In den ontzaglijken wereldoorlog,

Amsterdam, 5 Februari 1915.

In den ontzaglijken wereldoorlog, die tusschen de machtigste staten van Europa woedt, moge de burgeroorlog, die in Zuid-Afrika uitbrak, slechts een ondergeschikte episode vormen, toch lijdt ons hart niet het minst mede met de diepe wonden, die door dezen burgerkrijg geslagen werden aan een broedervolk, waarmede niet alleen verwantschap van bloed en eenheid van taal, maar bovenal eenheid van geloof ons zoo nauw en innig verbindt.

Dat medelijden heeft warm en krachtig zich geuit, toen de Oranje Vrijstaat en de Zuid-Afrikaansche Repubiek hun nationale zelfstandigheid tegen het overmachtige Engeland poogden te handhaven en na een heldhaftige worsteling het onderspit moesten delven. En nauw schenen de wonden toen geslagen zich te heelen, en onder de aan Zuid-Afrika verleende autonomie ons broedervolk zich weer op te heffen, of thans, als weerslag van den krijg die. in Europa ontbrandde, werd ook in Zuid-Afrika de oorlogsfakkel ontstoken en was de strijd ditmaal nog banger en bedroe? vender, omdat de worsteling niet tegen een vreemden overheerscher ging, maar onder de zonen van hetzelfde volk gestreden werd.

Over het al of niet geoorloofde van dezen opstand tegen de wettige regeering, behoeven we ons hier niet uit te laten. Het blijft altoos een uiterst moeilijk vraagstuk voor de Christelijke conscientie, wanneer en onder welke omstandigheden zulk een opstand geoorloofd is. Op zichzelf kan natuurlijk het recht niet ontkend worden van een natie, die door wapengeweld haar zelfstandigheid verloor, om te pogen onder het juk van den overheerscher uit te komen. Zoo hebben we zelf gedaan, toen Napoleon ons beroofde van onze nationale zelfstandigheid om ons bij Frankrijk in te lijven, en niemand zal dezen opstand als ongeoorloofd veroordeelen. Zelfs toont het voorbeeld van de Vereenigde Staten van Amerika, hoe een kolonie, die niet eens door wapengeweld in bezit is genomen, toch onder bepaalde omstandigheden het recht kan hebben, de heerschappij van het moederland af te schudden en zich zelfstandig te verklaren. En Engeland, dat den strijd met Duitschland zegt aan te binden om de zelfstandigheid van België te handhaven en bij een nieuwe verdeeling van Europa het nationaliteitsprincipe wil doorvoeren, door alle onderdrukte volkeren vrij te maken, kan zelf moeilijk principieel het recht betwisten aan een bevolking, die niet van Engelschen stam is en alleen met geweld aan Engeland's heerschappij onderworpen werd, om haar vrijheid en onafhankelijkheid te herwinnisn.

Wat het vraagstuk in Zuid-Afrika alleen zoo moeilijk en ingewikkeld maakt, dat de Christelijke conscientie hier schier geen uitweg weet, is, dat het hier niet een geheel volk is, dat gemeenschappelijk naar de wape­ nen greep om den strijd tegen den vreemden overweldiger té aanvaarden, maar dat het een kamp gold tusschen burgers van hetzelfde land; dat de Regeering tegen welke men zich verzette, door het volk zelf was gekozen en uit mannen van het eigen volk bestond.'Dat de Regeering van Zuid-Afrika zelve aan dezen opstand mee schuld heeft, doordat ze zonder eénige noodzakelijkheid aan Engeland haar diensten aanbood om de Duitsche bezittingen in Afrika aan te vallen en, zonder, ook maar eenigszins rekening te houden met de gevoeligheid van het volk, de burgere dwingen wilde in dezen krijg dienst Le nemen, is een riiet genoeg te betreuren misslag geweest. Nog te diep leefde bij het Afrikaansche volk de herinnering na aan al het leed, dat Engeland's leger over zijn vrouwen en kinderen had gebracht, dan dat zulk eert bewijs van loyaliteit thans mocht geëischt worden, en nog stootender was. het, dat deze hulp juist gevraagd werd tegen Duitschland, welks Keizer bij den raid van Jameson zoo kloek en moedig voor de Zuid-Afrikaansche Republiek in de bres was gesprongen. Indien Botha ook maar eenige staatsmanswijsheid bezeten had, zou hij op zulk een zware proef de trouw der Afrikaansche bevolking nooit hebben g^ssteld.

• Daarom, zeis al zou men meenen den daarop gevolgden opstand als .rebellie te moeten veroordeelen, zal toch ieder ons toestemmen, dat er voor de Regeering, die door haar eigen onvoorzichtig beleid zoo groote schuld aan dien opstand droeg, alle reden was, om, nadat zij den opstand onderdrukt had, met de grootste lankmoedigheid en vergevensgezindheid op te treden. Elk hard en wreed vonnis was hier erger dan een politieke misslag, het was een misdaad. Vandaar dat het in heel ons land zoo diepe verontwaardiging heeft gewekt, toen bekend werd, dat de Regeering het doodvonnis, door den krijgsraad over kommandant Fourie uitgesproken, voltrekken liet. Kommandant Fourie, reeds uit den vrijheidsoorlog bekend als een der dapperste en onversaagdste " strijders, is daardoor de Andreas Hofer van Zuid-Afrika geworden. De moedige wijze, waarop hij den dood tegemoet trad, en het innig Christelijke geloofsvertrouwen, dat uit zijn stervenslied sprak, hebben hem de liefde en bewonde ring van allen Verzekerd. En dat aangrijpende wooi'd: «schiet niet op mijn gelaat, maar op mijn Afrikaander hart, dat groot is genoeg voor uw Engelsche kogels*, zal onvergetelijk blijven.

En toch schijnt de Regeering met dit eene offer niet tevreden te zijn. Thans komt weer het bericht, dat Dr. Steenkamp, een der meest gevierde predikanten van Zuid-Afrika, die tijdens zijn verblijf in Nederland ook hier zooveel warme vrienden wist te verwerven door zijn nobel karakter en vurige geestdrift, na reeds maandenlang op het Kasteel te Ka.apstad in hechtenis te zijn gehouden, tot , ? es maanden gevangenisstraf is veroordeeld. Terwijl tevens bepaald schijnt te zijn, dat predikanten, die wegens rebellie veroordeeld werden, voortaan geen voor déh Staat ge: ldige huwelijken meer niogen sluiten; ; wat in-Zuid-Afrika, waar , het kerkelijk huwelijk nog tegelijk voor den Staat geldt, natuurlijk niet anders zeggen wil, dan dat het aan déze predikanten feitelijk onmogelijk zal worden gemaakt weef als predikant op te treden. En wie zal z^gen, wat met de verdere rebellen nog geschieden zal, onder welke mannen zijn, die Nederland hoogacht en liefheeft, wanneer de krijgsraad met zulke harde vonnissen doorgaat en de Regeering van geen genade weten wil ?

Het zou daarom schuldig wezen, wanneer Nederland zweeg en niet ook van ons land een ernstige roepstem tot de Regeering in Zuid-Afrika werd gericht, om toch niet verder op dezen weg voort te gaan. Nederland heeft, toen de oorlog met Engeland gevoerd werd, te warm en te innig met zijn stamverwanten in Zuid-Afrika meegeleefd, het heeft die liefde te zeer niet alleen met woorden, maar ook met daden getoond, om niet het recht te hebben thans voor deze zonen van het Afrikaansche volk bij de Zuid-Afrikaansche regeering op clementie en barmhartigheid aan te dringen. Dat de Regeerïng op haar standpunt den opstand niet kon laten voortwoekeren, maar dien met alle kracht, zelfs met wapengeweld, onderdrukken moest, stemmen we toe; maar nu de opstand onderdrukt is, worde geen burgerbloed meer door den rechter vergoten. We dringen daarop aan in het belang van Zuid-Afrika zelf. Dat bloed zou in de' oogen van velen martel'aarsbloed wezen en daardoor zou een haat en bitterheid worden gekweekt, die de eenheid van het Zuid-Afrikaansche volk voor lange tijden verbreken zou.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen