Gewijde Synthese.

Van geheel anderen aard dan de studie van Prof. Fabius , is de rede, waarmede Dr. W. J. Aalders, hoogleeraar in de Godgeleerdheid vanwege de Nederlandsch Hervormde Kerk aan de Rijksuniversiteit te Groningen, 28 September j.l. zijn ambt aanvaardde, en die tot titel di'oeg: Gewijde Synthese. Ook deze rede, die ons ter bespreking werd toegesproken, bleef reeds te lang op onze schrijftafel li"ggen; iets waarvoor we bij dezen onze verontschuldiging aan genoemden hoogleeraar aanbieden.

Den ietwat vreemd klinkenden titel ontleende Prof. Aalders daaraan, dat bij de reeks van scherpe tegensteUingen, die het leven oplevert, de behoefte aan verzoening of synthese steeds sterker gevoeld wordt. De wetenschap zelf is niet anders dan het »onweerstaanbaar en onvermoeid zoeken, langs eiken weg en met alle middelen, naar vereeniging van hetgeen in deze raadselachtige wereld in hopelooze gedeeldheid schijnt uiteengevallen" (blz. 4, 5). Inzonderheid openbaart zich dit streven naar synthese tegenwoordig op het gebied der wijsbegeerte, zooals o.a. blijkt uit het monisme van Prof. He)'mans, het pluralisme van James en de theorie der devolution créatrice« van Bergson, welke concepties, hoe uiteenloopend onderling, toch dit gemeen hebben, dat ze één zijn in energiek verzet tegen mechanisme en positivisme en den nadruk leggen op het psjxhisch leven van den mensch, om van daar uit te komen tot een harmonisch geleed wereldgeheel (blz. 6).

Aan dit synthetisch .streven hulde brengend, wil Prof. Aalberse nu toonen in deze rede, hoe ook de Dogmatiek, h^f'yak dat hem is toebetrouwd, een S3''nthése biedt, maar een synthese van gewijden aard, nl. de synthese tusschen God en mensch. Deze synthese vindt in de Christelijke geloofsleer haar meest praegnante uitdrukking in het centrale dogma van Christus als Godmensch. »God verbindt zich met den mensch, ziedaar het mysterieuse feit, dat mij de verzoening met God schenkt en waarborgt* (blz. 12). Door Christus, in wien God en rnensch saam vei-bonden zijn, wordt de antithese, welke de zonde in het leven riep, weer omgezet in de synthese der verzoening. Toch wil Prof. Aalders daarom de Dogmatiek niet in Soteriologie laten opgaan. De verlossing heft de schepping niet op, m^ar herstelt den oorspronkelijken band tusschen God en mensch; ; '.e omvat niet alleen de ziel, maar ook het lichaam en de wereld om ons heen ; ook deze stoffelijke wereld moet God verheerlijken. Daarom weigert Prof. Aalders het geloof te beperken tot de sfeer van stemming en waar.(|3eering, los van de sfeer der werkelijkheid. Er moets)-nthese zijn ook tusschen het geloof en de wetenschap. Flet rijkst is deze gedachte gegrepen door de Gereformeerde dogmatiek, die niets anders is dan de magistrale poging om den inhoud van het geloof als éene groote conceptie van de betrekking tusschen God en de ziel in is deze de geheele schepping, zooals zij in den God-rnensch gerealiseerd is, te zien en te doen zien« (blz. 6).

Hoe Prof. Aalders deze gedachte dan nader uitwerkt, zullen we hier niet in den breede nagaan. Ons doel was alleen de hoofdgedachte van 'deze inaugureele oratie kqrt weer te geven. Laat ons alleen er aan mogen toevoegen, dat deze rede, die ook wat haar taalkleed betreft, rijk gestoffeerd en wel verzorgd is, geen twijfelachtig geluid laat hooren, maar beslist wat de hoofdpunten van het Christelijk geloof betreft, voor de Gereformeerde opvatting zich uitspreekt. Hoe sterk de synthese tusschen God en mensch ook op den voorgrond wordt geschoven, noch bij het dogma aangaande Christus noch in de betrekking tusschen God en mensch wordt de synthese ooit tot synch\-se. Van een pantheïstische saamvloeiing van God en mensch nu wil Prof. Aalders niets weten. Hij handhaaft de tweeheid der naturen in Christus, de eeuwige praedestinatie, het onderscheid tusschen rechtvaardigmaking en heiligmaking, al zoekt hij telkens , uit de tegenstelling tot hoogere eenheid te komen.

Al zouden we tegen enkele uitdrukkingen bezwaar kunnen inbrengen, zoo bijv. wanneer Prof. Aalders sprekende over de vlceschwording des Woords zegt, dat »al mogen de termen Wo.ord en vleesch niet als wijsgeerige termen gebruikt worden, toch de term vleesch evenzeer den menschelijken en tijdelijk beperkten aard van het schepsel uitdrukt, als de term woord der redelijke hoedanigheid der godheidn. (blz. 13) toch neemt dit niet weg, dat we met niet zonder waardeering en ingenomenheid deze rede hebben gelezen. Het is ook voor ons een verblijdend teeken, dat te Groningen de Dogmatiek zal onderwezen'worden door een man, die zoo beslist er voor uit komt, dat hij met de belijdenis der Gereformeerde Kerk het eens is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen