Geloof en satan (1)

GELOOFSLEVEN

door R.H. Kieskamp, Lienden

Afwezig

Lange tijd is satan zo goed als weg geweest in het kerkelijk en maatschappelijk denken. Er werd weinig over hem geschreven of gesproken. Iets dat te maken kan hebben met de kerstening van Europa. Immers toen is satan uit het huis van dit continent min of meer op de vlucht gejaagd en uitgevaren. Bovendien heeft het rationalisme satan als het ware weggeredeneerd. Terwijl de afwezigheid van satan ook mede veroorzaakt kan zijn geworden doordat hij doodgezwegen is. Mogelijk heeft de leer van K. Barth daar vooral mee te maken. Hij ging immers zozeer uit van de triomf van Gods genade in Christus, dat hij vond dat we onze tijd niet moesten verspillen aan belangstelling voor satan. Satan doodgezwegen dus. Ondertussen heeft Barth blijkbaar niet begrepen dat hij, hoe goed bedoeld ook, hiermee satan juist in de kaart speelde. Want satan laat zich niet doodzwijgen. Integendeel, hij grijpt de stilte van het zwijgen juist aan om op "kousevoeten" des te meer zijn slag te slaan.

Terug van weggeweest

De laatste jaren is er namelijk een einde gekomen aan de afwezigheid van satan in het menselijk denken. De aandacht voor hem is weer teruggekomen. Aandacht die blijkt uit diverse publicaties, zoals het boek van T.H. van der Hoeven over "Het imago van satan". Aandacht die satan zelf voor zich heeft op- geëist door zijn gruwelijk verwoestend werk.

Nadat het huis van Europa namelijk min of meer gereinigd was van satan als boze geest, is satan met zeven andere geesten, bozer dan hijzelf, teruggekomen (Matth. 12 : 45). Terwijl het einde van het rationalisme en het starten van meer gevoelsmatig ervaringsdenken ook gunstig heeft gewerkt voor het terugkomen van satan. En hierin heeft satan laten zien dat hij zich nooit dood laat zwijgen. Satan is oergemeen en ook uitgeslapen sluw. Hij misbruikt alles tot zijn eigen doel. Hij is werkelijk het serpent dat ons alleen maar in het verderf wil storten. En als hij daarbij mensen kan inschakelen die met bijbelwoorden komen, dan vindt hij dat uitstekend. Mensen die hem gaan onderschatten zet satan graag op een voetstuk. Hij geeft hen schouderklopjes met de intens gemene bedoeling des te beter zijn gruwelijke slag te kunnen slaan.

Verwoestend bezig

En zo is hij nu volop terug in Europa, met Nederland helaas voorop. Almaar bezig verwoestend te werken. Hij zaait twijfel en verwoest zo het geloof in de Bijbel als Gods woord. Hij jaagt menselijke hartstochten op en vemiïneert zo het Godsgeschenk van de sexualiteit. Sexualiteit die God enkel heeft bedoeld voor binnen de band van liefde en trouw in het huwelijk. Satan rakelt onheilig vuur op waardoor mensen in allerlei samen­ levingsverbanden de heilzame geboden van God kapottrappen. Hij drijft onheilige geesten naar Europa toe die als New Age-gebeuren het oude gnostieke heidendom in een nieuw jasje trachten te verkopen. Met de bedoeling het geestelijk klimaat te vergiftigen. Zodat mensen multi-religieusiteit gaan toejuichen en ze onder andere de gapende afgrond van verschil tussen de islam en het christelijk geloof niet meer weten te onderkennen. Bovendien tracht satan onder christenen die bijbelgetrouw willen zijn een boze geest van slapheid los te laten. Zodat inzet om veel bijbelkennis te vergaren gaat afkalven. Want satan weet drommels goed dat er in de Bijbel staat: "Mijn volk is uitgeroeid omdat het zonder kennis is", Hosea 4 : 6. Satan kent de Bijbel op zijn duimpje, doch hij misbruikt die kennis om het werk van God tot de fundamenten toe af te breken.

Satan nooit onderschatten

Daarom moeten we ook nooit in de fuik van Barth zwemmen door satan min of meer te negeren, omdat Jezus hem toch verslagen heeft. Natuurlijk, Jezus heeft hem verslagen, zijn kop is vermorzeld. Doch met zijn staart is hij nog heel wat mans. We moeten dus niet in de fout vervallen dat we hem gaan onderschatten. Zeker, satan overschatten mag ook niet, want Jezus heeft hem radicaal verslagen. Doch wie hem onderschat speelt met vuur.

De Bijbel is daar glashelder in. Het meest evenwichtig wordt daar waarschijnlijk over gesproken in Openbaring 12 : 12, waar van satan gezegd wordt "dat hij grote toorn heeft, wetende dat hij een kleine tijd heeft". Hij heeft "grote toorn", dus laten we hem niet onderschatten. Hij heeft slechts "kleine tijd", dus laten we hem niet overschatten.

Luisteren naar de Schrift

Daarom moeten we goed naar de Bijbel luisteren. Want die vertelt ons hoe gevaarlijk satan nog steeds is. Niet enkel in het nieuwe testament wordt ons dat uit de doeken gedaan. Ook het oude testament doet dat. Al kan gezegd worden dat het oude testament iets meer versluierend over satan spreekt. Inhoudelijk zet het oude testament echter zoveel zoden aan de dijk dat we ook vanuit dat deel van de Bijbel als gewaarschuwd mens voor twee kunnen gelden. We noemen alleen maar Deut. 32 : 17, waar het offeren aan de afgoden gelijkgesteld wordt met offeren aan de duivelen. Een gedachte die in het nieuwe testament terugkomt in 1 Cor. 10 : 20 evenals in Openbaring 9 : 20.

Daarom heeft de Bijbel geen goed woord over voor satan en zijn helse trawanten. Hooguit zijn scheldwoorden hier van toepassing. We lezen dan ook zo indrukwekkend in Zach. 2 : 2 "Doch de Heere zeide tot de satan: De Heere schelde u gij satan, ja de Heere schelde u..."

Bijbelse typeringen

De Bijbel heeft verschillende typeringen om het venijn van dit serpent aan te duiden. We denken aan het woord duivel, een woord dat vanuit de grondtaal samenhangt met "uit elkaar werpen". Verwarring stichten dus en chaos maken, de verdeel-en-heers-techniek. Daarom wordt hij in Openbaring 12 : 9 en 20 : 2 ook genoemd de (grote) draak, de oude slang. Typeringen die verwijzen naar de slang die Adam en Eva heeft verleid.

Verder spreekt de Bijbel over satan als leugenaar, zelfs de vader der leugenen. En wordt hij genoemd de mensenmoorder van de beginne, de vorst der duisternis, een briesende leeuw, een engel des lichts (op kousevoeten dus). In dit alles typeert de Bijbel hem als de grote tegenstander van God. En dus ook van Christus (denk aan de verzoeking in de woestijn). Bovendien is hij de twijfelzaaier, een angstaanjager. En heeft hij het geweld van de dood (Hebr. 2 : 14).

Tot slot is hij degene die zondigt "van den beginne" 1 Joh. 3:8. Wat van ons mensen niet gezegd kan worden, dat geldt van satan. Van ons mag gelden dat er een tijd was dat we niet zondigden, namelijk voordat Adam en Eva gevallen waren. Bij satan ligt dat anders. Wel kan gezegd worden van de goede engel die satan eerst was, dat hij toen niet zondigde. Maar vanaf het moment dat hij satan is geworden, gaat gelden dat hij "zondigt van den beginne".

"Geloven" in satan

In enquêtes wordt soms gevraagd of mensen nog geloven in satan. Velen blijken dat niet meer te doen. Anderen nog wel. Doch dit geloven in satan is van volstrekt andere orde dan dat we geloven in God.

Immers, geloven in God heeft met vertrouwen te maken. We vertrouwen ons aan Hem toe, we leven in gemeenschap met God. God is de bron van ons leven.

Geloven in satan is hier niet mee te vergelijken. Geloven in satan wil namelijk niet meer zeggen dan geloven dat hij bestaat. Over een relatie die we al of niet met satan hebben, zegt het woord geloven in principe niets. Al zou dat eventueel wel kunnen. Satanisten zullen er mogelijk mee willen weergeven dat ze satan volgen. Oprechte gelovigen zullen er echter vast en zeker mee aanduiden dat ze satan als hun doodsvijand beschouwen.

Geloven in satan heeft dus een heel algemene betekenis. Het is een kwestie van erkennen dat hij bestaat. We houden rekening met hem, we strijden tegen hem, we onderkennen zijn trucs. We geloven veeleer in satan zoals de duivelen in God geloven, namelijk "al sidderend". We sidderen voor satan als we letten op zijn macht en onze zwakke kracht. Tegelijk zijn we zelfs "voor de duivel niet bang", als we letten op Christus, onze machtige Heiland, de grote Overwinnaar van satan.

(Wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen