De volharding der heiligen

Inleiding

In een viertal artikelen willen we nadenken over de volharding der heiligen. We willen samen in dit dogma van de kerk het loflied horen op de trouw van God. Met deze belijdenis stond de kerk in de vuurlinies van strijd. Dat zal in deze artikelen de nadruk niet krijgen. Veel meer zal het gaan om de vastheid en zekerheid en om de strijd van het geloof. Immers in de grenssituaties van verzoekingen en beproevingen, waar door al mijn menselijke hoogmoed heilzaam de streep gaat van Gods oordeel, blijkt de leer van de volharding der heiligen als gelouterd goud te zijn.

Naast het beloftekarakter van de volharding, zal ook de vermaning haar plaats hebben: „Daarom richt weder op de trage handen, en de slappe knieën".

In dit eerste artikel gaan we met elkaar gegevens uit de Schrift na. Voor dit eerste artikel heb ik de inleiding voor de huishoudelijke vergadering van de mannenbond gebruikt, in enigszins gewijzigde vorm. In het tweede slaan we onze Heidelberger Catechismus open, in het 3de artikel de Nederlandse Geloofsbelijdenis, en in het laatste de Dordtse Leerregels.

Betekenis van het woord

Willen we over de zaak die door dit woord onder woorden wordt gebracht in bijbelse zin spreken dan zullen we er een ander bijbels woord bij moeten betrekken. Dat is het woord: ijdzaamheid. Terwijl in Lucas 8 : 15 hetzelfde Griekse woord is vertaald met volstandigheid. Deze drie woorden gaan terug op het zelfde Griekse woord.

En dat woord wil eigenlijk lett. zeggen: eronder blijven staan. Onder de last die op je drukt, die je neerdrukt, het uithouden. Blijven staan hoe er ook aan je getrokken wordt. Er worden gedachten opgeroepen aan tegenkrachten, tegenstand en druk. Vele keren wordt herinnerd aan het gebruik van vroeger om in de kruin van de palmboom iets zwaars te leggen, bijv. een stuk hout of een stuk ijzer. Je zou denken dat dat de groei van de boom

ten zeerste belemmerd en de boom doet verschrompelen.

Maar dat is geenszins het geval. Want de druk van de steen komt de groei van de boom ten goede. Hij wordt er sterker door. Hij slaat zijn wortelen beter uit. De stam wordt steviger. De boom blijft onder het gewicht staan, ze houdt het er onder uit. Het komt de boom ten goede.

Trinitarische inzet

Wat ons opvalt, als we het N.T. nalezen op het woord volharding of lijdzaamheid, is, dat er in Rom. 15:5 gesproken wordt over God als: , de God der lijdzaamheid".

In geduld en lankmoedigheid volhardt God. Ondanks het verzet tegen Zijn koninkrijk van genade, liefde en heilig recht. Bovendien schenkt Hij lijdzaamheid aan Zijn kinderen. Hij deelt de gave van de volharding uit aan wederhorigen, om altijd bij Hem te wonen.

In 2 Thess. 3 : 5 spreekt Paulus over de lijdzaamheid van Christus. Hij heeft volhardt toen op Zijn leven de loodzware steen werd gelegd van de toorn van God, toen Hij naar het kruis moest. Hij hield het er onder uit, en heeft de schande veracht. Tot het einde toe heeft Hij volhardt. Het deed Zijn levensboom diep naar de aarde buigen, maar Hij bleef staan en gaan. Dit is de lijdzaamheid van Christus.

En om dan de trinitarische lijn af te maken, de Geest van God herschept Gods kinderen naar Gods beeld. Hij neemt het uit Christus en schenkt het aan wie van Christus geworden is. Ligt daar niet het geheim van de volharding? Het is niet in eigen kracht.

Zo was het in de Griekse wereld van het Nieuwe Testament. Volharding, lijdzaamheid, had een plaats in de lijsten van de Griekse deugden. Het was moedige volharding die manhaftig zonder blikken of blozen het kwaad tartte. Het was een soort heldendom waarin je pijn en tegenslag als niets achtte. Gelaten liet je alles komen zoals het kwam, en in Stoïcijnse rust verwekte je dat. Zo is het in de Schrift niet. De Heilige Geest heft het hart en het oog van de hard aangevochtene omhoog tot God de Vader. En als de kruin van mijn levensboom door zware strijd, door aanvechting, door haat en verzet naar beneden neigt, richt de Heilige Geest mijn hart naar de lijdzaamheid van Christus.

In het leven van de gelovigen

In de Griekse vertaling van het Oude Testament wordt het woord gebruikt voor woorden als „verwachten" en „wachten op". De Heere verwachten, wachten op de Heere. Ik denk aan Psalm 25 : 3 , , Ja, allen die U verwachten, zullen niet beschaamd worden", en Psalm 27 : 14

„Wacht op de HEERE". Verwachten vol geduld en spanning. „Geduld is de liefelijke dienstmaagd en dochter des geloofs" (Spurgeon). Het gaat hier om volhardend wachten, om biddend en strijdend hopen totdat God Zijn beloften vervult. Voor die verwachting heeft de dichter hoop, omdat Hij de HEERE zo heeft leren kennen: „Allen, die U verwachten, zullen niet beschaamd worden".

Verder kunnen we in het Oude Testament denken aan de volharding van Job. Het werkwoord vinden we in het boek Job in de oorspronkelijke taal 13 keer en het zelfstandig naamwoord 1 keer. In onze taal is dat niet goed terug te vinden, omdat de ene keer het woord iets anders vertaald is dan de andere keer. Dat we hier Job zo vaak tegen komen is niet verwonderlijk. Zwaar was de steen in de kruin van zijn leven. De last drukte hem naar beneden. En weet u waar het geheim ligt dat Job niet is omgekomen? In de trouw van de Heere, Die volhardend Job vasthield. Hoort u maar: „gij hebt de verdraagzaamheid van Job gehoord, en gij hebt het einde des Heeren gezien, dat de Heere zeer barmhartig is en een Ontfermer". In het Nieuwe Testament komen we de gedachten over volharding en lijdzaamheid gedurig tegen.

a. Matth. 24 : 13. In deze rede van Jezus over de laatste dingen ligt de nadruk op de vele verleidingen die komen zullen. De ene tijd komen ze sluipend, de volgende keer heel agressief. Temidden van die verleidingen staat de gemeente van de Heere. En wie het onder de verleidingen uithoudt, wie staande blijft, zal zalig worden.

b. In Mc. 13 ligt de klemtoon enigszins anders. Daar ligt de nadruk op het lijden voor de gelovigen in het laatste der dagen. „Gij zult gehaat worden van allen, om Mijns Naams wil". Staande blijven onder het lijden en in de verdrukking, daar gaat het hier met name om als we lezen in vers

13: Maar wie volharden zal tot het einde, die zal zalig worden". Deze gedachte van volharding onder het lijden, neemt ook in de diverse brieven een grote plaats in. „Indien gij verdraagt als gij weldoet, en daarover lijdt, dat is genade bij God. Want hiertoe zijt gij geroepen, dewijl ook Christus voor ons geleden heeft, ons een voorbeeld nalatende, opdat gij Zijn voetstappen zoudt navolgen", zo schrijft Petrus (1 Petrus 2 : 15 en 16). Ook hier gaat het om volhardend verdragen en verdragend volharden.

c. In de brief aan de Hebreeën vinden we een vurige aansporing tot volharding. In het verleden hebben ze volhard en gestreden, maar de knieën werden slap en de handen werden traag. Hen wekt de apostel op om met „lijdzaamheid te lopen de loopbaan die hen is voorgesteld". Onder de druk staken zij de strijd. Die druk kan druk van vervolging zijn, maar ook van gewoonte-en sleurvorming die intreedt.

Achter al deze aanvallen op de volharding zit het verleidelijk gelispel van satan die toch vooral adviseert het op te geven, en de strijd te staken.

d. Een ander aspect van de volharding lezen we in Luc. 8:15. Aan het eind van de gelijkenis van de zaaier spreekt Jezus over „in volstandigheid vruchten voortbrengen". Daar staat hetzelfde woord. Dat is een andere trek van de volharding, volhardend vruchten dragen. Het geheim? Het Woord horen en dat als een schat in uw harten bewaren. Door de Heilige Geest leven uit het Woord. Dan gaat ons leven volstandig vrucht dragen, 30-, 60-, of lOOvoud.

e. In 1 Thess. 1 : 3 is de volharding, die daar voorkomt onder het woord „verdraagzaamheid" nauw verbonden aan de hoop. Verdraagzaamheid der hoop, dit is volharding in de hoop, in de verwachting. Volharden, onder de druk van de schijn van het tegendeel, in de vaste hoop en de vurige verwachting dat Jezus terugkomt om te oordelen de levenden en de doden. Het is bovendien de grondgedachte van het boek Openbaring.

Als we deze gegevens uit de Schrift wat samen vatten mogen we de volgende conclusie trekken: Volharding of lijdzaamheid in de Schrift is:

Trouw te midden van de verleidingen Geduldig in het lijden Volhardend in het strijden Zegenrijk in het vruchtdragen Steeds weer putten uit de hoop en de verwachting op de God der lijdzaamheid.

En de dragende kracht ligt in de aansporing tot volharding in de gebeden. In verleidingen, in lijden, in strijd, in vruchtdragen, in hoop en verwachting, ligt het stille geheim in de binnenkamer van de verborgen omgang met God.

Volharding en geloof

Slechts bij de heiligen, zij die gewassen zijn in Christus bloed en geheiligd door de Heilige Geest is sprake van volharding. Anders gezegd: waar geen geloof is, daar is geen volharding. De onvoorwaardelijke voorwaarde voor de volharding is het geloof, maar het is geen voorwaarde die ik zelf moet inlossen. Gods Geest werkt het geloof. Genade omhelst én geloof én volharding. Door het geloof zijn we in Christus. Uit Hem worden we bediend met genade voor genade, door Zijn Heilige Geest. Geloof en volharding hangen samen, ze zijn aan elkaar verbonden, als moeder en dochter. Het geloof deelt immers in Christus en in al Zijn weldaden. Hij heeft volhard tot het einde toe.

Daarom is er voor de Zijnen ook de; vaste hoop op de volharding tot het einde toe. Want: Niemand zal Mijn schapen uit Mijn handen rukken en zij zullen niet verloren gaan in eeuwigheid" (Joh. 10 : 28).

De onverbreekbare relatie tussen volharding en geloof is door de apostel Paulus verwoord in o.a. de 2de Thessalonicensen brief. „Alzo dat wijzelven van u roemen in de gemeenten Gods, over uw lijdzaamheid en geloof...". In Titus 2 : 2 zet de apostel naast elkaar: gezond in het geloof, in de liefde, in de lijdzaamheid".

In Openbaring 2:19 laat de Zoon van God aan de gemeente van Thyatire schrijven: Ik weet uw werken, en liefde, de dienst, en geloof, en uw lijdzaamheid, en uw werken, ...". Onlosmakelijk is de band tussen geloof en lijdzaamheid of volharding. In het oprechte geloof zit het verborgen, zoals in de knop van de bloem alles verborgen zit voor de schone kleuren van de bloem. Met het geloof is de volharding gegeven. Juist ook omdat de genadegiften en de roeping van God onberouwelijk zijn. En naar mate het geloof door beproeving en verzoeking gaat, zal het ge-

louterd worden. Soms meen ik eerdaags om te komen „door de hand van Saul". Een ander moment spoelen al Gods golven en baren over me heen. Maar als ziende de Onzienlijke wordt het geloof gesterkt en bekrachtigd. Want de beproeving van het geloof, de verdrukking en het lijden, staalt haar ook. „Houdt het voor grote vreugde, mijn broeders, wanneer gij in velerlei verzoekingen valt, wetende dat de beproeving van uw geloof lijdzaamheid werkt". Door het lijden heen wordt het geloof beproefd. En het beproefd geloof, dat tegen de druk in, stand hield, werkt de volharding. Het is tot zegen voor haar.

Anderzijds zeggen we dat het geloof slechts een instrument is dat met ons met Christus verbindt. Het leert Amen zeggen op de trouw van God. Hij laat niet vallen noch omkomen, wie Hij opraapte uit nood, dood en ellende. Maar door verzoeking en beproeving, door verdrukking, verleiding en lijden heen, wordt die band aan Hem aangehaald. Het geloof put meer en meer uit Hem.(wordt vervolgd)

H.

G.D.K.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen