Leestafel.

MR. T. DE VRIES. Mr. G. Groen van Prinsterer. Een Bibliographic, 1908. F. WENTZKLFN Co, Utrecht.

Toen, naar aanleiding van de uitgave der brieven van DA QOSTA, een vriend van den heer GROEN VAN tRiNSTERER hem zijn weasch te kennen gaf, toch zijn Mémoires te publiceeren, was ook deze zelf van de wenschelijkheid daarvan zoo overtuigd, dat hij er in het Ve deel zijner Nederlandse he Gedachten aan te gemoei kwam. Tot een volledige autobiographie is het echter niet gekomen. Niet door hem ze'f be schreven, moest het leven van dezen op onze geestelijke cultuur aan invloed zoo rijken medebujger, door anderen worden te boek gesteld.

Een, aan de eischen der tegenwoordige wetenschap beantwoordende levensbescfarijvirjg van MR, ia. GROEN 'VAN PRINSTERER bthoort nog tot de desiderata.

Het is MR. TIEME DE VRIES van'S GKAVEN-HAGE die daaria wil voorzien.

Van den omvang der taak, die hij zich daarmee stelt toont hij zich bewust te zijn. Immers in de Voorrede vaa het werk dat ik Iset genoegen heb hier aan te iosdigeu, schrijft hij: „Een interessant en leesbaar boekje saam te stellen, waarin het een ea ander o/er GROEN'S leven en werken wordt meegedeeld, zou na da vele oraestatiês van dien aard, overbodig zijn en de kennis van GROEN zou er steeds mee op dezelfde hoogte blijven. Alleen een nauwgezet onderzoek naar alles wat hij schreef, naar zijn geheele leven, en naar Jde volledige kennis zijner, beginselen, kan hier verder brengen". De vorm waarin de hee»-DE VRIES in c'eze laatste alinea de zich door hem zelf gestelde taak omschrijfi moge al minder gelukkig wazen, met een beetje welwillendheid zijn meeuiog ondervangend, verstaat men, dat hij zijn taak breed en ook ernstig opvat.

Voor een wetenschappelijke^ biogrgfie komt het allereerst aan op historischen zin, op zin voor „wat was" ; voor het feit; voor .bet feit dal uit de bronnen moet gekend.

Allereerst nauy/gezet onderzoek van die bronnen kan hier verder brengen; kan reeds bestaande kennis, zoo noodig, corrigeerea, zal haar verrijken.

De heer DE VRIES toont ook op dit stuk een jaist inzicht te hebben omtrent zijn taak.

Tot de bronnen, de schriftelijke bronnen voor een biografie van Mr. G. GROEN VAN PRINSTERER, behooren zeker diens eigen geschriften, met name de manuscripten zijner uitgegevene en ook zijner t)ietuitgegeye£ie weiken, en verder brieven, die hij aan asderen schreef; ea tot die schriftelijke bronnen behooren dan zeker ook nog brieven, welke andereu schreven aan hem.

Nu was Mr. DE VRIES juist met déze bronnen in een zeer gelukkige conditie.

Naai men zic^ welücht zal herinneren, is Mr. GROEN VAN PRINSTERER den iglen Mei ran het j lar 1.876 gestorven.

In het vorige jaar nu is volgens de testamentaire beschikking van den overledece, zijn familiearchief, in bewaring op het rijkssrchie.f te 's Gravenhage, voor het studeerend publiek opengesteld.

In dat familiearchief nu „door de bekwame hand vac Dr. COLENBRANDER keurig geordend", zooals Mr. DE VRIES in zija Voorrede zegt, „worden", zooals hij dan verder veitelt, „niet alleen GROEN'S nagelaten handschriften tot in het micilieuse toe in een tiental boekdeelen netjes, in petkamenten banden gebonden, be waard, maar is ook de metterdaad reusachtige correspondentie van GROEN in 34 deelen saamgebonden, bevattende brieven van niet minder dan 1054 personen, en afschriften van vele van GROEN'S eigen brieven aan 328 vrienden en kennissen bewaard, benevens nog eenige brieven van MEVR. GROEN”.

En in dit familiearchief, zelf een der rijkste bronnen voor een biografie, heeft Mr. DE VRIES ijverig gewelkt en, zooals uit zijn boek blijkt, rauwgezet onderzocht.

Resultaat van die aicbiefstudie is zijn jongste geschrift: Mr. G. Groen van Prinstirer. Een Bibliographic.

Een boek van 304 bladzijden, met bovendien een Voorrede eti een Inleiding, die, in romeinsche pagineering, 28 bladzijden vullen.

Uu die Voorrede stip ik nog aan, dat DE VRIES thans een vijftigtal onuitgegeven geschriften heeft leeren kennen; dat door dèse zijn Bibliographic van GROEN een vroegere door hem bewerkte, geheel is geantiqueerd; en eindelijk, dat hij het voornemen heeft op de Bibliographic niet alleen te laten volgen een Biographic, maar, als derde stuk, ook een beschrijving van GROEN'S beginselen.

Of het den auteur bij deze indeeling van zijn stof zal gelukken de beschrijving van het leven en die van de beginselen des heeren GROEN scherp uit elkander te houden, waag ik des te eerder te betwijfelen wijl'reeds At Bibliographic in haar Inleiding, en niet alleen daar, veel be vat v/at strikt genomen in de Biographic hoort.

Laat mij hieraan echter mogen toevoegen, dat dit aan het genot van de lezing der Bibliographic zeer ten goede is gekomen.

In die Inleiding nu trot mij aangenaam, en dat van wege het gemis aan „precieusheid" in GROEN'S naaste omgeving, de vermelding der daarop heenwijzendc kleine bijzonderheid, dat „zijn familieleden, leermeesters en vrienden hem geregeld WILLÏM noemden, " terwijl hij dan toch maar in de Waalsche keik als GUILLAUME was gedoopt.

Minder aangenaam trof mij daar echter de, ik zou het willen noemen groote acgstvalligheid van den geachten schrijver, om aan PLATO invloed op GROEN toe te kennen. Laat het zoo zijn, dat de geestelijke vader van de antirevo-l lutionaire staatspartij ten onzent historicus, geen wijsgeer is geweest, — de bekende Proeve van middelen waardoor de waarheid wordt gekend en gestaafd, is tegen het tweede deel dezer bewering zeker niet als instantie aan te voeren, — locti zie ik geenerlei noodïakelijkheid om het toekennen van Platonische invloeden aan den met den Griekschen wijsgeer zoo vertrouwde, te beschouwen als een smet waarvan deze moet gezuiverd.

Ik meen deze opmerking ui at terug te mogen houden, en wel juist met het oog op wat Mr. DE VRIES in zijn tweede en derde stuk nog zal leveren.

De hier bedoelde angstvalligheid toch zou straks kunnen blijken een slechte raadgeefster te zijn'geweest.

En dif zou zijn ta betreuren.

Dit eerste stuk toch van DE VRIES' Mr. G. belooft ons een stan­ Groen van Prinsterer daardwerk.

Deze Bibliografie is met groote akribie bewerkt.

Zij bestaat uit drie deelen.

10. DE GESCHRIFTEN van Mr. Groen van Prinsterer.

Bij ieder van die 151 manuscripten voegt de bibliograaf zijn ophelderende aanteekeningen.

En dit nu juist maakt de Iszing van een anders zoo dorre stof als een boekenbeschrijving, hier zoo uiterst boeiend en interessant

20. Een lijst van BRIEVEN aan GROEN VAN PRINSTERER in alfabetische volgcrde.

30. Eïn lijst van BRIEVEN van GROEN, waarvan door hem copy gehouden is.

Reeds de lezing van deze Bibliographic met haar waarlijk ophelderende aacteekeningea, leidt u in tot de kennis van den'grootcn Nederlander.

Voor allen, die over GROEN niet maar willen meepraten, maar hem willen kennen, is deze Bibliographic een onmisbaar boek.

MR. DE VRIES, die zich door deze studie verdiensttlijk heeft gemaakt, zeker niet alleen voor de anti-revolutionaire partij, maar ook voor de wetenschap der vaderlandsche historie, zij het gegeven, toegerust met een zoo exacte ken iiis van dit deel zijner bronnen, zijn studie over Mr. G. Groen van Prinsterer ten einde te brengen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen