Zoon van god en Zoon des mensen

RONDOM KERST

et Kerstevangehe zal ons er weer bij bepalen dat Christus God en Mens is in één Persoon. De Geloofsbehjdenis van Nicea zegt het met de bekende woorden dat de Zoon van God „om ons, mensen, en om onze zahgheid, is nedergekomen uit de hemel en vlees is geworden uit de Heihge Geest en een Mens geworden is". En de Reformatie behjdt (in Artikel 18 NGB) dat God „Zijn eniggeboren en eeuwige Zoon in de wereld gezonden heeft, aannemende een ware mensehjke namur met al haar zwakheden, uitgenomen de zonde".

Dat is een geloofsstuk dat de eeuwen door aangevochten is, en ook vandaag aangevochten wordt. Het is bijvoorbeeld weer in dicussie gekomen door de recente pubhcaties van Prof. Dr C.J. den Heijer, die beweert datjezus nooit de pretentie kan hebben gehad, de Zoon van God te zijn. Immers, Jezus was een Jood, en volgens joodse begrippen kan God geen Zoon hebben...

Over het Zoonschap van Christus is al in de Oude Kerk een felle strijd gevoerd, en niet alleen over het Zoonschap, maar ook over de verhouding van de GoddeUjke en de mensehjke natuur HèTSrianismë

Grote verwarring ontstond in de Oude Kerk, als gevolg van de opvattingen van Arius, die leerde dat Christus wel God werd genoemd, maar het in werkeUjkheid niet was. Daaraan hebben we onder andere de Geloofsbelijdenis van Nicea te danken, waarin de kerk met kracht beleed dat Christus de eeuwige Zoon van God is, van hetzelfde Wezen met de Vader.

Maar daarmee was het conflict nog niet beslecht, want vele bisschoppen kozen openhjk of bedekt de kant van Arius. Zijn tegenstander was Athanasius, die geheel achter de belijdenis van Nicea stond.

De langdurige strijd werd beshst op het Concilie van Constantinopel (381), waarop de behjdenis van Nicea kerkelijk werd bekrachtigd. MiddeUijkerwijze is het aan Athanasius te danken dat de kerk de eeuwen door heeft ingestemd met de beUjdenis van Petrus: „Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God".

De twee naturen JtÊKÊÊÊÊk

Maar nu kwam de vraag op: hoe kan Christus dan God en Mens zijn in één Persoon? En hoe verhouden die twee naturen zich dan tot elkaar? Over die vraag is een halve eeuw gestreden in de Oude Kerk. Het zou te vèr voeren deze hele strijd na te gaan, maar uiteindeüjk werd het een conflict tussen Nestorius en Eutyches. De eerste legde sterk het accent op de tweeheid van de naturen, de tweede leerde dat Christus slechts één natuur had. De Godheid had als het ware de mensheid geheel in Zich opgenomen. Tegen beide opvattingen was veel verzet. Het Conciüe van Chalcedon (451) bracht de besUssing. Deze synode het beide staan: Christus is waarachtig God en waarachtig Mens. Naar Zijn

Godheid is Hij van hetzelfde Wezen met de Vader, naar Zijn mensheid is Hij Eén van ons. Die twee naturen zijn, aldus Chalcedon, „onvermengd, onveranderd, ongedeeld en ongescheiden". Daarmee werd zowel het standpunt van Nestorius als dat van Eutyches veroordeeld.

Deze uitspraak is nogal eens bekritiseerd, omdat wèl wordt gezegd hoe het niet is, maar niet hoe het wèl is. Toch kon de kerk niet anders spreken dan zij heeft gedaan. Want het mysterie is te groot om het onder woorden te brengen. Ons verdorven verstand kan het niet bevatten en onze taal is te arm om het te verwoorden. Wat erover gezegd wordt is altijd slechts bij benadering.

Maar met deze uitspraak is de dwahng wel afgewezen, en tegehjk is het mysterie van God en Mens in één Persoon gehandhaafd.

Nieuw verzet

De ketterij was wel veroordeeld, maar daarmee niet verdwenen. Zowel Nestorius als Eutyches hielden hun aanhangers. Er is zelfs een Nestoriaanse kerk, en de kerk van het oosten heeft trekken overgehouden van Eutyches. In de tijd van de Reformatie laaide het verzet tegen de menseUjke natuur van Christus weer op bij de Doperse beweging. Menno Simons leerde dat aUes wat van Adam stamt, onderworpen is aan de zonde en aan de vloek en daarom kan de tweede Adam niet voortkomen uit zo'n stinkend mensengeslacht, want dan zou Hij delen in de ongerechtigheid van Adam. Eigenhjk heeft Hij Zijn mensehjke natuur uft de hemel meegebracht!

In één van de Doperse raartelaarsüederen wordt het met zoveel woorden gezegd: „Was Christus van Adams natuur, Zo waar Hij niet rein ende puur".

Nu begrijpen we beter het slot van Artikel 18 van onze NGB, waar de ketterij van de Wederdopers wordt veroordeeld „die loochenen dat Christus menselijk vlees van Zijn moeder aangenomen heeft", en waarom daar zoveel teksten worden geciteerd om te bewijzen dat Hij waarachtig Mens was.

Om onze zaligheid

Het Ujkt soms alsof we slechts te doen hebben met een woordenstrijd van theologen. En soms doet men schamper over de kerk van het verleden, alsof zij bezig was met haarkloverijen. Maar uiteindehjk was onze zaligheid in het geding. Christus is waarachtig Mens omdat wij mensen gezondigd hebben. En Hij is waarachtig God, omdat Hij sterker moet zijn dan alle mensen om zo de last van de toorn van God te kunnen dragen.

Zó kunnen we ook het wonder aanbidden: „O Heer Jesu, God en Mensche, Die aanvaard hebt deze staat..."

Bergambacht

W. van Gorsel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen