Devotie rond Maria? (III, Slot)

PASTORAAL

III. Mariaverering en de Bijbel:

a. Begenadigde...

Intussen dringt de vraag wat de Bijbel over Maria zegt. Daarbij moeten we allereerst opmerken dat de Schrift uiterst sober over haar is. Dat moet ons tot voorzichtigheid manen.

De evangelist Lucas schrijft - gedreven door de Geest - in zijn weergave van het Adventsevangelie dat Maria door de engel begroet wordt met de woorden: , , Wees gegroet, gij begenadigde". De engel zegt dan tevens dat Maria gezegend is onder de vrouwen. Met andere woorden: Maria krijgt een heel bijzondere en unieke plaats temidden van Gods volk. Een begenadigde vrouw!

Maar... het accent valt hier niet zozeer op Maria, maar op het Godsgeschenk dat vanuit de genade des Heeren haar deel wordt. Heel Maria's lofzang is gericht op de verheerlijking van Gods genade. Daarom, zo zegt Calvijn, willen wij alleen de weldaden Gods in haar tentoongespreid, roemen.

Bovendien is Maria niet de enige uit de Schrift die begenadigd is. We lezen bijvoorbeeld in Handelingen 6 van Stefanus dat hij vol was van geloof. In de grondtekst wordt daar hetzelfde grondwoord gebruikt als in Lucas 1. Dus ook Stefanus was een begenadigde! Vol van genade!

En in Efeze 1 wordt opnieuw hetzelfde werkwoord gebruikt: , , ..door welke Hij ons begenadigd heeft in de Geliefde". Dus ook de , , heiligen, die te Efeze zijn, en gelovigen in Christus Jezus", zoals Paulus ze aanspreekt, zijn begenadigd!

Maar, zo denkt misschien iemand: ie genade gold toch wel heel persoonlijk Maria. Want we lezen in Lucas 1 : 30: , Vrees niet, Maria, want gij hebt genade bij God gevonden". Inderdaad, maar lezen we hetzelfde uiteindelijk ook niet van iemand als Noach: , Maar Noach vond genade in de ogen des HEEREN" (Genesis 6:8). Dat alles betekent dat Maria niet op een bijzondere manier begenadigd is geweest boven andere gelovigen.

Ten diepste was Maria net als andere mensen een gewoon zondig mensenkind, dat deelde in Adams zondeval. Dat van genade moest leven. Zij had de Zaligmaker net zo hard nodig dan wie dan ook. En als Rome dan leert dat , , de gelukzalige Maagd gans schoon is en onbevlekt", dan komt dat niet uit de Schrift! Nee, Maria zingt in haar lofzang: , , Mijn ziel maakt groot de Heer e; En mijn geest verheugt zich in God, mijn Zaligmaker". , , Mijn Zaligmaker"! Ze wijst van zichzelf af op de genade Gods die haar bewezen is.

En waar ze het over zichzelf heeft, vervolgt ze zo heel nederig: , , Omdat Hij de nederheid (de lage staat van het vlees waarin Christus getrokken moest worden) Zijner dienstmaagd heeft aangezien". Maria: dienstmaagd, vol overgave! Zonder zich op welke manier dan ook te verheffen boven anderen! Luther, die er op gewezen heeft dat een waarlijk ootmoedige zich niet bewust is van zijn ootmoed, zegt zo prachtig:

„Zij heeft zich noch op haar maagdelijkheid, noch op haar deemoed beroemd, maar alleen op het genadig zien van God. Precies zoals een vorst een arme bedelaar de hand reikt, dan is niet de nietigheid van de bedelaar, maar de goedheid van de vorst te prijzen”.

b. Zalig...

Maar hoe zit het dan met het vervolg van vers 48 van Lucas 1: , , ...want zie, van nu aan zullen mij zalig spreken al de geslachten"? In de grondtekst, vinden we een woord dat komt van , , makarios", hetzelfde woord dat we keer op keer terugvinden in de zaligsprekingen in Mattheüs 5. Op zich is er dus niets mis mee als we , , heilige Maria" zeggen, zoals in de formulieren ook gesproken wordt over bijvoorbeeld de heilige apostel Paulus. Maar dan niet , .heilig" in de zin van zondeloos, maar van , , apart gezet", , , begenadigd". Maria wordt niet geprezen, maar de genade Gods die over haar kwam. Zij laat zich nergens op voorstaan, maar schikt zich gehoorzaam onder Gods leiding over haar leven.

Betekent dat dat Maria's uitspraak , , ...mij geschiede naar Uw woord" een actieve rol speelde in Gods verlossingsplan, zoals Rome leert? Met andere woorden: als Maria , , nee" had gezegd, zou dan Gods verlossingsplan niet zijn doorgegaan? Ondenkbaar. Alsof God afhankelijk zou zijn van een mens!

c. Maria altijd maagd gebleven?

Rome leert dat Maria altijd maagd is gebleven: vóór, tijdens en na de geboorte van Christus. Men verklaart dat uit Ezechiël 44 en Hooglied 2. In Ezechiël 44 : 2 lezen we: En de HEERE zeide tot mij: eze poort zal toegesloten zijn, zij zal niet geopend worden, noch iemand door dezelfde ingaan, omdat de HEERE, de God Israels, door dezelve is ingegaan; daarom zal zij toegesloten zijn". En in Hooglied 4 : 12 lezen we: , ...gij zijt een besloten hof, een besloten wel, een verzegelde fontein”.

Er is wel heel wat allegorie voor nodig om vanuit de gesloten poort uit Ezechiël en vanuit de besloten wel en de verzegelde fontein uit het Hooghed uit te komen bij de ongeschonden maagdelijkheid van Maria. Bovendien weten we uit de Schrift dat Maria na de geboorte van Jezus, haar eerstgeborene (!), nog meer kinderen heeft ontvangen, zoals Jacobus, Joses, Simon en Judas, terwijl Marcus 6 ook nog over Zijn zusters spreekt. In Johannes 7 lezen we dat zelfs Zijn broeders niet in Hem geloofden.

In Mattheüs 12 relativeert de Heere Jezus Zijn bloedbanden echter wel: , , Want zo wie de wil Mijns Vaders doet, Die in de hemelen is, dezelve is Mijn broeder, en zuster, en moeder”.

Achter de opvatting dat Maria altijd maagd zou zijn gebleven zit de oude augustijns-platoonse zienswijze op huwelijk en sexualiteit. Deze visie leidde er in de kerk toe dat onthouding beschouwd werd als een hogere trap van menselijkheid. De celibatair zou heiliger zijn dan de gehuwde! Sexualiteit zou vanuit die visie voor Maria ondenkbaar zijn geweest.

Misschien niet zo verwonderlijk dat Calvijn en Luther, als goede augustinisten, ook nog verdedigden dat Maria altijd maagd zou zijn gebleven.

d. Maria „Moeder Gods”?

We hebben gezien dat het concihe van Efeze (431) Maria het predicaat , , Moeder Gods" heeft toebedeeld. Deze titel is niet ongevaarlijk geweest. Want zij wekte de suggestie dat de Heere Jezus niet alleen naar Zijn menselijke natuur Maria als moeder heeft, maar ook naar Zijn Goddelijke natuur. Met andere woorden: dat Maria de moeder van God Zelf zou zijn. En dat kan natuurlijk niet. God de Vader en God de Zoon zijn van eeuwigheid. Dat betekent dat Maria slechts de moeder van Christus naar het vlees is geweest! Slechts de moeder van de Zone Gods in de gestalte van een dienstknecht.

e. Maria lichamelijk ten hemel gevaren?

Is Maria lichamelijk ten hemel gevaren, zoals Rome leert? Nee, haar lichaam verkeert nog in het graf. Alleen Christus is als Overwinnaar over dood en graf met een verheerlijkt hchaam ten hemel gevaren. Zijn hchaam in de hemel is het onderpand voor al Zijn kinderen dat zij er ook zullen komen.

Hierboven, aan de rechterhand van de Vader, is Christus onze Voorspreker. Naast Maria? Nee! „ Waartoe zouden wij een andere voorspreker zoeken, aangezien het God beliefd heeft, ons Zijn Zoon tot een Voorspreker te geven? Laat ons Hem niet verlaten, om een andere te nemen, of veel meer, een andere te zoeken... " (Nederlandse Geloofsbelijdenis, Art. XXVI).

f. Bidden tot Maria?

Op de vraag of we tot Maria mogen bidden zult u ongetwijfeld zelf het antwoord kunnen geven. In Mattheüs 4 lezen we o zo duidelijk: , , De Heere, uw God, zult gij aanbidden, en Hem alleen dienen". Johannes mag in Openbaringen 19 en 22 zelfs niet voor een engel bidden, laat staan dat we tot een mens zouden mogen bidden: , , Zie, dat gij het niet doet; (...) aanbid God”.

g. Maria medeverlosseres?

Rome leert Maria's innige verbondenheid met Christus in het volbrengen van het werk der verlossing. Ze zou zelfs meegeleden hebben met haar Zoon rondom het kruis. Maar we hebben toch maar één Verlosser: Jezus Christus? Er is toch onder de hemel geen andere Naam onder de mensen gegeven, door Welke wij moeten zalig wor- den? (Handelingen 4). De apostel Paulus schrijft aan Timotheüs dat er één God is, en ook één Middelaar Gods en der mensen, de Mens Christus Jezus. Hij is de Weg en ook de enige Weg.

Maar hebben we naast de Heere Jezus dan niet nog een andere verlosser of middelaar nodig? Dat zou alleen het geval zijn als de Heere Jezus geen volkomen Zahgmaker zou zijn. Maar Hij kan, volgens de Hebreënbrief, volkomen zalig maken, die door Hem tot God gaan, alzo Hij altijd leeft om voor hen te bidden.

Rome leert dat wij zondige mensjes in Christus de goddelijke Majesteit duchten. We zijn zo onwaardig. Bij Maria is echter niets gestreng, niets afschrikwekkend. Zij verzacht, in vrouwelijke toegeeflijkheid, de strenge majesteit Gods. Dus dan maar tot Maria gaan?

Nee, we hebben slechts één Middelaar Christus Jezus. Buiten Hem is de Vader een verterend vuur en een eeuwige gloed, bij wie niemand wonen kan. Daarom juist hebben we deze Middelaar nodig! Die ons zondaren waarlijk tot God kan brengen! En Die tevens Voorbidder is om onze verloren zaak bij de hemelse Vader te kunnen behartigen.

Wat een evangelie dat Zijn Naam is Jezus: , , want Hij zal Zijn volk zalig maken van hun zonden". Spoeden w' ons dan naar dit Kind in de kribbe, om net als de Wijzen uit het Oosten voor Hem in aanbidding neer te vallen.

Litt.:

Vooral de bekende werken van A.G. Knevel (red.); W. Lodder; S. Paas; T. Vanhuysse en het , , Magnificat" van Luther.

En verder P. Amandus Bussels: , , Maria, de nieuwe Eva, bij Sint Bernardus" (in Gedenkboek 1153-1953).

Nieuwland/Oosterwijk

H. Liefting

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen