Ook ons land

Amsterdam, 19 April 1889.

Ook ons land is door Dr. Matthews be­socht.zocht.

Het doel zijner reis is bekend. Hij komt namens de Presbyterian Alliance en poogt ook op het vasteland van Europa warme sympathie voor het streven hunner Alliance te winnen. ­

Zij met een enkel woord herinnerd wat deze Alliance beoogt.

Ze is evenals de Evangelical Alliance, ten onzent onder den naam van EvangC' lische Alliantie hékead, een echt Engel-sche verschijning.

Zoo ergens dan weet men in Engeland de macht der organisatie te waardeeren. De pijlbundel blij f c zinbeeld. Door saam te voegen wat verspreid ligt, oefent men kracht. En alsdan, gelijk in Engeland, een rijke ontwikkeling van het publieke leven in meetings en conferenties zulk een poging tot saamvoeging steunen komt; indien, gelijk in Groot-Brittanje, altoos indrukwekkende sommen gouds beschikbaar zijn, om door de pers aan zulk een streven kracht bij te zetten; en indien, wat eveneens in Engeland nooit ontbreekt, mannen van talent en sympathetische natuur te vinden zijn, die, zelven licht door den schijn misleid, ook anderen weteii irijte tooveren in een denkbeeldige wereld. Waar een tijdlang meê te dwepen is; wien verbaast het dan nog, dat men op de Britsche eilanden steeds nog lust en kracht tot initiatief vindt, om door den stoot tot' een nieuwe beweging ons nuchterder continent te verrassen.­

Toch zou, zonder meer, een beweging als van de Evangelische Alliantie uitging, nimmer zulk een verrassend resultaat hebben kunnen opleveren. Het spreekt vanzelf, dat er een geestelijk element in meesprak; dat dit geestelijk element tot bidden uitdreef; dat er ook op zulk bidden een zegen der verhooring^ volgde; en dat om deze ontvangen genade al Gods kinderen ten leste een deel van hun sympathie aan deze beweging schonken.

Toch ook slechts een deel. Meer kon noch mocht, en'de strijd nu onlangs weer tusschen den Russischen Protonotarius der Synode van Moskou en de Evangelische Alliantie gevoerd, toonde opnieuw het goede deugdelijke recht dezer beperking,

In Finland, de feiten spreken, heeft een invasie van de Qrieksche in de Luthersche kerk plaats. De toeleg is onmiskenbaar, om ook Finland Grieksch-orthodox en Russisch te maken. Hiertegen nu komt de Evangelische Alliantie, en het is haar eere, bij den Czaar iri verzet. Ze pleit tegen conscientiedvvang. Uitnemend ! Maar de Czaar heeft haar protest in handen van zijn Protonotarius, wiens antwoord we in ons nommer van 10 F"ebr. i.l. opnamen. En hierop nu heeft de Evangelische Alliantie geantwoord, ja, maar op een wijze zoo flauw, zoo mat, zoo on-, beduidend, dat ; geen deskundige een oogenblik aarzelen kian, om in dezen pennestrijd den palm der overwinning zonder zweem van bedenking aan den Griekschen godgeleerde toe 'i^\xx\.ixt.n.Ti& Evangelische Alliantie had door te zwijgen nog beter haar eere opgehouden dan door het opzenden van zulk een stuk.

En waarom wijzen we hier nu op ?

Eenvoudig omdat deze zwakheid van repliek met de .grondfout der Evangelische Alliantie saamhangt. Ze is onhistorisch en I ze mist een theologie. Ze biedt u een ruiker, maar elke bloem is afgesneden van haar stengel. Van een wortel kan geen sprake zijn.

En dit gaat nu goed, gaat uitnemend, zoolang het aankomt op een ure des gebeds, op een actie tegen Rome, op een losse evangelisatie, op een meeting of conferentie of algemeene vergadering, maar komt in zijn naaktheid uit, zoodra er moet ingegaan op beginselen en kerkelijk moet worden georganiseerd. Dan toch doen de bloemen, hoe geurend ook, er niets toe; dan kunt ge desnoods zelfs den stengel en steel missen; mits ge maar kiem en wortel hebt. En daar nu deed de Evangelische Alliantie, evenals de Réveil, waaruit ze voortkwam, nimmer aan.

Ook zoo echter droeg de Evangelische Alliantie in meer dan één opzicht zoo uitnemende vrucht, dat ze in korte jaren bij de Engelsche Dissenters het denkbeeld deed rijpen, om ook een Presbyteriaansche Alliantie iii het leven te roepen.

In Engeland; staan de Dissenters altoos onder den druk van de Engelsche Bisschoppelijke kerk. Deze kerk heeft een machtige hiërarchie; is schatrijk; telt bijna heel den adel onder haar leden; bezit de universiteiten; 'en heeft onder haar hoede de volksmassa.. En nu staan de Dissenters daar wel niet zoo armelijk en klein in het cijfer tegenover, maar toch ze zijn te gedeeld, te weinig één, en die wondere kracht die in eenheid en actie ligt, ontgaat hun. Vandaar het zeer natuurlijk denkbeeld, dat vroeg of laat moest opkomen: Zouden ook wij Dissenters niet een eenheid tegenover de eenheid der Bisschoppelijke kerk kunnen vormen?

En dit denkbeeld, het sprak vanzelf, eenmaal uitgesproken, moest weerklank vinden. En vooral zoo men de Amerikaansche kerken, die met de Engelsche Dissenters in gebruiken en wijze van inrichting overeenstemmen, hierbij aan kon haken; ja , ook op het vasteland van Europa, verbintenis kon vinden met de Presbyteriaansche kerken, welk een machtige bond kon dan niet geboren worden!

Toch zag men, eenmaal aan den arbeid etogen, spoedig in, dat niet alle Disenters, en dat evenmin alle Protestanten n dezen Bond of in deze Alliantie een laats konden vinden. Er moest toch iets ijn dat saambond, zou er er een bond georen worden. Het streven zou ditmaal erkelijk zijn, en dan kon men geen Disenters opnemen, die feitelijk alle kerkelijk w d a v g m P o verband losmaakten. En ook men trok kerkelijk tegen de Episcopale Hiërarchie óp, en dus kon men kwalijk met de Lutherschen saamgaan, die op hun beurt een soortgelijke Hiërarchie hadden ingevoerd. Vandaar ten slotte de practische gedachte: Laat het een bond van alle kerken zijn, die in Engeland, in Amerika of op het vasteland wel kerkelijk zijn georganiseerd, maar geen Hiërarchie bezitten, en dus Presbyteriaal zijn.

Zoo kwam men tot de Presbyteriaansche Alliantie, en toog men aan het werk, om door geschrift en maandblad, door conferentie en meeting, allerwegen de Presbyteriaansch geregeerde kerk voor dit schoone, machtige denkbeeld te winnen. Vooral de Schotten spanden er zich met warmte voor. Op confessioneele geschillen behoefde dan niet gelet te worden. Men was van alle moeielijkheid af, die zoo licht uit theologische disputen spruit. Men behoefde slechts te vragen: Waar is uw kerkelijk statuut of reglement of kerkenordening.? En zoo hieruit bleek, dat zulk een kerk Presbyteriaansch geregeerd wierd was de zaak geklonken.

Heel best liep het evenwel niet.

Wel kostte het niet veel moeite uit de onderscheidene kerken een aantal personen saam te .brengen en een vergadering te houden, maar dat hielp wel bij de Evangelische, doch niet bij de Presbyteriale Alliantie.

Immers deze zou kerkelijk zijn.

Niet personen, maar kerken zouden in verband treden.

En hoe hiertoe te geraken?

Wie zou afvaardigen.'' De particuliere kerken of haar Synoden > . En zoo de laatste, hoe dan de Synoden hiertoe te bewegen.'

Bovendien met welk mandaat zou men saamkomen.' Enkel om eens saam te spreken.' Dus niet besluiten.' Maar immers dan ware schrijven in een maandblad evengoed?

Vragen in legio, maar vragen waarop ieder het antwoord schuldig moest blijven.

Immers van tweeën één. Of zulk een samenkomst moest er toe leiden, om een officieel verband tusschen al deze kerken in het leven te roepen; dit verband in een soort Concilie te belichamen; en aan ditConciUe zekere bevoegdbeden toe te kennen, waarmee de kerken genoegen namen, en waaraan ze zich onderwierpen; en dan kon het een heerlijke zaak worden. Of wel, het bleef bij een los saamkomen, kerkelijk in schijn, maar zonder het kerkelijk wezen, en dan moest het wel uitloopen op bittere teleurstelling !

Teleurstelling oogstte men dan ook, en het is, om die teleurstelling zoo mogelijk in blijdschap om te zetten, dat Dr. Matthews thans vaste secretaris der Alliantie geworden is, en het vasteland van Europa bereist, teneinde warmer sytnpathie te wekken.

En ongetwijfeld, als het hierbij te doen was om sympathie voor zijn persoon te winnen, dan kon de Alliantie geen uitnemender afgevaardigde gezonden hebben; want Dr. Matthews is een man, die ieder inneemt. Het is een genot met hem te spreken, en zich door hem te laten bezielen.

Maar brengt dit nu verder?

En dat vreezen we.

Immers de Presbyteriale Alliantie zoekt haar kracht eeniglijk in den Presbyterialen rcgeeringsvcrm, en vraagt niet naar Gereformeerde belijdenis.

Hierdoor nu 7noet o. i. haar pogen schipbreuk lijden.

Want ongetwijfeld, de regeeringsvorm ener kerk beheerscht haar leven, maar uit dien vorm komt haar leven niet.

Die vorm is dood, is machteloos, is ontield, zoo er geen belijdenis onder ligt, aaruit die regeeringsvorm opkwam.

Door die belijdenis gedragen, verwarmd n bezield kan ze ongemeene kracht oefeen; maar van die belijdenis losgemaakt is ie vorm het doode paard aan den boom.

En wijl nu het niet vragen naar Geeformeerde belijdenis, tevens maakt dat een kerk ooit aan haar Concilie eenige evoegdheid zal kunnen toekennen, en aar Concilie dus nooit anders dan een articuliere samenkomst, gesierd met den aam van Concilie, zal kunnen zijn, is de rees moeilijk te onderdrukken, dat zelfs e innemendheid van Dr. Matthews onachtig zal blijken, om in echt Gereforeerde kerken warmte voor een streven te ekken, dat óf een geëvenredigd doel zal issen. Óf ook op paden zou voeren, die gevaar opleverden voor onze eigen toekomst.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen