Uit de Pers.

In de BaziuH schrijft Ds. Gispen een beschouwing naar aanleiding van Bismarcks sterven, aan welke beschouv/ing wij het volgende ontleenen:

Men heeft gezegd, dat met den dood van Bismarck de 19e eeuw is afgesloten. De mannen, die deze eeuw beheerscht en richting aan het leven gegeven hebben, zijn nu allen ten doode gegaan, achterlatende de macht en heerschappij van het groote. Alles schijnt zich te bewegen in de richting van één groot wereldrijk, dat over alle volken heerscht, en dat die volken een zelfstandig bestaan laat, zoolang dit, in verband met het doel, mogelijk en gewenscht is. De vraag is maar, welk volk het overwicht zal hebben over de andere volken. Zal het Europa of Amerika, of v/el het Oosten zijn ? Wie weet welke ontwikkeling van kracht en hoeveel ijzer en lood er nog noodig zal blijken en gebruikt zal worden, eer deze vraag beslist is.

Onze eeuw begon met het hooge ideaal der rechten van den mensch, het ideaal der vrijheid en der gelijkheid en der broederschap. Zij eindigt in de realiteit van de zelfzucht en der drukkende ongelijkheid, in het scheppen van altijd nieuwe functies, inspecties, uniformen, ambtscostuums enz. Het is geworden de eeuw van militarisme en belastingdruk, van ontevredenheid en opstand, waarbij het groote en machtige, het kleine en zwakke verplettert, op alle terrein des levens.

Onze eeuw is die van het Darwinisme, van de wijsbegeerte der ervaring van de leer, dat in den strijd om het bestaan, het zwakke ten ondergaat en de sterkere soorten blijven bestaan.

Dat is de eeuw van Napoleon en van Bismarck. Er zijn geleerde mannen, die verklaren al hunne zaligheid in Jezus Christus te zoeken en die toch in de wetenschap. Darwinist zijn, die de Theologie haar plaats op de erve der wetenschap betwisten, wijl zij, volgens hun beweren, niet op verstandsoordeelen, maar op waardeeringsoordeelen berust.

Ja er zijn sgeloovige predikanten, " die de evolutieleer toepassen op het ontstaan der Heilige Schrift.

Er is besmetting in het groot vi'aar te nemen op geestelijk gebied. Zelfs in Gereformeerde kringen heeft men het in de latere jaren kunnen opmerken, dat het groote en imposante de geesten bekoort, tegenover het kleine en zwakke en minder indrukwekkende.

Sommige verschijnselen laten zich beter gevoelen dan in woorden uitdrukken, en geven, voor wie gevoelt, veel stof tot nadenken. Maar voor de hand ligt de daadzaak, dat de 19e eeuw in leugenachtigheid en grootheids-waan, voor haar voorgangsters niet onderdoet.

Even schoon als waar zegt Prof. Bavinck in zijn jongste Rede: »Maar dit den natuurlijken mensch van zelf eigene streven, is in het Christelijk Europa vooral sedert de dagen der Renaissance (do herleving van kunsten en wetenschappen) tot een wetenschappelijk principe geworden en alzoo overgegaan in eene stelselmatige bestrijding van God en van zijnen Christus. Het is begonnen met de verschillende levensterreinen los te maken van de kerk en hare belijdenis; het is er toe voortgeschreden, om ze allen te ontworstelen aan Christus en zijn Woord; en hot eindigt er in deze eeuw mede, om eiken band te verscheuren, die mensch en volk en wereld nog bindt aan God, aan godsdienst en zedelijkheid in het algemeen."

sDeze emancipatie-zucht heeft daarbij niets gespaard. Alles is ten leste aan God en zijn dienst onttrokken en tot het terrein der Gode vijandige wereld overgebracht. Het een na het ander is tegenover het supra-natureele, tegenover alwat van boven is, zelfstandig en onafhankelijk verklaard. Kerkelijke goederen en bezittingen niet alleen, maar ook huisgezin, maatschappij, staat, gezag, overheid, recht, rede, wetenschap, kunst, zelfs de vrouw, die als vrouw zooveel aan Christus te danken heeft — zij worden allen meer en meer van de Openbaring vervreemd en van onder de hoede van het Christelijk geloof het beloofde land der geëmancipeerde vrijheid binnen geleid. Ja, tot op de kerk en de Schrift en den Christus toe zoekt men dit beginsel der emancipatie toe te passen, of zij mogelijk voortaan in dienst willen treden van evolutileer en socialisme."

»Wat deze onafhankelijk-verklaring inhoudt en bewerkt is licht te bevroeden. De gansche wereld en menschheid wordt athée. God-loos. De souvereiniteit Gods wordt ingewisseld voor de souvereiniteit van het volk. Het huwelijk wordt een contract, dat ieder oogenblik opzegbaar en verbreekbaar is. Het huisgezin een gezelschap, waar de majesteit van het kind verre boven die der ouders te eerbiedigen is. De vrouw vtrliest haar gratie en streeft er naar man te zijn. De kerk verandert in een genootschap, een religieuse vereeniging. Religie zelve is niets dan een gevoel van kleinheid en afhankelijkheid, ten opzichte van het al dor dingen. Moraal bestaat in de regeling van eene zekere verhouding tusschen individu en maatschappij. De wetenschap wordt zuivere empirie, eindelooze verzameling van materiaal, specialiteitenstudie, detail-onderzoek. En de kunst verlaagt zich tot eene nauwkeurige, photographische teruggave van de naakte, onreine werkelijkheid."

Zoo staan nu de zaken in het einde der igdo eeuw, de eeuw van Napoleon en Darwin en Bismarck.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen