Timotheüs geschreven. Straks voegen Timotheüs en Marcus zich bij hem tot zijn grote vreugde. Zo ging zijn allerlaatste schrijven uit naar het kind van zijn liefde: Timotheüs.

Nog eenmaal wordt in het Nieuwe Testament de naam van Timotheüs genoemd. In Hebreeën 13 : 23 staat: weet dat de broeder Timotheüs los gelaten is, met welke (zo hi ; haast komt) ik u zal zien." Men neemt aan, dat de nu stellig al oude Timotheüs omtrent het jaar 80, dus lang na de dood van Paulus, uit de gevangenis is ontslagen. Gegevens omtrent tijd en plaats ontbreken.

Het leven van Timotheüs samenvattend zien we dat hij: - met Paulus op veel plaatsen in veel streken heeft gearbeid; - met belangrijke zendingen werd belast naar Corinthe, Filippi, Efeze en in het begin reeds naar Thessalonica; - zijn meester trouw was en hem nimmer verlaten heeft, ook niet toen deze gevangen zat;

- een jeugdige indruk maakte. (1 Tim. 4 : 12).

Schuchter van aard, was hij ook lichamelijk niet sterk. Een maaglijden kwelde hem. Met het oog hierop heeft Paulus hem aangeraden, een scheutje wijn te doen in het water, dat in het Oosten zo onzuiver was. Wijn dus als geneesmiddel. , , Drink niet langer water alleen, maar gebruik een weinig wijn, om uwe maag en uwe menigvuldige zwakheden". (1 Tim. 5 : 23).

Volgens de traditie is Timotheüs om het leven gekomen bij een heidens feest, door steniging. „De dienstknechten Gods namen hem nog levend op en legden hem op een eenzame plaats neer, waar hij vredig stierf." Van hem gold: „Zalig zijn de zachtmoedigen, want zij zullen het aardrijk beerven."

B.

H. H.

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 17 januari 1986

Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's

Paulus´ vrienden

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 17 januari 1986

Gereformeerd Weekblad | 12 Pagina's