Uit de Pers.

Ten slotte geeft Mej. K. in Timotheus nog de volgende algemeene opmerkingen over de Russische kerk en haar eigenaardig karakter:

Het zal u reeds getroffen hebben, dat de eeredienst in de Russische kerk zooveel gelijkt op dien van de Roomsche kerk. Zij is dan ook ontstaan uit ))zendingspos en" van de Grieksche kerk te Constantinopel, welke kerk, zooals ge weet, oorspronkelijk met die van Rome één was. Rome beschouwt zich als de wettige en natuurlijke voortzetting van de eerste Christen-gemeente, en beschouwt de Grieksche a's scheurkerk — de Grieksche kerk keert dit alles om, en vindt de Roomsche kerk een afwijking van het rechte pad.

Eerst veel later dan in de overige landen van Europa, is in Rusland het Christendom binnengedrongen. Het reusachtige land is nu eenige eeuwen ten achter bij de West Europeesche staten, het was het vroeger eveneens. Toen in West-Europa, omstreeks het jaar 1000, de volkeren reeds lang in geordende staten saamwoonden en de Christelijke kerk haren leeftijd en invloed reeds eeuwen telde — zag het er in de eindelooze vlakten van het Russische rijk nog treurig uit. Het volk, of liever de verschillende stammen, waren ruw, barbaarsch, en heidenen. De machtige beweging, die in West-Europa Christelijk geloof, ontwikkeling, beschaving en geordend saamleven had gebracht, had het land der Russen nog niet aangeraakt. Het lag nog verzonken in den nacht van onkunde en afgoderij. Naar deze onafzienbare, onontgonnen gronden richtte de kerk van Constantinopel het oog, en zond er monniken heen, die te Kiev (toenmaals de hoofdstad van het rijk) het Evangelie predikten. Dit is het begin geweest van de christianiseering van Rusland. Én de p ediking had zulk een uitwerking, dat niet lang daarna vorst Wladimir de Groote openlijk tot het Christelijk geloof overging, zijne onderdanen (over wier lot en leven hij onbeperkt heerschte) dwong zijn voorbeeld te volj, en en hen bij duizendtallen in de rivier de Dniepr doopen liet. Te Kiev werd nu een onderafdeeling van de Grieksche kerk te Constantinopel gesticht, en geheel op dezelfde wijze ingericht Maar evenals de Grieksche kerk den bisschop van Rome niet erkennen wilde als haar hoofd, maar zelfstandig werd, zoo ook duurde het niet lang of de Russische kerk maakte zich vrij van de overheersching der Grieksche, vooral na de verovering van Constantinopel (1453) en de onderwerping van het Grieksche keizerrijk door de Turken. Groot werd de macht der Russische kerk over vorst en volk. Het rijk was in die eeuwen tot ontwikkeling gekomen. Moskou tot hoofdstad gemaakt, en de kerkelijke patriarchen van Moskou regeerden feitelijk het land. En het is wederom Peter de Groote, die de eerste krachtige poging heeft gedaan, om aan dezen wantoestand een einde te maken. Hij stelde als opperste bestuur der kerk de Heilige Synode in, (die nog bestaat), en bracht de macht der kerkelijke patriarchen op den Czaar over, die thans het hoofd der Russische kerk is. Katharina II ontnam aan de kerk nog meer macht.

Vergeleken met hare Roomsche zusterkerk, is de Grieksche kerk zeer zeker de mindere. Men ver klaart dit wel eens zoo, dat de Roomsche kerk inhet levend West-Europa levend, en door den geweldigen schok der Reformatie, is voortgeschreden in ontwikkeling, terwijl de Grieksche kerk sinds de zevende eeuw is gebleven wat zij was, en als 't ware dood en koud in een prachtig praalgraf ligt. Zeker is het, dat de geestelijkheid bij die der Roomsche kerk ten achter staat, en de geheele dienst meer materie en minder geest vertoont dan de Roomsche.

Van dit verstarde leven der Grieksche kerk zijn haar heiligen-afbeeldingen wel een voorbeeld. De traditioneele typen dezer icotis zijn in de vijftien-le eeuw canonisch vastgesteld, en het is verboden in houding of uitdrukking een verandering aan te brengen.

Dit is de kerk, die in Rusland het Evangelie heeft gebracht en sinds, onder hoevele dekselen ook, gepredikt — en waardoor Rusland heden ten dage meegerekend wordt tot de «Christelijke natiën". Het Russische volk is zéér gehecht aan zijn kerk en haar eeredienst, en voortdurende geldelijke offers worden er, zoowel door armen als door rijken gebracht, om de kerkgebouwen, de icotis, en al wat voor den dienst noodig is, zoo prachtig mogelijk te sieren. De schatten aan goud en zilver, aan diamanten en edelgesteenten, die in de Russische kerken en kloosters bijeen zijn, zijn eenvoudig niet op te sommen. De Izaaks-Cathedraal, die wij den morgen na onze aankomst in St.-Petersburg bezochten, is al een der mooiste en rijkste kerken van gansch Rusland.

Ook aan de alles-overheerschende plaats, die »de" Kerk in het nog tot weinig ontwikkeling gekomen volksleven inneemt, kunt ge zien, dat Rusland eigenlijk nog in zijn middeleeuwen leeft. Nog heerscht hier im groszen gatizen de machtige eenheids-idee der middeleeuwen. Volk, vorst, leger en kerk door één geest bezield, door één band vereenigd. En zoo is Ruslands bedoeling nu nog. Ge ziet dan ook bij plechtige gelegenheden, in publieke gebouwen ge woonlijk die vier vereenigd. In de Izaaks-Cathedraal zagen wij overal militairen van den hoogsten tot den laagsten rang, en men vertelde ons, dat de gouden en zilveren vaten van den dienst geschenken waren van de keizerlijke familie.

Voor deze meêdeelingen zijn we dankbsar. Zeker was er over de Russische Kerk en haar plaats in de algemeene Christelijke Kerk nog veel meer te zeggen. Maar reeds deze reisindrukken zijn voldoende, om zich eenigermate een voorstelling te vormen van wat deze kerk is en bedoelt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen