Nood breekt wet.

Amsterdam, 18 Febr. 1898.

Met het op den voorgrond treden der Zending, is de noodzakelijkheid geboren, dat de kerken in staat zullen zijn, zich minstens elk jaar over gewichtige aangelegenheden en maatregelen te kunnen uitspreken.

De Zending moet steeds zaak van alle kerken saam blijven, en al spreekt het vanzelf, dat het initiatief nooit anders dan van de enkele kerk kan uitgaan, toch moet de handeling dezer enkele kerk steeds aan de handeling der gezamenlijke kerken in het kerkverband gebonden zijn.

Wie het anders wil of beoogt, zou verloopen in grenzenlooze verwarring.

Nu levert dit op het standpunt van het collegiale kerkrecht geen bezwaar op. Daar toch heeft men niet te doen met: plaatselijke kerken die in kerkverband verreenigd zijn, maar met één groote heel het land bestrijkende kerk, die ingedeeld is in gemeenten.

Zulk een groote kerk heeft dan één landsbestuur in haar Synode en Synodale Commissie, en alzoo is steeds de macht; aangewezen, die voor heel de kerk beslist.

Maar anders staat het op Gereformeerd terrein.

De eenheid der ééne kerk ligt voor ons alleen in Christus, en op aarde kan die kerk niet anders dan in de geloovigen, d. i. plaatselijk uitkomen.

Samenwerking op dit standpunt is alzoo alleen mogelijk, indien de vele kerken saamvergaderen, hetzij alle saam, hetzij in organische vertegenwoordiging, en alzoo haar oordeel uitspreken.

Maar natuurlijk, dit kan slechts nu en dan.

De kerken komen saam, en gaan weer uiteen. Ze zij ra dus slechts een korte poos, enkele dagen of hoogstens enkele weken saam. Daarna gaan ze weer uit elkander, en dan bestaan, er weer niet anders dan de plaatselijke kerken, door heel het land verstrooid.

Alle handeUng, maatregel of besluit door de gezamenlijke kerken te nemen, moeten dan weer wachten op een volgende samenkomst, en als die samenkomst te lang toeft, loopt de zaak in het honderd.

Dit hebben de vroegere Zcndingsdeputaten dan ook zoo uitnemend gevoeld, dat ze vooral door dit hooge belang gedrongen, zoo wondersterk op de instandhouding van de vroegere Zendingscommissie aanhielden.

Ze zagen niet in, hoe het mogelijk zou zijn, ten deze het initiatief der plaatselijke kerk te eeren en toch de beslissing van al het generale aan de Generale Synode, d.i. aan de gezamenlijke kerken te houden, tenzij men . zijn toevlucht nam tot een Synodale Zendingscommissie.

Of men het toch al verbloemde of onder stoelen en banken stak, die groote Deputatenvergadering van weleer was én formeel én zakelijk feitelijk niets anders dan een Synodale Commissie, speciaal voor de Zending, d. w. z. een Commissie van de Synode-Generaal, die bekleed werd met gelijksoortige macht als anders alleen aan de Synode zelve toekomt.

De stand der quaestie komt dus hierop neer, dat men een middel aangreep, dat streed met het Gereformeerde kerkrecht, maar dit meende te moeten doen, omdat men het Gereformeerde kerkrecht ongeschikt oordeelde voor het werk der Zending.

De liefde voor de Zending was bij deze broederen sterk, veel sterker dan hun gesteldheid op de zuiverhouding van het Gereformeerde kerkrecht, en ze vonden het daarom stuitend, dat de belangen der Zending aan den eisch van het Gereformeerde kerkrecht moesten worden opgeofiferd.

Juist daarover echter hebben de kerken te Middelburg anders geoordeeld. Ze zagen in, dat het Gereformeerde kerkrecht de structuur van geheel het gebouw onzer kerken beheerschte, en dat dit kerkrecht óf niet deugde in beginsel en dan ook verlaten moest worden, óf wel dat het ook voor de Zending geschikt moest zijn.

Een recht voor Christus' kerk, dat stuitte op een door hem bevolen Zending, was ondenkbaar. Dan deugde dit recht niet. Of wel dan scholen in dat recht heel andere elementen die men voorbijzag.

Geloovende aan de waarheid van de Gereformeerde Belijdenis, en aan de deugdelijkheid van het kerkrecht gelijk dat in de Belijdenis gefundeerd ligt, hebben daarom de kerken te Middelburg zich niet laten verleiden noch verlokken, maar hebben getuigd, besloten en gehandeld in de vaste overtuiging, dat het Gereformeerde kerkrecht ook de middelen zou weten uit te brengen om de zaak der Zending naar eisch te laten loopen.

Juist echter in verband hiermee is er reeds te Middelburg op gewezen, dat zeer waarschijnlijk de noodzakelijkheid zou blijken, om de gezamenlijke kerken telken jare in staat te stellen zich Synodaal zelfstandig uit te spreken.

Anders is er geen voortgang, komt er verwarring, en verkrijgen Deputaten toch weer een positie die óf niet toereikend is voor hun mandaat, óf in die van een Synodale Commissie verloopt. Geschillen blijven dan twee, drie jaren hangen, die den geest bederven en vergiftigen. En om de drie jaar hoopt de menigte van zaken zich derwijs op, dat geen van alle behoorlijk kan v/orden afgedaan.

Plaatselijk initiatief onder generale regeling en onder leiding en controle der gezamenlijke kerken moet natuurlijk de methode zijn, maar om die methode toe te passen, moeten de kerken dan ook gedurig optreden en tot afdoening van zaken in staat zijn.

Was het nu metterdaad noodig dat daarvoor telkens elke Provinciale Synode vier broederen afvaardigde, zoodat telkens veertig broederen moesten saamkomen, dan zeer zeker zou men hier stuiten op onoverkomelijke bezwaren, en zou het in dit geval jaren en jaren duren, alvorens men in dien zin j aarlij ksche Synoden bij ons in zwang bracht. En hieruit, en dit geven we gaarne toe, zou dan metterdaad blijken, dat men op dit oogenblik en misschien nog lange jaren zich niet naar den regel van het Gereformeerde kerkrecht zou kunnen voegen.

Doch dit juist, we zagen het in onze vorige artikelen, is niet het geval.

Uit niets blijkt, en uit niets kan gedistilleerd worden, dat de gezamenlijke kerken alleen door een representatie van veertig man een wettige beslissing kunnen nemen. Of elke Provinciale Synode tien man, of vier man, of twee man, of één man afvaardigt, raakt uitsluitend de wijze van doen, niet het wezen der zaak. Het beginsel eischt alleen, dat, bij organische ver­ elke. provincie vertegen­ tegenwoordiging, woordigd zij.

Natuurlijk moet het getal predikanten en ouderlingen gelijk blijven, maar dat is altoos te vinden, hetzij door de provinciën om en om een predikant of een ouderling te laten zenden, hetzij door er twee in plaats van vier uit elke provincie te nemen.

Het Gereformeerde kerkrecht is volstrekt niet splinterig en stijf, het is veeleer lenig en plooibaar en past op alle toestanden, mits men maar scherp tusschen den eisch van het beginsel en de wijze van toepassing van dat beginsel onderscheidt.

Alle kerken moeten vertegenwoordigd zijn.

Elke Synode-Provinciaal vertegenwoordigt alle kerken in die provincie.

Op een vergadering waar alle Provinciale Synoden vertegenwoordigd zijn, zijn dus alle kerken van heel het land gerepresenteerd.

Een Provinciale Synode kan zich laten vertegenwoordigen door één, door twee, door drie, door meer personen. Doch dit alles is bijzaak. Hoofdzaak is maar data//.?

Provinciale Synoden door minstens één gedelegeerde vertegenwoordigd zijn.

Is het alzoo niet mogelijk, om telkens een Synode-Generaal te doen saamkomen, waarop elke Provinciale Synode vier man zendt, welnu dan houde men een Synode-Generaal, waarop elke Provinciale twee, of desnoods één gedelegeerde afvaardigt.

Dan krijgt men een samenkomst van tien, of van twintig broederen, en ieder voelt, dat er niet het minste bezwaar in steekt, om telken jare een zoo klein getal broederen eenige dagen saam te laten werken.

Er zou dan voor elk jaar een roepende kerk zijn aan te wijzen. De roepende kerk zou alle Provinciale Synoden uitnoodigen één of twee afgevaardigden te benoemen. En die afgevaardigden zouden dan bijeenkomen, niet als Deputaten, maar als een Synode-Generaal van beknopte saamstelling, om in naam van alle kerken te beslissen.

Was dan die vergadering afgcloopen, dan was het ook uit, en bezaten die broederen geen enkel radicaal meer. Men is lid van de Synode zoolang de Synode zit, maar als de Synode uit heeft, is men Synodelid af.

Elke Synode van dien aard zou dus Deputaten hebben te benoemen voor de uitvoering van wat zij besloten had, maar het mandaat van deze Deputaten zou niet verder reiken dan één jaar en zuiver uitvoerend zijn. En deden zich dan in den loop van zulk een jaar nieuwe moeilijkheden voor, dan belette niets dat deze tien of twintig man nogmaals saamkwamen; zoo er inmiddels weer Synode-Provinciaal was geweest, door nieuwe afvaardiging, en anders als gemandateerden van de laatste Synode-Provinciaal.

Dit alles kon op die wijs uitnemend loopen, zou alle bezwaar voor de Zending opheffen, geregelde afdoening van zaken bevorderen, en in niets in strijd zijn met het Gereformeerde kerkrecht.

Alleen maar, en hierop dient gelet, zonder nadere bepaling zou dan deze beknopte Synode-Generaal alle macht en bevoegdheid bezitten, die thans elke Synode-Generaal bezit, d. w. z. ze zou niet alleen in zake de Zending, maar ook in alle overige zaken kunnen beslissen. Haar bevoegdheid zou onbeperkt zijn. Dit zou haar taak zeer verzwaren, wijl men met alle mogelijke voorstellen tot haar zou komen. En ook het zou de bedenking opwerpen of het geraden ware, aldus alle aangelegenheden der kerk aan een zoo beperkte vergadering ter beslissing over te geven.

Dit volstrekt niet denkbeeldig bezwaar dient derhalve onder de oogen te worden gezien, doch dit zou ons thans te ver leiden. Wij stellen dit uit tot de volgende week.

Voorshands is het ons genoeg zoo maar wordt ingezien, , dat de Zending zeer wel te helpen is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen