Buitenland.

OnitSChland. De hofprediker Stöcker.

In regeeringskringen wil men van het positieve optreden van een man als Stöcker weinig weten. Er schijnt pressie op den Duitschen keizer te zijn uitgeoefend, in de dagen van de regeering zijns grootvaders, een groot vriend van Stöcker, waardoor aan den bekenden hofprediker de vraag is gedaan, »van eene zijde, op welker wenschen men ten zeerste heeft acht te slaan'', dat hij kiezen zou tusschen zijn ambt als hofprediker of zijn optreden als politiek agitator. Stöcker vraagde tijd om zich te bedenken en wilde daarop na rj'p beraad zijn ambt nederleggen. Doch het grootste deel van zijne vrienden verzocht hem hofprediker te blijven. Zoo heeft hij gedaan, onder beding, dat, indien het later bleek, dat de gedane keuze hem berouwen zou, hij vrij zou zijn om zijn ambt neder te leggen. Dit gaf hij in het begin van de Paaschweek te kennen. Niet dat Stöcker nu verplicht is om zijn mandaat als volksvertegenwoordiger, zoowel in den Rijksdag als in den Pruisischen landdag, neder te leggen; slechts moet hij afzien van zijn optreden als politiek man in de stad Berlijn.

De reden' waarom men een man als Stöcker zoekt te kortwieken, is niet ver te zoeken. Von Bismarck heeft zich eenmaal tegen het streven verklaard van sommige Christenen in Duitschland, om van overheidswege meerte doen voor Zondagsrust. Daarbij stuit het den Rijkskanselier geweldig tegen de borst, dat men van conservatieve zijde voor de Evangelische kerk meer geld en meer vrgheid vordert, nu men aan de Roomsche kerk haast volkomen vrijheid van beweging gegeven heeft en die kerk in verhouding heel wat meer geld uit de staatskas krijgt dan de Evangelische. Nu zijn over het algemeen de «conservatieven" in Duitschland, het meest overeenkomende met onze antirevolutionairen, volgzame, al te volgzame lieden. Doch Stöcker is dit niet. Vandaar dat de keizer Stöcker voor bovengemelde keuze plaatste. Op dit oogenblik viert de middelpartij zijne triomfen. Dit werkt verlammend op de partij, die in Duitschland in terugkeer tot de wet en het getuigenis heil voor land en volk ziet; want men verwacht in Duitschland altijd veel, zelfs te veel van de regeering.

In de Allgem. Ev. Luth, Kirchenz. lezen wij, dat de rijen der conservatieve burgervereenigingen zeer beginnen te dunnen. Juist de elementen, waarvan de actie het meest uitging, trekken zich terug. Er ontbreekt een staatkundig programma, dat de eeuwige beginselen van Gods Woord tot grondslag heeft. Van eenvoudige burgers is het niet te verwachten, dat zij zich warm zullen maken voor een bloot formeel program, en dat zij geestdrift hebben voor partijtactiek.

Het is te denken, dat deze dingen nog beter op het platteland gevoeld worden dan in Duitschlands hoofdstad. De kleinere conservatieve pers spreekt reeds een taal, die aan verbittering grenst en die doet vermoeden, dat men zich van conservatieve zijde zal onthouden van aan den strijd bij de stembus deel te nemen. Dit kan alleen vermeden worden, wanneer er een ommekeer plaatsheeft op het gebied der binnenlandsche politiek. Blijft deze uit, dan is te vreezen, dat de sociaaldemocraten aan stemmental en invloed zullen winnen. Achter de schermen is er te veel geschied, de »uitersten" zijn te zeer in de officieuse pers aangevallen, de leidende personen zijn te veel in de oogen van het volk verdacht gemaakt, ©ra er nog op te kunne rekenen, dat er met geestdrift voor de regeering zal gestreden worden. De sociaal-democraten richten overal »vereenigingen" op, »ten einde afgevaardigden verkozen te zien, die in den geest van het volk zijn, '' gelijk het heet; maar inderdaad ontduikt men op deze manier de socialistenwet en zoekt op die wijze de partij, die de bestaande orde van dingen wil omverwerpen, opnieuw openlijk te organiseeren, terwijl de geheime vereenigingen de leiding van alles in handen hebben. De toekomst is voor Duitschland donker-

Wie weet, hoe spoedig de Franschen zullen kunnen juichen, dat, terwijl de Duitsche wapenen hen hebben overwonnen, de Fransche revolutionaire theorieën in Duitschland hebben getriomfeerd. Men is er althans druk bezig om het volk, dat strijden wil voor de beginselen, waardoor een land alleen kan bestaan, van zich te vervreemden en de zoogenaamde middelpartijen te vleien, die geen dam vormen tegen den wassenden stroom van ongeloof en revolutie. Wij hadden andere verwachtingen bij de troonsbestijging van den jeugdigen keizer gekoesterd. Als zoon van den kroonprins was hij èn met Von Bismarck èn met Stöcker bevriend ; nu laat hij zich kennelijk enkel leiden door Duitschlands eersten staatsman.

Opmerkelijk is het, dat Duitschlands grootste staatsman alleen dan te vinden is om antirevolutionaire beginselen toe te passen, wanneer hij er door den nood of door overmacht toe gedwongen wordt. Eerst toen tweemaal een aanslag op het leven van keizer Wilhelm I gedaan was, liet hij het beginsel van neutrale apenbare scholen varen en werd er van overheidswege op gewerkt, dat Jde »Confessionsschule" de overhand kreeg. Men had het door de ontwikkeling van de sociaal-democratie gezien, wat er van een volk wordt, dat reeds op de schoolbanken aan de gedachte gewend wordt, dat men zonder God alles doen kan. Nooit zouden onder Von Bismarck de beruchte Meiwetten opgeheven zijn, indien hij het Centrum niet noodig gehad had om tegenover de de vrijzinnigen en de socialisten in den Rijksdag zijne plannen door te drijven. Eerst dan zal Von Bismarck ook te winnen zijn voor een binnenlandsche antirevolutionaire politiek, wanneer de conservatieve partij zich zóo organiseert, dat men met haar rekenen moet en den toestand beheerscht. Daar men vreest, dat de hofprediker Stöcker bezig is, zulk eene organisatie voor te bereiden, moet hij zooveel mogelijk gegriefd, opdat ook anderen zullen zien, op welk eene bejegening men kan rekenen, als men tegenover den invloed van den machtigen Rijkskanselier de eischen van Gods Woord durft stellen.

Groot is de smaad, dien men een man als Stöcker zoekt aan te doen. Een Berlijnsch blad weet te verhalen, hoe de jeugdige keizer het Stöcker heeft kwalijk genomen, dat hij op eigen hand een bezoek gebracht heeft aan de kinderen des keizers te Oberhof, en daarna op eene volksmeeting te Berlijn over het voorspoedig opgroeien van de knapen sprak. Het heet, dat dit hem euvel werd geduid, omdat hij daardoor toonde te meenen, dat hij voor hetj lichamelijk en geestelijk welzijn van de kinderen des keizers had te zorgen.

Aan de andere zijde wordt door de Kreuz-Zeitung herinnerd, dat de tegenwoordige keizer drie jaren geleden de tijdelijk geschokte welwillendheid van keizer Wilhelm I jegens zijn hofprediker met kracht heeft hersteldi Prins Wilhelm was het, die toenmaals eenige maatregelen, die bereids in gang waren, heeft weten te keeren. En H. M. de keizerin heeft hem nog kort geleden getoond, dat zij hem hoogacht.

Uit alles blijkt ons, dat bij den jongen keizer Von Bismarck alles in het werk stelt om den invloed van Stöcker te fnuiken. Dat dit hem niet gelukken moge, is onze wensch. Het is zeker niet onverschillig, welke beginselen in het machtigste rijk van Europa triomfeeren.

Het Leger des Heils heeft zich te Rixdorf, bij Berlijn, heel wat aanhangers weten te verwerven; onderscheidene keeren hield het in een gehuurde zaal samenkomsten. Door politiemaatregelen heeft men daaraan een einde gemaakt. Het lokaal is gesloten en de samenkomsten zijn verboden. Niet eens wordt er gemeld, dat dit sluiten eenigszins noodzakelijk was, doordat er ongeregeldheden uit de samenkomsten van het Heilsleger veroorzaakt werden. Terecht gaat er in Duitschland een kreet van verontwaardiging op, wanneer men leest, hoe men de Lutherschen in de Oostzee provinciën op allerlei wijzen onderdrukt. Maar waarom kan men dan in Duitschland zelf de mannen en vrouwen van het Heilsleger niet dragen? Op nieuw blijkt het, dat volkomen conscientievrijheid in Europa niet wordt gevonden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen