Europroblemen

Geld en goed spelen een grote rol in het leven van mensenkinderen. Dat is alle eeuwen door zo geweest. De macht van de afgod Mammon is zeer groot onder de toelating des Heeren. Geld opent vele deuren, alleen de poort des hemels wordt daardoor niet geopend. Hoe bezwaarlijk zullen rijken zalig worden. Denk aan de rijke jongeling. Denk aan de brief van Jakobus die de rijkdommen ‘ellendigheden’ noemt.

Geldgierigheid
Vaak worden de woorden aangehaald dat ‘geldgierigheid de wortel van alle kwaad’ is. Let wel dat daar staat: het begeren, het razen en jagen naar geld en goed. Bovendien moeten we bedenken dat er staat dat geldgierigheid een wortel is. Middellijk zijn er meerdere wortels van waaruit vele zonden voortspruiten, omdat de ene zonde vaak de andere met zich meebrengt en voortbrengt. Ja, zonde wordt met zonde gestraft. Denk aan Achan, de dief uit Jericho, nog afgezien van andere zonden die er aan Achan kleefden. Denk aan Gehazi, die in feite in de weg van leugen een dief van Naäman werd. Ook Ananias en zijn huisvrouw waren verkleefd aan het geld. Het gebeurt niet zoveel dat men net als Levi op de oproep van Christus alles verlaat en niet gauw eerst wat bankbiljetten meegrist van zijn wisseltafel. En staat er niet geschreven van Judas dat hij een dief was, voor u en mij ter waarschuwing en voor allen binnen de gereformeerde gezindte? Wel, ik denk aan dit alles naar aanleiding van de euro en de gevaren van de euro. Wat hebben we in Europa gebouwd op de euro, op onze economie en financiën. Met de euro hadden we het lek boven water. We hadden vertrouwen in die ene gezamenlijke munt, die ons als Europeanen verbond en ons welvaart zou brengen. Door het geld worden in- en export wezenlijk beïnvloed. Ook allerlei financiële handelingen hebben er direct mee te maken. De relaties van landen en concurrentiepositie zijn ervan afhankelijk.

Grieks bedrog
Maar wat blijkt nu? Allerlei krantenberichten spreken over het bedrog van Griekenland, dat Europa bedrogen heeft met haar begrotingen. Nu wordt er gesproken van een bijspringen wat in de miljarden gaat lopen. Dat is nogal wat. Maar er komt meer. Ook Portugal komt in de problemen en in dat voetspoor volgen Spanje en ook Italië. Dat wil zeggen: de Zuid-as van de Europese Unie gaat problemen opleveren. Het is duidelijk dat in het Zuiden een andere cultuur heerst dan in het Noorden van Europa. Maar of er sprake is van correct of van incorrect gedrag: we verwachten het allen van Mammon en wensen onze levensstijl en -houding niet aan te passen aan het zetten van de tering naar de nering. Men wijst maar naar de overheid die alles anders moet doen; men wijst naar socialistische, zogenaamde gelijkheidswetten en loze kreten als ‘de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen’; merkwaardigerwijze is het vaak een principiële leus van degenen die menen zwakke schouders te hebben. We vragen niet naar wat recht en eerlijk is. De lijnen van billijkheid en recht, van orde en regel, van tevredenheid en van het genoeg, van rentmeesterschap en verantwoordelijkheid worden met voeten getreden. Gods Woord heeft ons kennelijk in het omgaan met geld, zowel individueel en als land, niets te zeggen. Er schijnt maar een ethiek van geld te zijn, namelijk: meer, meer, meer. Geld moet rollen en het liefst naar mijn kant; dat is billijk, daar zoek ik argumenten bij. Wat zullen we met dit alles bedrogen uitkomen. Geld is gemakkelijk, maar maakt niet gelukkig. Het Woord leert wel wat anders.

Onbetrouwbaar
Wat zal dat betekenen? Zal dan het gewicht van deze Zuid-Europese landen Europa meetrekken naar beneden toe, zodat de val van de euro een faillissement van Europa betekent? Dat kan toch niet, zullen velen smalend spotten. Wie zulke dingen zegt, toont aan hoe dom hij is en hoe weinig inzicht hij heeft in wat kan en wat niet kan. Toch vragen we ons af of wat persoonlijk kan, collectief niet kan, en wat als burger kan, de gehele maatschappij niet kan overkomen. Van de top van eer kunnen we in eeuwige verwoesting neerstorten. Neen, wij mensen houden niet van waarschuwingen! Mammon en de euro zijn geen betrouwbare partners om mee samen te werken en om op te bouwen. Mammon maakt alleen maar slaven en Mammon speelt in op wat in ons aller hart leeft. Het achtste gebod staat niet los van het tiende. We kunnen de naam veranderen in euro, maar de wezenlijke zaak verandert er niet door. Van nature liggen we allen gebogen voor het beeld van de euro, zoals de Filistijnen bogen voor het opgelapte beeld van Dagon.

Erven
Laten we de lessen der historie leren, maar bovenal dat we luisteren naar Gods Woord. Wij hebben het over welvaart, maar Gods Woord heeft het over ‘sjaloom’ en dat betekent welzijn. Vrede is welzijn; is het niet dat Salomo daarvan spreekt in zijn boeken? Hoe aangevochten en arm het bestaan op aarde ook kan zijn, wie was rijker: de rijke man of degene die wij de arme Lazarus noemen? De aarde en haar volheid zijn in Christus het eigendom van de Kerk. Ik denk aan die predikant die tegen een werelds mens zei, en hij wees met breed armgebaar naar het wijde en weidse Friese land: ‘Dat alles is van mij.’ Dat begreep die man niet. Toen werd gezegd: ‘Dat alles is van mijn Vader.’ In Christus zal de Kerk gaan erven, wanneer alle aardse erfenisperikelen en -zonden, alle zonden tegen het achtste gebod, alle persoonlijke en nationale eurozonden voorbij zijn! O, rijk te zijn in God. Niet met de aardse schatten! We leven in een tijd van recessie, de broekriem aanhalen, bezuinigen en dat ten tijde van coalitie- en collegevorming in gemeenten, van komende landelijke verkiezingen, van een financieel wankelend Europa. Wie beslist? De macht van de euro, haar dictatuur, haar statuur en wetten? Zeker, alom heerst twijfel over de rol van banken bij de crisis, bij de topmanagers van banken, bij het geld pompen in banken door de overheid, maar ons vertrouwen op het geld zelf is niet veranderd. De religie en de liturgie van deze afgodendienst veranderen, maar de wezenlijke zaak niet. Alleen Goddelijk ingrijpen in ons hart kan ons vernieuwen en dan nog blijft het vlees hangen aan het geld, aan de euro en de mogelijkheden die de euro biedt.

Vragen
Moet Nederland uit Europa stappen? Moet Griekenland uit de Europese Unie geworpen worden? Moeten anderen volgen? Moet het IMF ingrijpen? Hebben we een eigen Europees IMF in relatie tot het EMS? Welke boodschap leren we van dit alles? Laat de gehele crisis niet zien dat de grote landen zondermeer de baas zijn en dicteren wat gebeuren moet en dat nieuwe machtsverhoudingen ontstaan? Kunnen we per definitie de zuidelijke landen niet vertrouwen? Wat betekent koersval en kredietstatus, en welke normen worden terecht of ten onrechte gehanteerd, is er precedentwerking, zijn er manipulaties achter de schermen? In hoeverre wordt de politieke unie bepaald door de monetaire unie? U ziet dat er vele vragen te stellen zijn.

Zou het ook kunnen zijn dat de noodzaak gevoeld wordt te zien op de voorzienigheid van de almachtige Alregeerder? Is dat niet een zaak om op te merken dat christelijk Europa van God is afgeweken en God-loos geworden is? Psalm 81 spreekt van Israël dat het niet wilde luisteren, dat het andere goden wilde; Psalm 81 zegt ook dat God oordeelde door ze te laten handelen naar het hun goed dacht. Lijkt het er niet op dat het ook alzo met ons gesteld is in Europa? Heel de mentaliteit van Europa is onbijbels en binnenaards en materieel gericht. Europa heeft ware bekering nodig. Dat geldt ook regeringsleiders en bankiers. Maar ook de bevolking: Griekenland moet met miljarden (10.000 euro per Griek!) geholpen worden en de gewone Grieken willen niet bezuinigen! Waar zijn wij mee bezig? We zijn met ons allen met Mammon besmet. Dat hangt ook samen met het hedonisme, de genotcultuur en dan volledig op de tijd geconcentreerd, misschien wel op een heel nette en religieuze manier … Vaak zonder het te weten. Laat staan dat we het erkennen. Ontdekking is nodig. En bekering, ware bekering, van Mammon tot God. Dat vergt een totale omkering van waarden en organisatie binnen ons bestel en visie. Kapitalisme en socialisme zijn beide gestoeld op het geld. Geld is in onze dagen geen middel, maar een tiran, die slaven maakt en vervolgens met hen ‘afrekent’. Menselijk lijkt een inwendige verandering van geheel Europa onmogelijk. We hebben een nieuwe Bijbelse renaissance nodig, maar dan omgekeerd van wat we in de historie onder dat begrip verstonden, waar de renaissance het einde inluidde van een door de Bijbel beheerst gedachtepatroon.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen