Ingezonden Stukken.

{Buiten verantwoordelijkheid van de Redactie).

EEN NIET ALLEDAAGSCH GEVAL.

Naar ons ter oore kwam, is de Hervormde Kerk op dit oogenblik de schouwplaats van belangrijk toumooi.

Het program van voorstelling is de proponents-formule. Niet, dat gepeinsd zou worden in Kerkelijk bestuurscollege of op theologische studenten-clubs over wijziging der bestaande formule. De zaak ligt gansch anders. Een program is 't spel niet, de proponents-formule is de bewuste zaak niet, doch de laatste komt in dit geval in die formule tot uitdrukking.

Over het feitelijk karakter, dat de Ned. Herv. Kerk te aanschouwen geeft, behoeft te dezer plaatse niet nader uitgeweid.

De »Modus Vivendi* der Utrechtsche hoogleeraren kan voegzaam buiten debat blijven. Te wijzen op de afglijding van de Heïv. Kerk uit het historische spoor langs banen van onwaarachtigheid door de sferen van belijdenis en recht heen, mag echter plicht van elk Nederlandschen Christen heeten.

Eene Kerk, door hare leden zoo gaarne met den titel van »Volkskerk« bestempeld, bestrijkt te groote plaats binnen onze grenzen, dan dat ook zij, die buiten die Kerk het goed meenen met ons volk, toeschouwers van uit de verte zouden moeten bhjven. ^

Wij reiken ons daarom zelf een toegangsbewijs uit en treden bovenbedoeld tournooi-veld binnen.

Het program verschaft ons het > Reglement op het examen, » dat in art. 27 de proponentsformule bevat, maar als tekstboekje doet ons een onlangs bij den Uitgever G. J. A. Ruijs te Utrecht onder den sprekenden titel > Modus Videndi* verschenen brochure dienst.

Het program, gezegde proponents-formule, schrijft voor aan hem, die na bevredigend uitgevallen examinatie staat nSar het ambt van Dienaar des Woords, de Verordeningen der Nedcrl. Hervormde Kerk op handslag van goede trouw op te volgen.

Wie deze belofte aflegt, is gebonden. Uitlegging van het voorwerp der belofte— bedoelde verordeningen — moet voorafgaan aan deze belofte. Komt wie beloofde later tot de ontdekking, dat zijne interpretatie niet gedekt wordt door de uitlegging der practijk des Kerkdijken levens, dan zal uittreding uit de werkingsfeer der afgelegde belofte de voor 't geweten liggende uitweg zijn. Verzet toch, geboden door den enkeling tegen de verordeningen, wier nakoming men beloofde, kan van goed geweten nimrner het advies zijn.

Na ons programma aldus te hebben bestudeerd, nemen wij ons tekstboekje »Modus Videndi* ter hand. Wij, die gekonaen zijn, om een tournooi te aanschouwen, en den wensch bezitten, l^oed te zien, slaan dat boekje open gelijk men 't foudraal van een verrekijker opendoet. Immers, de titel van het boekje: lEen wijze om scherp te zien* wekt bij ons de verwachting, dat wij in deze brochure een middel hebben, om onzen blik te verhelderen, te verscherpen. En een dergeUjk middel is wel noodig in het tournooi-veld, dat Nederl. Herv. Kerk heet!

Na met een oog, door vooroordeelen niet beneveld, .Jiet boekje te hebben gelezen, erkennen wij, dat de titel passend en juist is. Het boekje blijkt inderdaad een verrekijker te zijn; het haalt hetgeen voor de lens komt, vlak vóór 't oog! Zoo het rechtsbestand thans geldend in de Nederl. Herv. Kerk en dat de verhoudingen van leer en recht binnen die Kerk regelt en beheerscht.

De verordeningen, de reglementen, de belijdenis, alles treedt door dezen kijker recht duidelijk voor uwe oogen! Gij ziet nu, dat inzonderheid één reglement, en dat wel juist het reglement van 1862 op het godsdienstonderwijs, een product is van onechten kamp ! Duidelijker, niet dan gij 't hadt gevoeld in uwe conscientie, gezien met uw geestesoog, doch dan''uw verstand 't u had gezegd, bespeurt ge thans, hoe flagrant dit Zuil-reglement van het Kerkelijk belijden in strijd is met het karakter der Kerk, voor welke het dient! In strijd met het grondwetreglement dier Kerk, in strijd met recht en grondwettige belijdenis !

Wie nu minder diep bekijkt datgene, dat hij op het punt staat te beloven als proponent, - — en dit is 't doorsnee-geval met propanentsexaminandi in de Nederl. Herv. Kerk — moetin. conflict komen met die verordeningen, zoodra in de practijk het oog des geestcs en des verstandelijken inzichts, beide, opengaat voor de waarheid !

Zij, die geroepen zijn het kerkrecht te doceeren ' in de Nederl. Herv. Kerk, hebben toe te zien, dat op hunne college-tafels wat betere tournooikijkers paraat zijn!

Dan zal niet meer behoeven te geschieden wat iij.1 plaats vond, dat iemand, op het punt staande het proponents-examen af te leggen, zich genoodzaakt zag, van zijn vast voornemen om als predikant in de Nederl. Herv. Kerk op te treden, af te zien, omdat hij niet beloven kan, de reglementen der Kerk op te volgen. Die reglementen, toch, bleken hem strijdig met het belijdend karakter, doch tevens met het rechts-karakter der Nederl. Herv. Kerk!

Overtuigend heeft hij, die hier bedoeld wordt, dit aangetoond in de genoemde brochure »Modus Videndi", geschreven juist tengevolge van een degelijk juridisch-theologisch onderzoek van dat dubbel karakter der Nederl. Herv. Kerk.

Bedoelde schrijver, die eerlang na af te leggen proponents-examen als predikant in de Nederl. Herv. Kerk hoopte op te treden, is de heer Mr. J. F. Dijkstra. Hij heeft, naar wij uit goede bron vernemen, zijne vroeger reeds aan het Provinciaal Kerkbestuur vanZeeland opgezonden examen-stukken teruggevraagd, onder opgave van redenen, nader in zijne brochure ontvouwd, en onder mededeeling, dat hij nimmer als predikant in de Nederl. Herv. Kerk zal optreden.

Als bijkomstige bijzonderheid, dit gansch bijzondere geval nog meer relief gevend, zij na vorenstaande nog vermeld, dat Mr. Dijkstra, na reeds herhaaldelijk het evangelie te hebben verkondigd vanaf den kansel. Zondag 17 dezer zijne afscheidsrede heeft uitgesproken, en wel in een der Kerkgebouwen der Herv. Gemeente te Gouda. Een afscheid vóór de intrede!

Wij meenen ten slotte, dat zij, die de Nederl. Herv. Kerk dienen, in dezen zich partij zullen moeten stellen!

Op hoe bezadigde wijze overigens geuit — de beschuldigingen, ingebracht in »Modus Videndi" tegen de Nederl. Herv. Kerk en tegen hare wetgevers, zijn tè pertinent en tè cóncludent, dan dat stilzwijgen van de zijde dier Kerk toelaatbaar zou mogen worden geacht!

Het woord is thans aan de Nederl. Herv, Kerk!

Bec. 191«.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen