Het zingen van psalmen en gezangen (1)

Het zingen van alleen psalmen in de eredienst komt steeds meer onder druk te staan. Van allerlei kanten horen we dat het niet juist is ons tot deze door God Zelf aan de kerk der eeuwen geschonken liederenbundel te beperken. We zouden met de psalmen het werk van Christus niet voluit kunnen bezingen. Ook daar waar men in de erediensten alleen psalmen zingt, worden buiten de erediensten tal van gezangen gezongen. Daar zitten in meer dan één geval gezangen bij waarvan de inhoud op gespannen voet staat met die van de psalmen.
Voor de christelijke kerk is het geen onbelangrijke zaak welke liederen niet alleen in de eredienst maar ook daarbuiten worden gezongen. Zeker is dat wij niet alleen de psalmen behoren te blijven zingen, maar dat het boek van de psalmen met zijn hoogten en diepten in het bijzonder de norm vormt waaraan wij alle christelijke liederen dienen te toetsen. Wat kenmerkt nu de inhoud van de psalmen? Het eerste dat ik wil noemen is dat God in Zijn soevereiniteit centraal staat. Niet de mens maar God is het uitgangspunt. In de psalmen wordt God bezongen als de Eerste en de Laatste en dat zowel in het werk van de schepping als de herschepping. Hij leidt de geschiedenis naar Zijn Raad en bevestigt Zijn verbond van geslacht tot geslacht. Daarom zal er een volk blijven dat zich in nood en ellende tot Hem wendt. In menig gezang is de aandacht enkel en alleen gericht op de individuele gelovige en niet op de kerk van alle eeuwen en plaatsen die door God Zelf in stand wordt gehouden.

Het punt waarop menig gezang zich onderscheidt van de psalmen is dat louter over geloofsvreugde en geloofsblijdschap wordt gezongen, maar niet over de strijd en aanvechting van Gods kinderen. Als dat het geval is, moeten we zeggen dat het hier niet om een accentverschil gaat. Daarin onderscheiden zich trouwens veel eigentijdse gezangen niet alleen van de psalmen, maar ook van klassiek christelijke gezangen zoals ‘Een vaste burcht’ en ‘Vaste rots van mijn behoud.’ Wezenlijk voor het geestelijke leven is, dat het hier op aarde door strijd wordt gekenmerkt en dan niet alleen strijd vanbuiten maar ook vanbinnen. Ik denk aan Psalm 130: ‘Zo Gij in 't recht wilt treden, O HEER’, en gadeslaan, Onz’ ongerechtigheden; Ach, wie zal dan bestaan?’ Er is een theologie waarbij gesteld wordt dat een gezonde christen alleen maar dankt en niet meer klaagt. Een gezonde christen is naar deze opvatting een heilige en geen zondaar meer. Dat staat haaks op wat Luther van een christen betuigde: ‘Tegelijkertijd rechtvaardig en toch zondaar.’ Het staat ook haaks op tal van de psalmen. De psalmisten hebben gekermd: ‘HEER’, ik voel mijn krachten wijken, En bezwijken, Haast U tot mijn hulp, en red, Red mij, Schutsheer, God der goden, Troost in noden, Grote Hoorder van ‘t gebed.’ Wie deze taal verstaat, zal zich bij tal van eigentijdse gezangen weinig tot niet thuis voelen.

De enige grond van zaligheid is dat er bij God vergeving is. De grond van de vergeving waarover de oudtestamentische psalmisten zongen, is gelegd op Golgotha. Buiten de verzoening met God door Christus’ bloed kunnen we Gods vaderlijke liefde nooit smaken. Opvallend is dat in veel eigentijdse gezangen uitsluitend Gods leiding bezongen wordt en de bereidwilligheid van de christen om de Heere te volgen, maar dat de verzoening met God door Christus’ bloed niet aan de orde komt. Dan ga ik nog niet eens in op de muziekwijzen waarop meerdere eigentijdse gezangen worden gezongen. Wijzen die het gevoel opzwepen in plaats dat zij erop gericht zijn een diep besef van Gods majesteit en heerlijkheid op te roepen. Heel terecht heeft de hervormer Calvijn dit criterium aangewezen voor de melodieën die wij voor geestelijke liederen gebruiken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen