Dereenigingsleben

JAARVERSLAGEN.

Gelijk men weet, zal „Gereformeerd School verband" Woensdag voormiddag ir uur te Utrecht vergaderen en hopen de bezoekers dier vergadering vergast te worden op een referaat van Prof. Woltjer over „De verhouding tusschen het Bestuur en het Onderwijzend personeel der school".

Een onderwerp, dat in dezen kring zeer bijzonder tehuis behoort en trouwens ook in de onderwijswereld ernstig aan de orde is. Uif^ het voortreffelijk Jaarverslag van den Schoolraad, in de vorige maand verschenen, blijkt, dat in de Districts-vergaderingen over dat onderwerp van gedachten werd gewisseld. De heer Van der Kooy, hoofd van de Chr. school te Winsum (Groningen) hield nu een jaar geleden een referaat over „De verhouding tusschen Besturen en onderwijzers van de vrije school", waarin hij betoogde dat het nieuwe tijdperk nieuwe vraagstukken aan de orde stelt en met name ook ons voor de vraag stelt: „Wat is het recht der Schoolbesturen, wat het recht der onderwijzers en der ouders? "

Inderdaad zijn ? /e een nieuw tijdperk ingetreden.

De schoolwet Kuyper heeft aan den schoolstrijd een geheel ander karakter gegeven. Nu het bestaan van de bijzondere school is verzekerd en haar toekomst gewaarborgd is, zijn we uit de politieke periode van den schoolstrijd in de paedagogische overgegaan.. En in de eerste plaats verdienen dan zeer zeker wel de aandacht de verhoudingen op onze scholen: de verhouding van het bestuur tot het [onderwijzend personeel, de verhouding van het hoofd tot het personeel.

Hoe behooren die verhoudingen te zijn?

Een vraag, die de aandacht verdient van al de vrienden der school met den Bijbel, nu de scholen financieel de ouders en de verschillende vereenigingen lang niet meer zoo noodig hebben als voor 1905. Hier en daar hoort men dan ook reeds van onderwijzers, die vooreigen rekening een christelijke school oprichten. En die pogingen kunnen, financieel, zeer wel slagen, indien het schoolgeld maar niet al te laag gesteld wordt. De mogelijkheid bestaat alsoo, dat onderwijs geven een bedrijf wordt, waarbij de onderwijzer-eigenaar der school de eenige verantwoordelijke persoon is, die, om „clandisie" te vinden, om zijn bedrijf te doen bloeien, allicht in de verleiding komt tot middelen zijn toevlucht te nemen, die nu juist niet geheel overeenstemmen met het karakter van een school met den Bijbel.

Doch al gaat men nog niet zóó ver. Prof. Bavinck wijst er in zijn bekende brochure over het Gereformeerd Schoolverband terecht op, dat de fiaancieele positie van onze scholen bij de onderwijzers een gevoel van zelfstandigheid en onafhankelijkheid kan kweeken, en hen in ver zoeking brengen, om aan schoolbesturen, aan ouders, aan vereenigingen den rug toe ie keeren en zich weinig om hen te bekommeren. „Zoo licht kan de gedachte opkomen, dat al die menschen en vereenigingen goed waren, 200 lang zij geld moesten bijeen brengen, maar dat zij thans hun tijd hebben gehad, en over de inwen dige, geestelijke belangen der school niet oordeelen kunnen. Een valsch esprit de corps zou dan in de onderwijzerswereld varen, zoo als die soms ook in predikanten werkt, als zij als deskundige theologen uit de hoogte op gemeente of kerkeraad nederzien, of ook vele mauaen der wetenschap bezielt, als deze in hun hoogheid van menschen buiten hun kring geen tegeaspraak of zelfs geen twijfel aan hun geloof kunnen dulden."

Het is daarom een uitnemende gedachte van de Commissie van Uitvoering van Geref jrmeerd Schoolverband geweest, om door een de kundig man, als Prof. Woltjer, te laten behandslsn het hoogstbelangrijke onderwerp betreffende de verhouding van besturen en onderwij : ers; on zeker mag Gereformeerd Schoolverband den hoogleeraar wel dankbaar zijn, dat hij zich met die taak heeft willen belasten.

Uit het jaarverslag van den Schoolraad blijkt niet zeer duidelijk, wat nu eigenlijk wel het recht der schoolbesturen en wat het recht der onderwijzers is. Nu, een districts verslag leent zich ook minder tot-een volledige wetrgeving van wat er over zulk een onderwerp is gespro ken. Aan de waarde van het jaarverslag/an den schoolraad doet dit intusschen geen afbreult.

Dit jaarverslag is inderdaad een handboek voor allen, die met het Christelijk onderwijs in eenig opzicht te iriaken hebben. Al wat men] noodig heeft te weten omtrent de inwendige aangelegenheden van onze scholen en van haar' verhouding tot het Rijk en tot andere scholen, ! vindt men in dit boekdeel van bijaa 2001 bladzijden.

Eerst de statuten van den Schoolraad met het Reglement voor de verkiezing van de 12 gede-j legeerden der schoolbesturen en de led n deri verschillende commissies, n.l.: de Coamissiei voor leeri)lan, school-litteratuur en onderzoek, de Commissie van de geivone geschillen, de Commissie voor geschillen van kerkelijk en aard, de Commissie voor rechtskundig ad.ies, de Commissie van beroep voor het onderwijzend personeel. |

Daarna mededeelingen omtrent bet onderzoek, | door den Schoolraad in te stellen.

Vervolgens het verslag van de laatst gehouden vergadering van den Schoolraad, 3 April 1907, in welk verslag o. a. voorkomen de lezenswaardige rapporten van de Districts-vergad-^ringen. Gelijk men weet omvatten de ruim 600 scholen, die bij den Schoolraad zijn aangesloten, twaalf districten. De gedelegeerden voor die twaalf districten zijn respectievelijk: de betren W. K. H. Magendans te Wagenborgen, Ds. W. Bouwman te Hallum, A. Elshout Rzn te Lol lum, Th. Pluyter te Assen, Ds. J. L. Pisrsoa te Hengelo (Gelderl, ), Ds. J. H. Houtzagers te Kootwijk, Ds. G. Elshove te Bodegrav-n, Ds. B. van Schelven te Amsterdam, J. de Linge te Oudshoorn, Ds, C. W. J. van Lummel te Delft, Ds. H. A. van Andel te Zuidland en Mr P. Dielemans te Middelburg. Aan jaarlijksche contributiën brengen deze 12 districten / 2852.50 in de kas van den Schoolraad.

De Schoolraad zelf bestaat uit 25 leden:12 gedelegeerden door de hoofdbestu 1 en der vier algemeene vereenigingen aangewezen; de 12 genoemde gedelegeerden, en voorts één lid door de 24 gedelegeerden gekozen, n.l. de heer De Savornin Lohman, die met Ds, H. Pierson en den volijverigen secretaris R. Derksen het moderamen vormen.

In het Verslag van de jongstgehouden jaarvergadering komt ook het rapport voor van den secretaris, den heer R. Nogarede, van de Commissie voor het Leerplan, de SchooUi eratuur en het Onderzoek, met vermelding van de samenstelling der drie sub-commissiën. Men /al zich herinneren, dat over de examens van den Schoolraad nog al vyat te doen is geweest. Di, J. C. Voigt heeft daarover in het lezenswaardig orgaan De School met den Bijbel het zijne gezegd. Verwacht mag worden, dat op enkele punten in dat Onderzoek wel eenige wijziging zal worden gebracht.

Vervolgens komen in het Jaarverslag vanden Schoolraad allerlei wetenswaardige bijzonderheden voor, ten bate vooral van de Schoolbesturen : formulieren voor het aanvragen om of verlenging van rechtspersoonlijkheid eener Schoolvereeniging, reglement van het Hulpfonds voor geweigerde Rijksbijdragen, zonder schuld van het Schoolbestuur, tot welk Hulpfonds 173 scholen met 657 onderwijzers zijn toegetreden; reglement van het Hulpfonds voor Schoolbesturen, die geldelijk nadeel hebben wegens ziekte van onderwijzers aan hun scholen, tot welk Hulpfonds 251 scholen zijn toegetreden; reglement van het Hulpfonds tot terugbetaling van de inkoopsom voor de onderwijzers pensioenen. Voorts zorgt de Schoolraad, dat de schoolbesturen tijdig bericht ontvangen, dat bij de Regeering aanvrage moet gedaan worden om verlenging van den duur der Statuten.

Het Jaarverslag bevat eindelijk de namen van onderwijzers en onderwijzeressen, die met goed gevolg hebben deelgenomen aan het Onderzoek van den Schoolraad. Het getal van hen bedraagt 516,

Ook geeft het Jaarverslag een lijst van Schoolboeken, enz. voor de Scholen met den Bijbel, die door den Schoolraad worden aanbevolen; benevens een lijst van studie-boeken voor de onderwijzers.

Hoogst belangrijk is ten slotte het „Kort Overzicht van de bepalingen der Schoolwet, benevens eenige Koninklijke besluiten en wenken voor schoolbesturen". Dit „Kort Overzicht" beslaat niet minder dan 48 bladzijden en heeft voor de schoolbesturen, voor onderwijzers en voor allen, die belangstellen in het Christelijk, in het Gereformeerd lager onderwijs, zeer groote waarde. Op hoogstverdienstelijke wijze is beknopt zoowat alles gegeven wat noodig is te weten.

In één woord: hetjaarverslag van den Schoolraad is voor onze scholen van onschatbare beteekenis. De secretaris, de heer Derksen, die alles bijeen zamelde en groepeerde, heeft eer van zijn werk; hij heeft daarmede onze scholen een grooten dienst gedaan. Er blijkt ook uit, dat de Schoolraad deugdelijk is georganiseerd en aan een groote behoefte voldoet.

Dit Jaarverslag is een model voor alle ver eenigingen, die jaarlijks mededeelingen wenschen te doen van haar organisatie en van haar handelingen over een afgeloopen jaar.

Ook Gereformeerd Schoolverband zond zijn jaarverslag. Het eerste. Vanzelf kon het daardoor niet zeer belangrijk zijn; dat wil zeggen: Kon het niet heel veel mededeelen.

De vraag is evenwel, of dit eerste Jaarverslag niet belangrijker zoude geweest zi'n, indien de steller ervan zich niet bepaald had tot het overnemen van wat in de notulen van Gereformeerd Schoolonderwijs omtrent de geschiedenis van de oprichting van Gereformeerd Schoolverband was opgeteekend. Intusschen — van het volgend Jaarverslag kan iets anders verwacht worden. Ook, wanneer de vergadering van Woensdag a.s. mag slagen, wat wij van harte hopen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen