Geloof en werken

In dit Bijbelgedeelte gaat het voornamelijk over de verhouding geloof en werken. Schijnbaar denkt de apostel Paulus hier anders over dan Jakobus. Hoe dit verstaan moet worden, willen we nader bezien. Zoals gewoonlijk valt de schrijver in vers 14 met de deur in huis. Je ziet het voor je: Een werkgever, keihard en zakelijk leidt hij zijn bedrijf. Geld verdienen is immers het doel dat hij zich gesteld heeft? Hij heeft geen hart voor zijn personeel, gaat wel trouw naar de kerk. Is zelfs ambtsdrager. En in zijn gezin? Voor het oog voorbeeldig: alle kinderen trouw naar de kerk. Echter in vertrouwen zei een van de kinderen mij eens: ‘U moest hem thuis eens meemaken!’ In het slot van vers 14 ligt de klemtoon op het woordje: dat, dus: Kan dát geloof hem zalig maken? De vraag stellen is hem beantwoorden. In de beide volgende verzen wordt dit met een voorbeeld duidelijk gemaakt. Thans zijn er sociale voorzieningen maar die waren er in Jakobus’ dagen niet. De armen en behoeftigen waren afhankelijk van de liefdegaven en -diensten der naasten. Toch hebben deze verzen ook betekenis voor u en mij in onze tijd. Wat denkt u in dit verband over de nood in de wereld? Trekken wij ons het nameloos lijden van de vele miljoenen die gebrek hebben aan en zijn wij goede rentmeesters over het vele dat God ons geeft? Vers 17 is de conclusie van het voorgaande. Een geloof zonder de werken (hier vooral die der barmhartigheid) is een dood geloof. Denk hierbij ook aan het woord van Jezus uit Mattheüs 7 vers 15 e.v. dat de boom aan de vruchten wordt gekend.

In vers 18 voert de apostel een spreker in die het niet met hem eens is. Deze man reageert als volgt: Met elkaar zijn wij de gemeente des Heeren en de een zal meer doen dan de ander en weer een ander valt op door zijn of haar grote geloof. Dus met elkaar voldoen wij ruim aan de eis: geloof en werken. Dit gaat geenszins op, volgens Jakobus, want elk lid der gemeente leeft door het geloof en handelt uit het geloof. Zo niet, dan bevind je je op een zeer gevaarlijk terrein, namelijk dat van de vorst der duisternis, die ook gelooft dat er een God is. Hij doet echter niet Zijn wil maar juist dat wat de Heere verbiedt, hoewel hij weet dat God ook hem eens rechtvaardig oordelen zal. Door wel te geloven dát er een God is, zonder Godsvreze, wacht satan en alle verachters van Gods geboden een vreselijk lot (vers 19).

In vers 20 pakt Jakobus de oorspronkelijke draad weer op. Hier richt hij zich vooral tot diegenen die misbruik maken van wat Paulus schrijft in Romeinen 4 vers 1-8. Hij noemt zo iemand: een ijdel (dat is een vruchteloos) mens. Het valt op, dat hij ze niet direct afwijst maar hen door vermaning tot bekering wil brengen. Hij doet dit evenals Paulus in Romeinen 4 met Abraham als voorbeeld te stellen. Deze vader aller gelovigen heeft toen hij het bevel Gods om zijn zoon Izak te offeren opvolgde, zijn geloof getoond uit de werken. Stel dat Abraham met vlees en bloed te rade was gegaan: Zou hij ooit tot deze geloofsdaad gekomen zijn? Vers 22 toont ons dat ook bij Abraham geloof en werken samengingen en dat zijn geloof in zijn werken gezien werd. In vers 23 wordt nog eens duidelijk gewezen op deze aartsvader die door het geloof tot zulk een grote opoffering bereid bleek en hierdoor, hoewel hij God niet begreep, Hem nochtans gehoorzaamde, een vriend van God wordt genoemd. Nog meer, want deze daad is hem ook door de Heere tot rechtvaardigheid gerekend.

Van hoe groot belang dat niet alleen Jakobus maar vooral de Heilige Geest geloof én werken acht, wordt in vers 24 nog eens nadrukkelijk gezegd. Schijnbaar ten overvloede – maar dit is het nooit in de Heilige Schrift – wordt ons nog een tweede voorgehouden uit de rij der gelovigen die Hebreeën 11 ons toont, namelijk Rachab. Zij kan niet in de schaduw staan van Abraham, maar toch bezat zij een even onverderfelijk geloof als hij. Ook zij geloofde dat de God van Israël almachtig was en dat Jericho zeker in Israëls handen vallen zou. Dienovereenkomstig handelde zij ook toen zij de verspieders verborg en in vrede heen liet gaan, met gevaar van eigen leven. Het voorbeeld van Rachab, die in de Heilige Schrift steeds nader als de hoer wordt aangeduid, ontneemt ons de gelegenheid om te zeggen: Bij Abraham! zo’n grote in het Koninkrijk Gods, kan ik niet in de schaduw staan. En bij Rachab dan? Let toch op: zo gij niet gelooft, dan zullen hoeren en tollenaars u voorgaan in het Koninkrijk Gods.

Het laatste vers van ons gedeelte is een laatste vergelijking van geloof en werken met ons lichaam en onze ziel (geest). Een ontzield lichaam is een lijk en het geloof zonder de werken is eveneens dood.

Vragen:

1. Onwillekeurig moet ik denken aan Galaten 5:6: ‘Want in Christus heeft noch besnijdenis enige kracht, noch voorhuid, maar het geloof door de liefde werkende.’ Verklaar de verzen 15 en 16 eens vanuit deze tekst.
2. Zie vers 18. Hoe kun je uit de werken je geloof tonen? Geef eens wat praktische voorbeelden.
3. Vers 22 staat schijnbaar tegenover Romeinen 4 vers 2, of toch niet? Verklaar uw antwoord.
4. Wat zegt ons, in verband met dit Schriftgedeelte, Genesis 15 vers 6?
5. Geloof én werken. Is deze volgorde ook omkeerbaar? Waarom wel of waarom niet?

Stellendam, ds. C. Oorschot

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen