Devotie rond Maria? (II)

PASTORAAL

II. De Mariaverering bij Rome na 1517: a. Onbevlekte ontvangenis

Na het concilie van Efeze (431) - als Maria het predicaat „theotokos" oftewel „moeder Gods" krijgt toebedeeld - is het hek rond de verering van Maria voorgoed van de dam. In de 7e eeuw komt reeds de conciliare uitspraak dat wie de maagdelijkheid van Maria, ook na de geboorte van Christus, loochent, vervloekt is. Men beroept zich o.a. op kerkvaders als Ambrosius (Maria is , , onbevlekt, maar wel gehuwd") en Augustinus (Maria zou, reeds voordat ze wist dat ze moeder van Christus zou worden, een gelofte van blijvende maagdelijkheid hebben afgelegd).

Behalve de maagdelijkheid van Maria zat de kerk ook nog met het probleem van haar erfzonde en er f smet. Daar kon echter, zij het eeuwen later, ook in worden tegemoet gekomen. In 1854 wordt nl. het dogma van de onbevlekte ontvangenis afgekondigd. Maria zou van elke smet van erfschuld zijn bewaard gebleven.

Dit dogma stond overigens wel op gespannen voet met de traditie. Kerkvaders als Augustinus en Ambrosius hadden de onbevlekte ontvangenis nl. verworpen. Augustinus had Maria's vlees zelfs , , vlees der zonde" genoemd.

Maar in de 9e eeuw was er een zekere abt Radbertus geweest die leerde dat Maria , , zonder erfzonde" zou zijn ontvangen. Deze leer werd in de late Middeleeuwen overgenomen door de franciscanen, onder leiding van Duns Scotus. Later probeerden de Jezuïeten deze visie tot officieel leerstuk te verheffen.

In 1854 beslecht paus Pius IX eindelijk het pleit. Maria zou door een bijzondere genade Gods, met het oog op Christus' ver­ diensten, in de schoot van haar moeder voor de erfzonde zijn bewaard, niet pas nadat zij ontvangen was, maar op het moment van de ontvangenis zelf.

De zondeloosheid van Maria zou zich ook uitstrekken tot de dadelijke zonden. Maria zou nooit enige zonde hebben begaan! Hetgeen betekent dat de Heere Jezus geboren zou zijn uit een vlekkeloos reine vrouw! Vanuit deze zondeloosheid kon Maria zonder moeite de , , tegenspeelster" van Eva worden; de tweede, nieuwe. Eva.

b. „Maria-tenhemelopneming”

Behalve het dogma van de onbevlekte ontvangenis van Maria kwam er in onze eeuw (1950) nog een tweede dogma bij: het dogma van de Maria-tenhemelopneming. Aan het eind van haar leven zou Maria met lichaam (!) en ziel in de hemel zijn opgenomen.

Omdat Maria door haar onbevlekte ontvangenis de zonde had overwonnen, behoefde zij niet in het graf te blijven of tot de Wederkomst te wachten op de verlossing van haar lichaam. In alle fasen van de verlossing was Maria innig verbonden met haar Zoon. Christus triomfeerde over de zonde en de gevolgen daarvan, dus ook Maria. En omdat Christus ten hemel opvoer, werd ook Maria met hchaam en ziel in de hemel opgenomen. Om tezamen met haar Zoon daar voor ons ten goede te zijn.

U zult zich afvragen waarop Rome dit dogma heeft gebaseerd. In ieder geval niet op de traditie. Want kerkvaders als Athanasius, Ambrosius en Augustinus waren ervan overtuigd dat Christus als enige hchamelijk is opgestaan en ten hemel is gevaren. Ten tijde van de Oude Kerk was er eigenlijk alleen maar een zekere Epiphanius die in de lichamelijke tenhemelopneming van Maria geloofde.

Verder waren er uiteraard de talrijke legenden over dit thema. Zoals bijvoorbeeld de legende dat de apostelen erbij waren toen Maria stierf. Christus zou toen in hun midden zijn verschenen en zou de ziel van Zijn moeder tot Zich hebben genomen. Toen de Joden haar lichaam wilden roven, zou Christus ook haar lichaam hebben opgenomen in de hemel.

Maar heeft Rome er ook een Bijbelse fundering voor? De enige Bijbelse fundering die wordt aangevoerd is Openbaring 12 : 1, maar of deze tekst overeenkomt met het dogma van 1950 is echter zeer de vraag. Rome wijst erop dat Maria, als zegenrijke en edelmoedige gezeüin, steeds volkomen verbonden is met haar Zoon en steeds Zijn lot deelt. Bovendien zou Maria, als de nieuwe Eva, steeds ten nauwste met de nieuwe Adam, Christus Jezus, verbonden zijn in de strijd tegen de satan en zijn ganse rijk.

c. Maria „Medeverlosseres”?

Na 1950 heeft Rome officieel niets meer aan de Marialeer toegevoegd. Wel is er tijdens het Tweede Vaticaans Concihe (1964) een heftige discussie gevoerd over de vraag of het middelaarschap van Maria ook inhoudt dat ze , , medeverlosseres" genoemd kan worden. M.a.w. of men erkent dat Maria met haar Zoon meewerkt bij de verwerving van de verlossing. De progressieven op het concihe hebben dit tegengehouden.

Vastgelegd werd dat Maria door de kerk wel wordt aangeroepen onder de titels voorspreekster, middelares e.d., maar dat daardoor niets wordt afgedaan van de waardigheid van Christus, de enige Middelaar. Maar hoewel Rome nooit officieel heeft vastgelegd dat Maria , , medeverlosseres" is, is de praktijk echter wel zo!

Bovendien leeft het verlangen naar een dergelijke officiële vaststelling nog volop. Afgelopen zomer is er daaromtrent een dringend verzoek - door maar hefst 500 bisschoppen, 42 kardinalen en vele anderen, waaronder de onlangs overleden , , moeder" Theresa - ingediend bij de paus. Men wil dat hij officieel verklaart dat Maria , , Medeverlosseres. Middelares van alle genade en Voorspraak van Gods volk" zal worden genoemd.

Iemand schreef terecht dat een drastischer bezegehng van de onherroepelijkheid der scheiding tussen Rome en Reformatie niet denkbaar is. Waarvan acte!

d. De Mariaverering in de praktijk

Maar hoe zit het nu met de praktijk van de Mariaverering bij Rome? In 1917 heeft de bekende pater Kolbe de , , Ridderschap der Onbevlekte" gesticht. Van deze pater Kolbe is de onthutsende uitspraak: , , Wij zijn het eigendom van de H. Maagd, wij zijn haar bezit. Zij heeft alle recht op ons. Wij zijn haar ridders, bereid te gaan waa zij wil, bereid te doen wat zij wil.”

En wat te denken van de instructies van de Mariale Priesterbeweging (M.P.B.) aan haar priester, zoals: , , Hernieuw uw toewijding aan Mijn Onbevlekte Hart. Gij behoor Mij toe. Ge zijt Mijn eigendom. Ge moet elk ogenblik dat zijn wat Ik wil. Ge moet elk ogenblik dat doen wat Ik u zal vragen. Wees niet bang. Ik zal steeds bij u zijn..." En verder: , , Wanneer twee of meer priesters van Mijn beweging voor Mij verenigd zijn, ben ikzelf in hun midden. (...) Ik wil dat Mijn priesters, altijd en uitsluitend, leven in het grootste vertrouwen op Mij. Zij moeten van Mij alles verwachten, ook wat betreft hun leven en hun middelen van bestaan. " Tenslotte nog deze verbijsterende woorden: , , Het is Mijn moederschap dat u redt. (...) Omdat Ik de moeder van Jezus ben, ben Ik door Hem innig verbonden met Zijn verlossing. (...) Ik ben de weg die u naar Jezus brengt." Let wel: deze beweging staat onder bescherming van de paus!

Bovendien is de huidige paus, Johannes Paulus II, en de curie, druk doende om de Mariadevotie zoveel mogelijk te intensiveren. Toen de paus in 1981 een ernstige aanslag op zijn leven ternauwernood overleefde, schreef hij die bewaring toe aan Maria. Hij heeft haar intussen ook al , , Medeverlosseres” genoemd! Ook in Zijn lijden zou Christus, volgens Rome, niet zonder Zijn moeder hebben gekund. Paus Pius XII schreef in 1954: , , De H. Maagd heeft bij de dood van haar Zoon op het kruis meegeleden met Hem en aldus op volstrekt enige wijze aan het werk van de Heiland meegewerkt door haar gehoorzaamheid, haar geloof, haar hoop, haar vurige liefde, om het bovennatuurlijke leven van de zielen te herstellen. Daarom is zij, in de orde van de genade, onze moeder.”

De r.k. theoloog Prof. Duynstee deed daar in 1966 nog een schepje bovenop: , , Maria als tweede Eva verenigd met Jezus als tweede Adam, als vrouw een eenheid vormend met de man, met wie zij in heel haar wezen was verbonden, moest nu ook hetzelfde lijden als Jezus ondergaan. (...) Maria leed de volheid van Jezus' lijden... " Over Godslastering gesproken!

En de eenvoudige , , gelovigen"? Die holle blindelings achter deze , , vervloekte afgoderij" aan. Ze bidden hun rozekransjes en hun , , weesgegroetjes". Volgens pauselijk voorschrift moet iedere , , gelovige" het , , Weesgegroet" (, , Ave Maria") driemaal daags bidden: , , Wees gegroet, Maria, vol van genade; de Heer is met u; gezegend zijt gij boven alle vrouwen; en gezegend is de vrucht van uw schoot, Jezus. Heilige Maria, Moeder Gods, bidt voor ons, arme zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen.”

Ev. T. Vanhuysse citeerde tijdens de laatstgehouden Reformatieherdenking in Nieuwland het gebed tot , , Onze-hevevrouw van Tongeren": , , Heilige Moeder Gods, verheven Koningin des Hemels, (...) wij erkennen U als onze goede meesteres, onze voorspreekster, onze beschermster. Wij bidden U, verlos ons altijd van alle gevaren. Bedek met Uw moederlijke bescherming, troost in het lijden, verblijd door Uw voorspraak, maak zalig door Uw bemiddeling, allen, die U hier voor Uw gezegend wonderbeeldmet betrouwen aanroepen...”

Bovendien is in de volksvroomheid de Mariadevotie enorm opgezwiept door de vele , , verschijningen" van Maria. In Lourdes zou ze midden vorige eeuw voor het eerst gezien zijn en een boodschap hebben gegeven. En denk ook eens aan het Portugese Fatima dat in onze eeuw tevens een drukbezocht bedevaartsoord is geworden. Daar is de laatste jaren, sinds 1981, ook nog Medjugorje in Bosnië-Herzegowina bijgekomen. Me dunkt dat de Bijbel ons een andere pelgrimstocht voorhoudt. Maar daarover de volgende keer.

Nieuwland/Oosterwijk

H. Liefting

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen