Omgaan met verdriet bij het verlies van een kind (1)

Er is geen naam voor ouders die een kind hebben verloren. Een vrouw die haar man verliest, noemen we weduwe. Een man die zijn vrouw moet begraven, is een weduwnaar. Kinderen die hun beide ouders hebben verloren, zijn wees geworden. Maar voor ouders die een kind of misschien wel meerdere kinderen hebben verloren, bestaat geen naam. Het zijn ouders met een naamloos verdriet. Er is een onnatuurlijke leegte ontstaan. Er is een deel van jezelf afgescheurd en je blijft achter met een open wond die maar zo moeilijk dicht gaat.

In dit eerste artikel wil ik ingaan op de verschillen in verdriet en het is belangrijk om dat te benadrukken, want eenieder verwerkt het verlies van een kind op zijn of haar eigen manier. Ook ouders die hetzelfde kind verliezen, rouwen niet op dezelfde wijze, hoe hecht hun huwelijksband ook kan zijn. We moeten ons er in de contacten met elkaar terdege van bewust zijn dat ‘normale’ rouw niet bestaat.

Omstandigheden

De verschillen in verdriet kunnen te maken hebben met de wijze waarop we ons kind hebben verloren. Was het na een lang ziekbed zodat je weet dat je je kind moet gaan verliezen of was het geheel onverwacht? Ons eigen kind werd toen hij bijna één jaar was door een virus ernstig gehandicapt. Toen hebben we hem al voor een deel verloren. Negen jaar later is hij plotseling overleden en verloren we hem helemaal. Het maakt in de verwerking verschil of ons kind door een ziekte of een ongeluk om het leven is gekomen of door – en ik durf het bijna niet te zeggen omdat het zo diep ingrijpend is – suïcide.

Ook kan de leeftijd waarop ons kind overleed verschil maken in het naamloos verdriet. Woonde ons kind nog thuis, dan weten we ons meer verantwoordelijk voor het kind, dan wanneer het bijvoorbeeld op volwassen leeftijd het ouderlijk huis al heeft verlaten. Niet dat dan het verlies minder erg is, versta me goed, maar dit kan een verschil in verwerking veroorzaken. Ook de band die er was met het kind kan het verschil maken. Als het goed is, dienen we als ouders met elk kind een goede band te hebben, maar soms heb je met een kind een speciale band, misschien wel omdat je in hem of haar veel van jezelf herkent. Verschrikkelijk als je juist zo’n kind verliest.

Karakter

De verschillen in verdriet hebben te maken met de omstandigheden waarin ons kind overleed, maar vooral met ons karakter. De één is introvert en kan er moeilijk over praten. Dan kan gedacht worden: zou hij of zij wel echt verdriet hebben? Maar we weten niet wat er vanbinnen leeft en hoe misschien wel in de binnenkamer het hart met alle vragen, boosheid en noem maar op, uitgestort wordt voor de Heere. Dan wordt het verlies van binnen verwerkt. Een ander is qua karakter meer opener en vindt het voor zichzelf belangrijk om er met anderen over te spreken. Dat helpt bij de verwerking. De ene mens is gevoeliger en emotioneler dan de ander. Er zijn tijden waarin je gelijk in tranen bent als je iets van je overleden kind tegenkomt, als iemand erover begint of als je een bezoek brengt aan het graf.

Hoewel het niet voor alle echtparen geldt, is er ook vaak verschil in verwerking tussen een man en een vrouw. In de meeste gevallen is de band tussen moeder en kind het sterkst. De moeder heeft het kind voor de geboorte zo’n negen maanden onder haar hart gedragen en vooral op haar kwam de zorg voor het kind in de eerste levensjaren neer. Moeder is ook doorgaans meer thuis dan vader om het kind uit school op te vangen. Een belangrijk verschil tussen mannen en vrouwen is de manier waarop ze met het verlies van een kind omgaan. Een man denkt als zijn vrouw het verdriet uit, hoe kan ik dat praktisch oplossen om de pijn van het verlies te verminderen? Een vrouw denkt allereerst: met wie kan ik over dit verdriet praten? Mannen zijn sterk gericht op een oplossing, weten hun eigen verdriet te verbergen, terwijl een vrouw veel meer het contact zoekt. Ze wil zich begrepen voelen, ze wil delen wat ze op haar hart heeft. Wat is het belangrijk om die verschillende gevoelens te accepteren en hier met elkaar over te spreken. Zo kan er begrip voor elkaars naamloos verdriet ontstaan. Verschillen brengen dan geen schade toe aan een relatie, maar kunnen door gesprekken deze zelfs verdiepen.

Hoop

Er is nog een ander verschil in naamloos verdriet en ik zeg het met schroom omdat hier vele vragen kunnen liggen. Treuren we als degenen die hoop hebben voor ons kind, want dan heeft ons naamloos verdriet een bodem, of missen we deze hoop? Toen het kind dat David bij Bathseba gekregen had, gestorven was, stond David op en waste zichzelf en kleedde zich aan. Hij mocht hoop hebben voor dit kind. Hoe anders was het bij de dood van Absalom, waar David uitriep: Mijn zoon Absalom, och dat ik voor u gestorven ware. Zelf kon hij sterven omdat hij met God verzoend was, maar Absalom niet.

Ons komt het oordeel niet toe. God is Rechter, Die beslist. Maar wat kan het een troost zijn in het verdriet te mogen geloven: ons kind mag nu eeuwig God groot maken vanwege het Borgwerk van Christus. We weten dat de Heere dat ook wel eens aan Zijn kinderen wil bekend maken, wanneer zo’n kind een goede ruil mocht doen. Als we dat niet weten, moeten we het laten rusten en in de handen van de Heere geven.

Tot slot is er nog een groot verschil in de verwerking van het verlies. Namelijk of we treuren met God of zonder God. Of we ons verdriet in zekere zin mogen kwijtraken aan de Heere of niet. Mensen zijn moeilijke vertroosters, maar de Heere troost het hart, dat schreiend tot Hem vlucht.

Dit is het eerste deel van de lezing die ds. J. Joppe gehouden heeft op de eerste avond van ‘Naamloos verdriet’, een reformatorische vereniging voor ouders van wie een kind is overleden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen