(Het vijfde gebod)-1 Over gezag en gezagsdragers

uw GEBOD iS ZEER WIJD

door A.J. Kunz, Groot-Ammers

De tweede tafel?

Toen Mozes op de Sinaï Gods wet ontving, kreeg hij van God twee stenen tafels. Op die stukken steen had God Zijn wet geschreven. Gewoonhjk zeggen wij: op de eerste tafel staan de eerste vier geboden. Het zijn de geboden die over God gaan. Op de tweede tafel staan de andere zes geboden. Die betreffen de verhouding tot onze naaste. Het vijfde gebod: '^ert uw vader en uw moeder' is dan het eerste gebod van de tweede tafel. De Joodse indeling van de wet rekent het vijfde gebod echter bij de eerste tafel van de wet. Ook in het vijfde gebod gaat het om onze verhouding tot God.

Het gaat om God

Als wij de Tien Geboden lezen, dan zouden we kunnen denken: bij het vijfde gebod worden de geboden menselijker. De eerste vier geboden gaan over God. Daar hoeven we buiten de kerk niet mee aan te komen. Maar met het vijfde gebod kunnen ook ongelovigen instemmen. Kinderen moeten hun ouders gehoorzamen. Er zijn ouders die hun kinderen zo vrij mogelijk opvoeden, maar voor velen is het vijfde gebod nog altijd een basale leefregel: Eert uw vader en uw moeder. Maar als we niet verder komen dan een algemeen menselijke leefregel, dan lezen we het vijfde gebod niet goed. Dan kunnen we van de Joden leren, die het vijfde gebod tot de eerste tafel van de wet rekenen.

Het gaat ook in het vijfde gebod om God. Die gedachte is veelzeggend. Als wij spreken over gezag en over gezagsdragers, over het ouderlijke gezag in het bijzonder - en daarachter over het ambtelijke gezag, het gezag op school en op het werk, het gezag van onze overheid - dan gaat het altijd om afgeleid gezag. God staat achter de ouders, de kerkenraad, de leraar op school, onze werkgever, onze overheid. Zo zullen we het vijfde gebod moeten lezen. Het gaat in dit gebod om de heilige orde van God. Niet voor niets merkt de catechismus bij de behandeling van het vijfde gebod op, dat het God belieft om ons door de hand van onze ouders te regeren.

Gehoorzaam in de Heere

Het gaat dus ook in het vijfde gebod allereerst om onze verhouding tot God. Dat zien we ook bij de uitleg die Paulus in Efeze 6 van het vijfde gebod geeft. Als Paulus over de omgang in het gezin spreekt, dan spreekt hij de kinderen aan: 'Kinderen, wees uw ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is recht.' Op het eerste gehoor voegen die woorden in de Heere niets toe. Kinderen, wees je ouders gehoorzaam. Daar herkennen we het vijfde gebod in. Maar het geheim van het vijfde gebod ligt nu juist in die woorden in de Heere.

We zijn niet klaar met het vijfde gebod als we liefde voor onze ouders hebben en als we hen gehoorzamen. Dat kunnen we nog beschouwen als een menselijke manier van met elkaar omgaan. We gehoorzamen onze ouders pas in de Heere als we in de stem van onze ouders Gods stem horen; als we achter de hand van onze ouders Gods hand zien; als er in ons leven iets openbaar komt van het gehoorzamen van God. Om het met die mooie bijbelse uitdrukking te zeggen: als we leven in de vreze des Heeren.

Het gaat ook bij het vijfde gebod om het dienen van God. Ik wijs u nog op de laatste woorden van Efeze 6:1. Paulus schrijft: 'Kinderen, wees uw ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is recht! Dat betekent: het is naar Gods wil. Over de Heere Jezus lezen we in Lukas 2 dat Hij Zijn ouders onderdanig was. Hij eerbiedigt de gezagsverhouding, die God heeft ingesteld: Eert uw vader en uw moeder. Hierin zien we Gods goedheid. Na de zondeval behoedt God de wereld voor de totale chaos, de anarchie. Als we gaan zien dat achter vader en moeder God Zelf staat, dan gaan we het vijfde gebod nog meer verstaan.

Voor Gods aangezicht

Het vijfde gebod bepaalt ons bij het gezin - bij kinderen en hun ouders, bij ouders en hun kinderen. En vooral hierbij: dat het God belieft om ons door de hand van onze ouders te regeren. We worden ook bij het vijfde gebod voor het aangezicht van God geplaatst. Gods Woord leert ons dat het huwelijk een afspiegeling is van de omgang tussen God en mens, tussen Christus en Zijn bruidsge­ meente. Het christelijke gezin is dat niet minder. In een christelijk gezin wordt God er niet bijgehaald (bijvoorbeeld op momenten dat het ouders goed uitkomt, als een stok achter de deur), maar aUe dingen worden op God betrokken.Wij leven coram Deo, voor het aangezicht van God. De HEERE is op het gezin betrokken. Hij brengt twee mensen samen, man en vrouw. En als Hij dat wil geeft Hij de kinderzegen. Hij geeft ook de omgangsregels in het gezin, opdat er iets weerspiegeld wordt van de heerlijkheid van God. Gods bijzondere zorg voor het gezin komt openbaar in het vijfde gebod. Eert uw vader en uw moeder.

Wederzijdse verantwoordelijkheid

We staan bij dit gebod als kinderen voor de vraag hoe we omgaan met onze ouders en met het gezag van onze ouders. Bedenk het wel: achter je ouders staat God. In aUe dingen, die overeenkomstig het Woord van God zijn, zul je hen dienen te gehoorzamen.Volgende keer hopen we hier dieper op in te gaan. We staan bij dit gebod echter ook voor de vraag, of wij als ouders naar dit gebod leven en handelen. Beseffen wij als ouders dat wij voor Gods aangezicht staan? Komt er in onze handen iets openbaar van de hand van God? Klinkt in onze woorden het Woord van God door? Hebben onze ogen iets van de ogen van Christus, Die met ontferming bewogen was? Wordt er iets zichtbaar van de beslistheid van Gods Woord als het gaat om het ^vaarschuwen tegen de zonde (zoals het Spreukenboek ons leert). Weten wij van de Hefde van de Vader, die de verloren zoon stond op te wachten? Allemaal vragen die wij onszelf moeten stellen. Want het gaat in het vijfde gebod niet om een algemeen menselijk principe van samenleven. Ook het vijfde gebod wil geestelijk verstaan worden. De vervulling van de wet is immers de liefde. Liefde tot God boven alles en dan ook liefde tot onze naaste.

Het gezin als hoeksteen

Nog één opmerking voor deze keer. We zijn geneigd om bij het vijfde gebod te spreken over het gezag in de brede zin van het woord. Het gezag van de kerkenraad, het gezag van de leraar op school, het gezag van de overheid. Wat dat betreft is het vijfde gebod een dankbaar thema voor allerlei beschouwingen over waarden en normen. Natuurlijk kunnen we die lijnen vanuit het vijfde gebod ook trekken. Primair ligt de aandacht echter bij het gezin. Eert uw^ vader en uw moeder. Misschien moeten wij wel leren dat het gezin de baarmoeder is van onze maatschappij. Het gezin is de hoeksteen van de samenleving. Als het in het gezin niet goed gaat, dan merken we de gevolgen in kerk en maatschappij.Wij leven in een donkere tijd. De gezagscrisis gaat onze gezinnen niet voorbij. Moeten wij het opnieuw leren, hoe God het gezin bedoeld heeft? Wat een zegen als de Heere in onze gezinnen wordt gediend. Door ouders en kinderen. Het zal tot zegen zijn, in kerk en samenleving.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen