Laat ons de rustdag wijden...

UW GEBOD IS ZEER WIJD

(Het vierde gebod) - II

Twee motieven die elkaar aanvullen

door J.C. Schuurman, Ridderkerk

Twee motieven die elkaar aanvullen

In het vorige artikel werd al opgemerkt dat we twee versies van het vierde gebod ken-nen: in Exodus 20 : 8—11 en in Deuteronomium 5 : 12—15.Wellicht is het ons tijdens de zondagse voorlezing van de wet wel eens op- gevallen dat het sabbatsgebod in Exodus anders wordt gemotiveerd dan in Deuteronomium. Volgens Exodus hebben we op Gods dag ons werk neer te leggen en te rusten, omdat God Zelf heeft gerust. Maar volgens Deuteronomium is de sabbat bestemd om Gods daden van verlossing en bevrijding te gedenken. Deze beide motieven vullen elkaar op een treffende wijze aan. Weet u hoe we werkelijk tot rust komen? Als we ons bezinnen op wat God doet.Voor Israël ging het om de uittocht uit Egypte.Voor ons gaat het om Gods grote daden in Christus. Zijn zending als Zaligmaker naar deze wereld. Zijn offer aan het kruis gebracht waardoor er vergeving is voor de grootste zondaar. Zijn opstanding uit de dood, Zijn hemelvaart en Zijn verheerlijking aan Gods rechterhand. En ook de uitstorting van de Heilige Geest Die levend maakt. Door Zijn kracht worden mensen tot geloof en bekering gebracht zodat Gods Kerk tot het eeuwige leven wordt vergaderd. Juist op de rustdag is psalm 111 vers 2 (berijmd) van toepassing: "Des Heeren werken zijn zeer groot. Wie ooit daarin zijn lust genoot, doorzoekt die ijv'rig en bestendig!"

De eerste dag

In dit verband is het tekenend dat wij niet meer op de zevende maar op de eerste dag van de week rusten. De sabbat is voor ons de zondag geworden. Dat heeft alles te maken met de opstanding van de Heere Jezus. De eerste christelijke gemeente is zó vervuld geweest van haar opgestane Heiland, dat ze een sterke behoefte had om op de eerste dag van de week samen te komen. Weliswaar bevat de Schrift geen direct bevel om op de eerste dag te rusten, maar we mogen het wel als leiding van de Heilige Geest beschouwen dat voor ons de week met de rustdag begint. De Geest zou de gelovigen in al de waarheid leiden (aldus Jezus' eigen belofte). De verschuiving van de laatste naar de eerste dag heeft een diepe betekenis die past bij het nieuwe verbond. Onder het oude verbond eindigde Israël de week met rust. Maar de gemeente van Christus inag beginnen met rust.Voorop staat Jezus' volbrachte werk.Voordat we een nieuwe week ingaan worden we eerst bepaald bij het fundament dat God gelegd heeft. In het leven van een christen is het niet goed rusten na maar vóór gedane arbeid. En dat is een verdiende rust.Verdiend? Ja! Echter niet door ons, maar door Christus Wiens offer in de diepste zin van het woord rustgevend is! Op de eerste dag van de week worden we uitgenodigd om te schuilen in Zijn genade, opdat ons leven en werken op de andere dagen van de week in het licht van de zondag staan. Zo wil de zondag het geheim van ons bestaan zijn, de bron waaruit we onze kracht putten. Op de rustdag wordt de accu bijgeladen, zodat we de week weer in- en ook aankunnen. Met een variant op psalm 84 kunnen we zeggen dat de pelgrims van zondag tot zondag voortgaan, totdat ze in Sion aankomen in de eeuwige rust.

Waken voor tw^ee uitersten

Ik wil nu proberen om enkele lijnen te trek- ken naar de praktijk van de invulling van de zondag. Het vierde gebod vraagt ons om Gods dag te heiligen. Maar hoe dan? Hoe vullen we de rustdag zó in dat deze dag een eigen (=geestelijk) karakter heeft?

Dat is nog niet zo eenvoudig. Ik noemde in het eerste artikel al de vele en soms felle discussies waartoe de zondag aanleiding kan geven. Wat mag er wel en wat mag er niet? Dat kunnen we voor elkaar nooit precies uitmaken. Ook als het om de invulling van Gods dag gaat, hebben we allen onze eigen verantwoordelijkheid.We zullen in ieder geval voor twee uitersten moeten waken.

Niet wettisch

Het ene uiterste is een wettische zondagsheiliging. Uiterst strak, zoals de farizeeën de sabbat invulden in Jezus' dagen. Tot in de kleinste details was alles geregeld. De naleving van de sabbat had zelfs een verdienstelijk karakter. U weet hoe scherp de Heere Jezus déze vorm van heiliging van Gods dag veroordeeld heeft. Want men was ondertussen meer bezig met de regelgeving zelf, dan met de levende God. De rustdag werd gebruikt, of beter gezegd misbruikt, om eigen vroomheid te etaleren. Wat moeten we voor zó'n invulling van de zondag uitkijken. Dan wordt het een lastendag met een nare sfeer in huis. Onze kinderen krijgen een hekel aan de zondag omdat het positieve ontbreekt. Zullen we onze jongeren (en ook onszelf) niet onnodig belasten met koude, strenge regels? Die brengen ons onder de wet, terwijl het vierde gebod ons juist onder de genade wil brengen. De zondag is geen dwang- of plaagdag, las ik ergens, maar een feestdag! Het gevaar bestaat dat we uiterst streng met de zondag omgaan, terwijl we tegelijkertijd bezig zijn om tóch het vierde gebod te overtreden, omdat we niet toekomen aan de Heere Zelf.

De farizeeën hadden ondanks al hun inzet het sabbatsgebod niet verstaan. Het was voor hen in geestelijk opzicht geen rustdag maar een werkdag, omdat ze het ten diepste van hun eigen inzet en prestaties verwachtten in plaats van te rusten in Gods genadewerk.

Evenmin ongebonden

Maar er is ook een ander uiterste dat zeker niet minder gevaarlijk is, namelijk een ongebonden zondagsviering. Ik heb de indruk dat dit gevaar ons vandaag meer bedreigt dan het hierboven genoemde. Regels ontbreken vrijwel. De zondag wordt een tweede zaterdag. Als het hun uitkomt gaan mensen een keer naar de kerk. 's Morgens zodat ze de rest van de dag voor zichzelf hebben, of juist 's avonds omdat ze 's morgens willen uitslapen. Ze zien er bijvoorbeeld geen bezwaar in om op een mooie zondag naar het strand te gaan. Ondertussen gaat het besef verloren dat het de dag des Heeren is. Of om een ander voorbeeld te noemen: meteen na de kerkdienst wordt het laatste sportnieuws gevolgd. Helaas kan er ook in kerkelijk meelevende gezinnen op zondag (en niet alleen op zondag!) veel mee door als het om gebruik van de media gaat. Het komt voor dat mensen 's morgens aan het Heilig Avondmaal deelnemen en 's avonds in de ban van de zondagssport zitten. Dat is een dubbelheid die tegenover de Heere niet te verantwoorden valt, ook al wordt er nog zo stellig een beroep op het eigen geweten gedaan. Als op de catechisatie het vierde gebod wordt behandeld, vallen er altijd uitspraken te beluisteren als: "ik zie er geen kwaad in" - "wat is daar nou op tegen? " - "moet kunnen!". Maar er zijn dingen die niet kunnen omdat ze ons wegtrekken uit de sfeer van het Woord en het geestelijke leven niet ten goede komen.

Vormen nodig

Wellicht herkennen we het bovenstaande ge- vaar niet direct in ons eigen leven. Dat neemt echter niet weg dat we wel op onze hoede dienen te zijn. Dingen kunnen ongemerkt verschuiven. Daarom kan een verantwoorde zondagsheiliging niet zonder regels en afspraken. Om een inhoud vast te houden zijn vormen nodig. Een eenvoudig voorbeeld kan dit verduidelijken: koffiedrinken zonder kopje lukt niet. Om de inhoud (de koffie) tot ons te nemen hebben we een vorm (het kopje) nodig. Zo is het ook met de zondag. Bepaalde dingen doen we niet om het eigen karakter van de zondag te beschermen. Dan kan er beter een regeltje te veel zijn, dan dat de zondag als dag van en vóór God verloren gaat. Als het maar wel uit liefde gebeurt. De liefde heet niet voor niets de vervulling van de wet. Zonder liefde tot de Heere en Zijn dienst is alles te veel gevraagd. Omgekeerd is de liefde hét geheim van wat Kohlbrugge een blijde zondagsviering noemde. In het volgende artikel gaan we na wat zondag 38 van de Heidelbergse Catechismus van de rustdag belijdt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen