Gods verkiezend welbehagen (2)

In de Schrift komen wij teksten tegen die aangrijpend zijn. Bijvoorbeeld: ‘De HEERE heeft alles gewrocht om Zijns Zelfs wil, ja ook den goddeloze tot den dag des kwaads’ (Spr. 16:4). Woorden van dezelfde strekking zijn: ‘Want de Schrift zegt tot Farao: Tot ditzelve heb Ik u verwekt, opdat Ik in u Mijn kracht bewijzen zou, en opdat Mijn Naam verkondigd worde op de ganse aarde’ (Rom. 9:17). Deze Schriftplaatsen en andere roepen verschillende vragen op die niet zomaar eenvoudig zijn te beantwoorden. Tegenstanders van de leer van de verkiezing zeggen dat deze leer God tot Auteur van de zonde en tot een Tiran maakt.

Misschien worstelen wij ook met deze zaken. Een opmerking die je nog weleens hoort is: ‘Als ik maar wist, en hoe kan ik het weten, dat ik uitverkoren ben?’ Bij anderen kom je weer een dodelijk fatalisme en lijdelijkheid tegen. Niet voor niets noemt Calvijn de dubbele predestinatie een decretum horribile, een huiveringwekkend besluit (Institutie III,23,7). Dat heeft in geen enkel opzicht de betekenis van een afschuwelijk besluit, maar wel van een besluit dat een mens met huiver en eerbied vervullen moet voor de hoge God. Een besluit ook, dat een mens nederig maakt. En tegelijk zowel Gods vrijmacht en Zijn rechtvaardigheid te aanbidden, alsook om Gods onverdiende barmhartigheid te zien en ons te verwonderen over Zijn onbegrijpelijke genade. Als dan verkiezing en verwerping in één adem genoemd worden als de twee delen van het eeuwige besluit van God, is de verwerping dan de exacte keerzijde van de verkiezing? In het Besluit van de Dordtse Leerregels wordt daartegen echter gewaarschuwd. De verwerping is immers niet op dezelfde wijze de oorzaak van de ongelovigheid en de goddeloosheid, als de verkiezing de bron en oorzaak van het geloof en de goede werken is. Nadrukkelijk wordt gezegd en mogen wij geloven dat de Heere een welbehagen heeft in de bekering van zondaren en niet in de ondergang van zondaren (Ezechiël 33). De Heere is wel de Auteur van het geloof, maar niet van het ongeloof. Verkiezing en verwerping worden in de Schrift, en ook in de Dordtse Leerregels nooit op één lijn gezet. God verwerpt mensen, die Hem verworpen hebben. De farizeeën hebben de raad Gods tegen zichzelf verworpen (Luk. 7:30). Andersom geldt dat natuurlijk niet. God verkiest geen mensen die Hem verkozen hebben. Toch verkiest God mensen ondanks dat ze Hem verworpen hebben.

Hoe komt het nu, dat de ene mens wel gelooft en de andere niet? De mens is een redelijk schepsel en heeft zijn eigen verantwoordelijkheid. Hij gaat door eigen schuld verloren. Maar de reden waarom God een mens wel redt ligt niet in de mens zelf. Hij kan van nature alleen maar ‘tegen’ God kiezen. Alleen als God iemands wil ombuigt, en de Heilige Geest door middel van het Woord het geloof in het hart werkt, zal hij gered worden. Als de mens zelf voor God kon kiezen, dan zou God afhankelijk zijn van wat mensen doen. Maar als een mens niet verkoren is en dus verloren gaat, is dat niet onrechtvaardig? Of kun je stellen dat degenen die verkoren zijn ten leven, dit te danken hebben aan het feit dat God heeft voorzien dat zij zouden geloven? En zij die verloren gaan, hebben die meer gezondigd dan zij die zalig worden?

De Heere is wel de Auteur van het geloof, maar niet van het ongeloof.

Allereerst moeten wij zeggen: ‘Gode zijn al Zijn werken van eeuwigheid bekend’ (Hand. 15:18). Dat geldt ook als het gaat om ieder mens. Nog voordat hij geboren is heeft God zijn tijdelijke en eeuwige bestemming bepaald. ‘Want als de kinderen nog niet geboren waren, noch iets goeds of kwaads gedaan hadden, opdat het voornemen Gods, dat naar de verkiezing is, vast bleve, niet uit de werken, maar uit de Roepende’ (Rom. 9:11). Nu is God in Zijn besluiten en handelen vrij en soeverein. ‘Onze God is in den hemel, Hij doet al wat Hem behaagt’ (Ps. 115:3). Daarbij moet worden benadrukt, dat de Heere nooit van onrecht beschuldigd mag worden als Hij de een verkiest en de ander verwerpt. ‘Of heeft de pottenbakker geen macht over het leem, om uit denzelfden klomp te maken het ene vat ter ere, en het andere ter onere?’ (Rom. 9:21) De uitverkiezing bepaalt bij het feit dat de mens, die geschapen was naar Gods beeld en gelijkenis, door ongehoorzaam te zijn, onder Gods oordeel is gekomen. De Schrift zegt: ‘Er is niemand die goed doet’ en ‘Want er is geen onderscheid. Want zij hebben allen gezondigd, en derven de heerlijkheid Gods’ (Rom. 3:12,23). God zou dus volkomen rechtvaardig zijn geweest als Hij alle mensen voor eeuwig verloren had laten gaan. Recht op behoud heeft namelijk niemand.

Maar nu heeft de Heere, vanuit Zijn verkiezend welbehagen, besloten om een groot deel van de mensheid te verlossen. Dat betekent, dat ieder, die zich door het geloof op Christus leert verlaten, niet zal verderven, maar het eeuwige leven zal hebben. Als er geen verkiezing was, zou de deur voor eeuwig op slot zou zijn voor ons allemaal! Uitverkiezing betekent dus, dat de keuze alleen van God afhangt. De mens zelf beslist niet over zijn zaligheid, maar dat doet God. We hebben het als schuldige, doemwaardige zondaren verdiend, dat de Heere ons voorbijgaat, en vanuit onszelf kunnen we geen enkele aanspraak laten gelden op het heil. Dat God heeft besloten niet alle mensen het geloof te schenken, betekent dat Hij ook mensen niet verkiest, maar laat onder het oordeel, dat ze zelf door hun zonden over zich gebracht hebben. Dat is de verwerping. Dat stuit bij op ons verzet. De leer van de uitverkiezing houdt ons voor, dat zalig worden enkel en alleen vrije genade is. Deze leer geeft God alle eer van de zaligheid. We moeten ervoor overwonnen worden om te willen leven van genade alleen. En te zeggen: ‘Door U, door U alleen, om ’t eeuwig welbehagen.’

De Westminster Geloofsbelijdenis

Hoofdstuk 3-V

Degenen uit de mensheid die zijn voorbestemd tot het leven, heeft God, voor de grondlegging van de wereld, naar Zijn eeuwig en onveranderlijk besluit, en zijn verborgen raad en de goede verkiezing van zijn Eigen wil, verkoren, in Christus, tot de eeuwige heerlijkheid, uit Zijn louter vrije genade en liefde, zonder enig te voorzien geloof, of goede werken, of volharding in één van dezen, of enig ander iets in het schepsel, als voorwaarden, of als oorzaken waartoe Hij bewogen is; en tot alle eer van Zijn glorieuze genade.

Melissant, ds. N. van der Want

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen