De profeet Joël

BIJBELSTUDIE

Inleiding (1)

Auteur en naam

Hiermede maken we een begin met onze studie over de profeet Joel. Eigenlijk moeten we zeggen: over de profetieën van Joel. Van de schrijver zelf is ons niets overgeleverd dan zijn naam en die van zijn vader. Er zijn geen historische gegevens over zijn bediening en 'n weergave van zijn roeping ontbreekt.

Het boek Joel heeft met andere profetieën gemeen, dat enkel de Goddelijke boodschap van belang is en niet de boodschapper ervan.

De naam Joel is van grote betekenis en daarmee heeft de naam van het Bijbelboek grote zeggingskracht: „Yahweh is God". Ofwel: , , De HEERE (de God van het Verbond) is God". Hoe komen we aan de betekenis van deze naam? , , Jo" is een afkorting van Yahweh en , , £1" betekent God. In omgekeerde volgorde is de naam Joel vrijwel identiek aan de naam Elia: „mijn God is Yahweh". Het zou weleens kunnen zijn, dat Joëls ouders in deze naam een geloofsbelijdenis hebben gelegd.

Men vraagt zich wel af of de profeet zijn naam kreeg bij zijn geboorte of eerst tijdens zijn optreden als heraut van Israels God. Dit is voor ons niet van belang te weten. Voor ons is Joel een man, van Godswege geroepen, die terugtreedt achter Yahweh, zijn Opdrachtgever. Israels God staat centraal in zijn prediking. Een gegeven, waaraan elke dienaar Gods zich spiegelen kan en moet...

Resteert ons hier te vermelden, dat dertien andere personen in het Oude Testament de naam Joel dragen. Geen hunner is te identificeren met de profeet.

Streek of plaats van geboorte

Het boek Joel vermeldt een aantal feiten, die duiden op de streek waar Joel profeteerde. In die streek zal weUicht ook zijn geboorteplaats gelegen hebben. Joel spreekt voornamelijk over de stad Jeruzalem en het land Juda. Het is daarom zeer waarschijnlijk, dat hij in het zuiden van Palestina heeft geleefd en mogelijk zelfs inwoner van Jeruzalem was.

Voor deze opvatting vinden we steun in Joël 2 : 1, 15, 32; 3 : 16, 17, 32, waar sprake is van , , Sion". Voor , , kinderen van Sion" zie Joël 2 : 23. Voor , , Juda" en , , Jeruzalem": oël 2 : 32; 3 : 16—18, 20. Zie voor de , , kinderen van Juda" en de , , kinderen van Jeruzalem" Joël 3 : 6, 8 en 19.

Joël een man uit Juda. Zijn grondige kennis van de tempel, de tempeldiensten en de tempeldienaren versterken deze opvatting. Joël was geen priester. Wanneer Joël de priesters berispt leidt dat ons tot de conclusie, dat hij niet één hunner was.

Tijdsbestek

Bij Joël bemerken we een positieve houding ten opzichte van de tempeldienst. Zie Joël 1 : 9, 13; 2:17. Daarmee onderscheidt hij zich van de oordeelsprofeten van voor de balhngschap. Op grond hiervan wordt geconcludeerd, dat hij na de ballingschap heeft geprofeteerd. De volgende gegevens pleiten ook voor die conclusie: r wordt geen koning genoemd, er bestaat een weidverbreide diaspora (3 : Ivv.), terwijl in 3 : 6 de Grieken worden genoemd. Volledigheidshalve: e datering van Joël wordt gebaseerd op de historische informatie in Joël 3 : 2, 3, 5, 6.

Momenteel wordt vrijwel algemeen aangenomen, dat hier wordt verwezen naar de verschrikkelijke gebeurtenissen tijdens de verwoesting van Jeruzalem in 586 v. C. Toen werd de tempel verwoest. Maar: owel de tempel als de tempelrituelen zijn duidelijk aanwezig in Joëls boodschappen in 1 : 9, 13, 14, 16; 2 : 14, 17; zie 3 : 18. Joëls optreden moet derhalve hebben plaatsgevonden na 518 v. C, dus na de herbouw van de tempel.

Schrijfstijl

De schrijfstijl van Joël wordt wel klassiek genoemd. Ze gelijkt op de stijl van Amos en Micha. Vergelijkend Schriftonderzoek leidt tot de conclusie dat er sterke Hteraire affiniteit is t.a.v. enkele andere profeten. Een strijdpunt is of Joel aan hen gegevens ontleende of zij van hem. Voor onze studie is dit niet zo belangrijk om te weten. Trouwens: hoe zouden we het te weten kunnen komen als groepen geleerden het hierover onderling al niet eens kunnen worden? !

Voor een goed inzicht loont het de moeite de volgende teksten met elkaar te vergelijken: oel 3 : 18 met Amos 9 : 13; Joel 1 : 4 met Amos 4 : 9; Joel 2 : 11 met Zef. 1 : 14, 15; Joel 2 : 3 met Ezech. 36 : 35 en Jes. 51 : 3; Joel 2 : 11 met Mal. 3 : 2; tenslotte Joel 3 : 10 met Jes. 2 : 4.

Aanleiding tot de profetieën

De directe aanleiding tot de profetieën van Joel is de verwoesting van het land door een dubbele plaag. Sprinkhanen en droogte. De sprinkhanen vormen een kolossaal invasieleger en zijn een voorbode van de Dag des HEE-REN. Joel roept alle lagen der bevolking op tot berouw en bekering. Hij mag het volk de genade van God voorhouden en beloven. Voldoet het volk aan de voorwaarden des HEE-REN, gaat het Hem gehoorzamen, zo zal de HEEREN Zich over Zijn volk ontfermen: het land zal herstel ontvangen en vruchtbaarheid herkrijgen. De Heilige Geest van God zal worden uitgegoten over alle vlees. Tevens zal het Verbondsvolk triomferen over haar vijanden en een tijdsbestek van universele heiligheid en vrede zal aanbreken.

Zo verkrijgt Juda vergiffenis van de HEE-RE. Vergeven, zo zei eens de dichter Heinrich Heine, is Zijn handwerk. Inderdaad! En wat heeft Hij een groot geduld! Maar wee degenen, die volharden in hun kwaad! Dat komt ook in Joel openbaar! De HEERE keert Zich naar de vijanden van Zijn volk: gypte en Edom. Deze zullen tot een woestenij worden. Juda daarentegen zal zich van deze landen onderscheiden door een paradijselijke vruchtbaarheid. Een heerlijke genadegave Gods! De gemeenschap tussen de HEERE en Zijn volk zal een ongestoorde en gezegende gemeenschap zijn. Zie 3 : 16 en 21.

Joël en het Verbond

Evenals bij andere profetenen het geval is, I zien we bij Joel het verband van zijn boodschap met het Mozaïsch verbond. De fundamentele punten komen zowel bij hen als in Joëls boodschap naar voren. Is er bij het volk sprake van ongehoorzaamheid, de vloek van het Verbond wordt door de HEERE ten uitvoer gebracht. Hij kastijdt Zijn volk opdat het zich bekere tot Hem en nieuwe gehoorzaamheid in acht neemt. De Verbondseis van de Verbonds-God is: Verbondstrouw van de zijde der bondelingen! Komt het volk tot berouw, tot boete, tot bekering. Hij neemt Zijn volk in genade aan en zegent het op een wijze, die het eerder nooit bevonden heeft.

We treffen in de profetieën van Joel belangrijke overeenkomsten aan met Deut. 32. De verschillen laten duidelijk zien, dat Joel niet maar een bewerking van Deut. 32 heeft gegeven. Integendeel. De overeenkomsten geven de fundamentele verbondsthema's weer van vloek en herstel. Dit in een grote verscheidenheid van uitdrukkingen. Nieuw is Joel's profetie in dat opzicht niet. En toch nieuw: in Joëls tijd, met Joëls woorden gesproken.

Hieronder volgt een lijst, overgenomen uit het , , Word Biblical Commentary", en alleszins een vergelijk waard!

- Oproep tot aandacht: eut. 32 : 1, 2 en Joel 1 : 2 en 3.

- Gods barmhartigheid: eut. 32 : 3, 4 en Joel 2 : 13, 14.

- Gedenk het verleden: eut. 32 : 7 en Joel 1 : 2.

- Israël Gods volk: eut. 32 : 8—12 en Joel 1 : 17.

- Vroegere agricult. gaven: eut. 32 : 13, 14 en Joel 1 : 5—20; 2 : 3.

- ’s HEEREN versmading: eut. 32 : 19—21 en Joel 1 : 15; 2 : 11, 17.

- Verwoestend vuur: eut. 32 : 22 en Joel 2 : 3, 5.

- Gevaar: eut. 32 : 23 en Joel 2 : 13.

- Pijlen: eut. 32 : 23 en Joel 2 : 8.

- Honger: eut. 32 : 24 en Joel 1 : 4—20.

- Gevaarlijke dieren: eut. 32 : 24 en Joel 1 : 4, 6.

- Invasie: eut. 32 : 25 en Joel 1 : 6; 2 : 1—11.

- Toorn van de vijand: eut. 32 : 27 en Joel 2 : 17.

- ’s HEEREN verwerping: eut. 32 : 26—30 en Joel 1 : 15; 2 : 11, 17.

- Dag des Oordeels: eut. 32 : 34, 35 en Joel 1 : 15; 2 : 1, 2, 11.

- Redding en vergeving: eut. 32 : 36—38 en Joel 2 : 12—14, 17.

- Verlossing van de vijanden: eut. 32 : 39—43 en Joel 2 : 20—27.

- Verzoening van het land: eut. 32 : 43 en Joel 2 : 18—27.

Joël, een klein boek, dat een schat aan gegevens herbergt!

Veenendaal

ds. J. G. van Willegen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen