Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De omwenteling in Rusland

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De omwenteling in Rusland

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Amsterdam, 18 Januari 1819.

De omwenteling in Rusland, die het meest autocratisch geregeerde rijk in een socialistische republiek heeft omgeschapen, heeft ook op het kerkelijke leven in Rusland grooten invloed gehad. Een der eerste daden van het nieuwe bewind toch was, dat het den band, die Staat en Kerk verbond, heeft doorgesneden, Aan het bestaan van de Russische Staatskerk is daarmede voor goed een einde gemaakt en een der machtigste .Staatskerken verdwijnt dus van het tooneel.

Dit feit nu mag niet onopgemerkt voorbij gaan. Er ligt voor degenen, die meenen, dat de Kerk het veiligst gaat onder de hoede van den Staat en hare dienaren het best van hunne tractementen verzekerd zijn, wanneer de Overheid die uitbetaalt, een ernstige les in. Want hoe weinig op die Staatshulp valt te bouwen, bleek, evenals vroeger in Frankrijk, toen de Staat plotseling alle inkomsten aan de Kerk onthield en zich van hare bezittingen meester maakte, ook nu weer in Rusland. Nergens scheen de Staatskerk machtiger dan hier, waarde Czaar het hoofd der Kerk was, en het heele Russische leven met deze Kerk op het innigst was verbonden. En toch heeft één omwenteling niet alleen den Czaar doen vallen, maar ook de Kerk van alle Staatshulp beroofd. Wat dit beteekent, kan men zich eerst realiseeren, als men bedenkt, dat van de 60 millioen roebel, die de Kerk aan inkomsten genoot, 40 millioen haar uit de Staatskas toekwamen. Nu deze Staatsinkomsten plotseling ingehouden worden, is de geestelijkheid van hare tractementen beroofd en kan zij bedelen gaan. Zelfs staat te voorzien, dat het revolutionair bewind alle kerkelijke goederen en bezittingen confisqueeren zal, evenals dit in Frankrijk is geschied. En hoe zal een Kerk, die npoit geleerd heeft opeigen beenen te staan, in staat blijken voor zich zelf te zorgen, nu de Staatskrukken wegvallen? Staatshulp schijnt een Kerk machtig te maken; in werkelijkheid wordt het leven der Kerk daardoor verzwakt. Hoe dwaas is dan degene, die nog altoos op deze Staatshulp bouwt.

Welken invloed dit verbreken van den aiouden band tusschen Staat en Kerk voorts op het religieuse leven van het volk zelf gehad heeft, kan nog niet worden nagegaan. Men weet te weinig van hetgeen in Rusland voorvalt, en de sporadische berichten, die doorkomen, handelen meer óver politieke, dan over kerkelijke toestanden. Bij de socialisten, die thans het heft in handen hebben, was reeds lang van religie geen sprake meer. Maar bij de bevolking in het algemeen was er nog altoos een sterke gehechtheid aan de Russische Kerk, ook al openbaarde die gehechtheid zich meer in uiterlijke ceremoniën, dan dat er van de Kerk een bezielend leven onder het volk uitging. Van een algemeen veldwinnen van het ongeloof zooals in Frankrijk vóór de groote Revolutie, was in Rusland geen sprake. De Slavische volksziel is ook veel mystieker en viel dieper religieus aangelegd dan de Fransche. Maar wie zal zeggen, of de revolutionnaire stroom, die heel het politieke leven veranderde als met tooverslag, ook in het religieuse leven geen kentering heeft te weeg gebracht, en op het ni maitre straks niet het ni Dieu volgen zal ? Men vergete toch niet, dat deze meester, de Czaar, meer was dan het wereldlijke hoofd; dat hij ook het geestelijke hoofd was van het volk; dat hij voor een schier geheiligde persoon gold; dat de Russische Kerk in hem als 't ware gesymboliseerd was. Het is daarom de vraag, of de Czaar in zijn val niet. ook de Kerk en haar invloed op 't volksleven meegesleurd heeft. De klanken en leuzen, die we uit het nieuwe Rusland opvangen, zijn vol begeestering voor volksvrijheden en het zelfbestemmingsrecht - ''%r volkeren en andere politieke idealen, maar van een religieusen toon valt niets te bespeuren. De naam van God wordt in geen-der proclamaties genoemd. Het is alsof God voor Rusland niet meer bestaat.

Welke nieuwe toestanden niet alleen op politiek maar ook op kerkelijk gebied zich daaruit zullen ontwikkelen, kan niemand zeggen. Het is nu nog de chaos, de baiert. Zullen de nieuwe krachten, die ontbonden zijn, het volk ten zegen of ten verderve zijn ?

Slechts éen ding schijnt wel zeker te zijn, dat met het wegvallen van den officieelen band tusschen den Staat en de orthodoxe Kerk ook een einde zal komen aan de moeilijkheden, onderdrukkingen en vexatiën, waaraan het niet orthodoxe deel der bevolking in Rusland bloot stond. En dat zal zeker winste zijn. Het eigenlijke Russische volk was van harte de orthodoxe of Grieksch-Russische Kerk toegedaan en onder hen drong geen andere religie of Kerk door. Geheel anders stond het met de gebieden, die Rusland later veroverde of inlijfde, zooals Polen, de Baltische provinciën en Finland. Niet alleen dat deze volksgebieden van een andere nationaliteit waren en een andere taal spraken, maar ze waren van huis uit ook niet»orthodox". Van de 6 millioen Polen 'oehporen meer dan vier en een half tot de Roomsch-Katholieke Kerk en een kleine half millioen tot de Protestanten. In Finland is de geheele bevolking Luthersch. En ook in de Baltische provinciën aan de Oostzee, Koerland, Lyfland en Estland vormen de Lutheranen verreweg de meerderheid. Door de vereenzelviging'i'an den Russischen Staat tiiet de Russische Kerk sprak het wel van zelf, dat de Russische Regeering, die altoos poogde deze veroverde gebieden te' russificeeren, de propaganda der orthodoxe Kerk zooveel mogelijk steunde en de nietorthodoxe Kerken het leven moeilijk maakte. Vooral de . Luthersche Kerk ifl de Oostzeeprovinciën heeft daaronder veel te lijden gehad. Wanneer juist bij deze volkeren thafls de sterke neiging zich openbaart om van het Russische rijk zich af te scheiden en weer steun te zoeken bij 'de. Centralemogendheden. Polen bij het Roomsche Oostenrijk, de Luthersche volksgebieden aan de Oostzee bij het Luthersche Pruissen, dan werkt hierbij niet alleen een politiek, maar ook een religieus belang. Daarom heeft een politieke spel, dat thans te Brest-Litowsk wordt afgespeeld, ook voor de toekomst dezer Kerken zoo groot belang. Vrijmaking van deze volkeren uit de suprematie van Rusland beteekent, dat ook de Kerk, die de liefde heeft van deze volkeren, zich vrij zal kunnen ontwikkelen.

Een Staatskerk loopt altoos op onderdrukking van wat niet tot deze Staatskerk behoort, uit.

Dit artikel werd u aangeboden door: Vrije Universiteit Amsterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 20 januari 1918

De Heraut | 4 Pagina's

De omwenteling in Rusland

Bekijk de hele uitgave van zondag 20 januari 1918

De Heraut | 4 Pagina's