Boekbesprekingen

Citaten uit Bunyan
Woorden van John Bunyan is een aardig boekje dat als ingenaaide paperback verscheen bij Den Hertog te Houten. Het telt 64 bladzijden en behandelt onderwerpen als wet en Evangelie, zondaar voor God, komen tot Christus, geloof, genade, gerechtigheid, gebed, leven als christen en het laatste oordeel. Over elk van deze zaken zijn een aantal citaten en losse uitspraken opgenomen. Er staat niet bij waar de citaten te vinden zijn. Daar gaat het ook niet om. Het is alleen zo dat het gevaar bij alle citaten is, dat men ze gemakkelijk uit het verband pelt en zo een eigen duiding geeft. Dat gevaar is er ook bij dagboeken vanuit oudvaders, die men niet uit deze dagboeken leert kennen, maar wel door hun eigen werken. Hier gaat het om enkele uitspraken die ons bepalen bij wat noodzakelijk is te kennen. Genoemde onderwerpen zijn hoofdzaken. Ze zijn ter overdenking en om eens even wat na te slaan. De geschriften van Bunyan mag ik bekend veronderstellen en daarom mag ik ook de inhoud hartelijk ter meditatie aanbevelen bij de lezers.

Preken van J. Kennedy
De paperback van 143 pagina’s met de titel De Heiland bevat zeven preken van John Kennedy. We vermelden nog dat het heengaan en de begrafenis van zijn vader aan zijn ziel geheiligd zijn. ‘Ik koester de hoop dat zijn dood het middel was waardoor we aan elkander verbonden zijn met banden die nooit zullen breken.’ De titel komt zonder meer overeen met de inhoud. We hebben dit boek een aantal zondagavonden met genoegen gelezen. De teksten zijn: Mat. 1:21, Ps. 45:3, Ef. 5:25vv, Zach. 13:3, Joh. 19:30, Hebr. 9:15. De prijs is E 13,90 en de uitgever is De Groot-Goudriaan te Kampen. De preken kenmerken zich door een rustige, zakelijke opbouw, zonder emotionele uitwijdingen. De preken eindigen met een praktische toepassing en waarschuwing, de onderscheiden soorten hoorders aansprekend. ‘Er zijn verschillende persoonlijke standen en verschillende fasen van de bevinding in de hoorders van het Evangelie’, zo lezen we in de schets van het leven van Kennedy. In de uitleg wordt analyserend, zakelijk uiteenzettend gewerkt. De prediker spreekt onbekommerd van de verkiezing en wijst duidelijk op de verantwoordelijkheid van de mens. Zijn kracht ligt echter in het schilderen van Christus! Daar gaat het hem om: ‘Hij preekte Christus met volheid en kracht.’ Neem en lees!

Boeken van ds. H. Ritzema van Lier
Van de hand van ds. Helperus Ritzema van Lier verschenen drie stevig gebonden boeken bij uitgeverij Van der Meijden te Kesteren. Deel 1 hebben we in Het Gekrookte Riet hartelijk aanbevolen, maar de laatste twee delen zijn me nu ook toegezonden en ik schrijf daarvan hetzelfde als van het eerste deel. Ook onbekende vaderen komen zo voor het voetlicht, doordat ze hun boodschap alsnog mogen doorgeven. Dhr. J.A. Bunt te Rhenen heeft voor een nieuwe spelling gezorgd van de uitgave van 1806. De boeken zijn keurig uitgegeven. Deel twee en drie dragen dezelfde titel; ze bevatten 295 en 384 pagina’s en de titel is De noodzakelijkheid van de geestelijke bevindelijke godsdienst’. We mogen beginnen met deze titel te onderstrepen, omdat deze zaak ook in onze dagen broodnodig is. Dit deel begint met zes brieven van de predikant aan ds. J. Newton. Daarna volgen tien predikaties, voornamelijk vanuit de evangeliën. Daarbij enkele voorredes en een karakterschets. Hij was predikant in Kaap de Goede Hoop. Zijn neef en vriend ds. J.J. Hofstede heeft gezorgd dat deze nagelaten predikaties, gevonden na zijn dood, toch nog werden uitgegeven. We vinden daarbij twee nabetrachtingspredikaties. Van deel drie beveel ik met name blz. 105-190 aan, die een geestelijk dagboek bevatten van Catharina Allegonda van Lier (1768-1801). Elke dag is er een stukje met overdenking en om mee in te keren. Dan volgen brieven tot bladzijde 232 en de Eenzame overdenkingen. Ook voor de lezers kan dat nuttig zijn om in de eenzaamheid een handreiking te krijgen tot overdenking. Voorts zijn er nog enkele brieven. ‘Het nauwe leven, innige verbondenheid aan haar Verlosser en Weldoener Jezus Christus blijkt uit haar geschriften, en dit in nauwe verbondenheid door Hem met de Vader, door de werking van de dierbare Kinderleider, de Heilige Geest.’ Ik wil nog één zaak neerschrijven, namelijk haar laatste woord: ‘Heere Jezus, ontbind mij nu!’ Ze gaf zonder enige snik of trek de geest, na een uur tevoren van de vrienden afscheid genomen te hebben. Dat middellijk het lezen van deze drie delen daartoe geheiligd mag worden en dat we in leven en sterven mochten weten van hetgeen deze boeken getuigen. Zo bevelen we deze boeken hartelijk aan. We beleven donkere dagen, maar op de boekenmarkt verschijnen nog lichtende boeken.

John Owen (1616-1683):
de man en zijn theologie
Naar het oordeel van John Webster, hoogleraar in de theologie aan de universiteit van Oxford en verbonden aan Christ’s College waarvan Owen deken is geweest, is Owen de grootste systematische theoloog die Engeland tot dusver heeft voortgebracht. Webster staat in deze beoordeling van Owen niet alleen. Owen is wel de Calvijn van Engeland genoemd. Hij was een man in wie grote geleerdheid en het belijden van het Evangelie van vrije genade samengingen. Owen had een bewogen loopbaan. Hij was huisprediker bij adellijke families, predikant op het platteland, veldprediker, hoofd van één van de colleges van de universiteit van Oxford, theologisch adviseur van de Engelse regering tijdens Cromwell vóór hij de leider werd van de na 1662 vervolgde dissenters die buiten de staatskerk waren komen te staan. Owen heeft preken gehouden voor het parlement, schreef theologische verhandelingen die het gehele veld van de theologie bestrijken en verdedigde zijn visie op de kerk en de kerkregering in tal van publicaties. Owen was zowel een groot theoloog als een stichtelijke schrijver. Hij polemiseerde tegen het arminianisme en socianisme. De zaden van het tweede lagen volgens hem al in het eerste. Wie uitgaat van de vrije wil van de mens, doet namelijk geen recht aan de godheid en het werk van de Heilige Geest en miskent de kracht van het werk van de Heere Jezus Christus. Owen beleed Gods vrije genade zowel met het oog op de absolute soevereiniteit van God als met het oog op de totale verdorvenheid van de mens. Zijn theologie is helemaal opgebouwd vanuit de belijdenis dat God de Drie-enige God is. Zo is Hij de God van volkomen zaligheid.

Het bestuur van het London Theological Seminary, een theologische school opgericht op initiatief van Martyn Lloyd Jones, startte in 1999 het John Owen Centre of Theological Study op. Doel daarvan is de beoefening van gezonde theologie te bevorderen onder kerken die ‘evangelical’ zijn. Dat laatste woord is moeilijk in het Nederlands te vertalen. Geven wij het weer met ‘evangelisch’, dan denken we in Nederland veelal aan de tegenstelling ‘evangelisch’ en ‘reformatorisch’, terwijl dit voor het Engelse woord ‘evangelical’ niet opgaat. Owen zelf heeft al gesproken over ‘evangelical churches’. Daarmee bedoelde hij allereerst kerken waar het Evangelie van vrije genade wordt verkondigd en vervolgens ook kerken die zich op alle terreinen van het kerkelijke leven aan de Schrift willen onderwerpen. Het genoemde centrum heeft inmiddels van zich doen horen door een symposium te organiseren over het leven en de leer van John Owen. De lezingen die daar werden gehouden, zijn nu in boekvorm uitgegeven. Grote kenners van Owen als Carl Trueman, hoogleraar kerk- en theologiegeschiedenis aan het Westminster Theological Seminary te Philadelphia, en Sinclair Ferguson, hoogleraar dogmatiek aan Westminster Theological Seminary te Dallas leverden hun bijdrage.

Wie meer van Owens leven, theologie en zicht op de kerk wil weten, kan ik deze bundel hartelijk aanbevelen. Owen blijft voor predikanten en studenten in de theologie in het bijzonder en voor christenen in het algemeen een voorbeeld hoe theologie op een godverheerlijkende en de kerk opbouwende wijze kan worden bedreven. Ter illustratie daarvan geef ik woorden weer uit zijn laatste brief die hij twee dagen vóór zijn dood aan zijn vriend Charles Fleetwood, een hoge militair tijdens de regering van Cromwell, schreef: ‘Ik ga naar Hem, Die ik van harte heb liefgehad, of nog beter, naar Hem, Die mij heeft liefgehad met een eeuwige liefde; dat is de volkomen grond van al mijn troost. (...) Ik verlaat het schip van de kerk in een storm, maar wanneer de grote Loods aan boord is, zal het verlies van een arme onderroeier van weinig betekenis zijn.’

John Owen, The man and his Theology door Sinclair B. Feruson, Graham S. Harrison, Michael A..G. Haykin, Robert W. Oliver en Carl R. Trueman, uitgave Evangelical Press te Darlington, Engeland; ISBN 0-87552-674-8; pb. 190 blz. Prijs £ 9,95. Dat is ongeveer E 15,--.

De puritein John Owen heeft niet in de laatste plaats de bijbelse leer van de zonde doordacht. Diverse van zijn traktaten kunnen als bijbels-theologische werken over teksten uit de brieven van Paulus met betrekking tot de leer van de zonde worden getypeerd. Niet in de laatste plaats om die reden hebben zij blijvende waarde. Over de leer van de zonde in Owens theologie verscheen bij de Schotse uitgeverij Christian Focus Publications een lezenswaardige studie. De auteur is de anglicaanse predikant Steven M. Griffiths. Griffiths gaf zijn studie de titel Redeem the Time: Sin in the Writings of John Owen. Owen plaatst zijn doordenking van de leer van de zonde in het kader van de tegenstelling tussen het verbond der werken en het verbond der genade. Deze uitwerking van de verbondsleer vinden we niet bij Calvijn, maar is een vrucht van de latere gereformeerde orthodoxie. De aansluiting van Owen bij Calvijn is overigens evident. Dat geldt met name voor zijn leer van het beeld van God. Evenals Calvijn omschrijft Owen het beeld Gods vanuit datgene wat wij weten over het herstel daarvan in Christus. Terecht stelt Griffiths dat voor Owen polemiek en opbouw in het geloof geen tegenstelling vormden. In zijn leer van de zonde keert hij zich tegen Rome, het arminianisme, het socinianisme en de Quakers. Hoe verschillend deze stromingen ook onderling mogen zijn, voor Owen is hun defectieve leer van de zonde wat hen verbindt. Owen heeft geleerd dat de strijd tegen de zonde onmogelijk is zonder de vernieuwende werking van de Heilige Geest. Deze strijd vindt plaats in gemeenschap met Christus. De gemeenschap met Christus is voor Owen in tegenstelling tot bijvoorbeeld de kerkvader Gregorius van Nyssa, die daarin door de rooms-katholieke theologie wordt gevolgd, niet het doel maar de basis van het geestelijke leven. Owen gebruikt voor de gemeenschap met Christus het beeld van het huwelijk. In de uitwerking van dit onder de Puriteinen algemeen gebruikte beeld is hij overigens veel soberder dan bijvoorbeeld Samuel Rutherford. Terecht beklemtoont Steven Griffiths dat juist vanwege de relatie van de zonde, er voor Owen geen echte kennis van God en ook geen echte theologie mogelijk is buiten het vernieuwende werk van de Heilige Geest.

Steven M. Griffiths, Redeem the Time: Sin in the Writings of John Owen, uitgave Christian Focus Publications, Fearn, Ross-shire, Schotland; ISBN 1-85792-655-2; pb. 312 blz. Prijs £ 10,99. Dat is ongeveer E 16,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen