Coenraad Mel

Biografie

Coenraad werd geboren op 14 augustus 1666 in de pastorie te Gudensberg (Hessen-Duitsland). Zijn vader was gereformeerd predikant. Al op 10-jarige leeftijd kwam de getalenteerde domineeszoon op het gymnasium. Vijf jaar later studeerde hij theologie in Rinteln (Nedersaksen). Ook werden de universiteiten van Bremen en Groningen bezocht. In Bremen kwam Coenraad in aanraking met de gereformeerde piëtist Th. Undereyck. In Groningen nam hij deel aan het gezelschapsleven. Van 1690 tot 1692 was Mel predikant te Mitau (Letland). De vrome landgravin van het calvinistische Hessen-Kassel, Marie Amalie, had hem graag als predikant. Haar godvrezende dochter, Maria Louise, huwde met de Friese stadhouder J.W. Friso. In Mitau trouwde Coenraad met de domineesdochter Anna Jursky. Het echtpaar Mel kreeg veel kinderen, waarvan de meerderheid jong stierf. In 1697 werd Mel hofprediker en professor in de theologie te Köningsbergen (nu Kaliningrad-Rusland). Daar doceerde hij Oosterse talen, Bijbelse archeologie, mechanica en wiskunde. Als gevolg van zijn belangstelling voor de landbouw kwam de aardappelteelt in zijn vaderland terecht.

In 1705 keerde het gezin Mel terug naar Duitsland en vestigde zich in Hersfeld (Hessen). Hier werd hij kerkvisitator, predikant en rector van het gymnasium. Een jaar later ontving hij een Engels eredoctoraat, vanwege zijn verdiensten voor de zending. Een belangrijke daad was het stichten van een weeshuis in 1709 en het opzetten van een ‘voedselbank’ voor de armen. Zowel gymnasium als weeshuis werden geleid in gereformeerde zin, waarbij de pedagogische gedachten van A.H. Francke van veel invloed waren. Op 3 mei 1733 ontsliep Mel na een zeer arbeidzaam leven in zijn Heere en Heiland.

Citaten:

Kruis

‘Door de Heilige Doop wordt iedere gedoopte gebracht onder de kruisorde van Jezus Christus. En iedere gelovige zweert dan onder de banier van Jezus manmoedig te strijden tegen satan, wereld en eigen vlees.

Er zijn drie soorten kruisen. Het eerste heet het kruis van straf, vanwege de zonde; het tweede het kruis van beproeving, als God ons geduld en geloof beproeft. Het derde kruis heet getuigenis als men wordt vervolgd (gedood) om Jezus’ wil.

Voor het kruis komt, veroorzaakt het vrees, als het beleefd wordt droefheid en als het verdwijnt, blijdschap. Als een gelovige sterft, worden alle kruistranen afgewist en ontvangt hij een eeuwige vreugde.’

Kleding

‘Geliefden, kleed u naar uw positie in de maatschappij en niet volgens de regels van hoogmoed. Ook mag uw kleding niet schadelijk zijn voor uw gezondheid en eerbaarheid. Hoogmoedige mensen kleden zich graag naar de laatste mode.

Vermijdt ook dat u er slordig (slonzig) uitziet, met ootmoed als argument. En als u zich (aan)kleedt, vermors uw kostbare tijd dan niet. Wees tevreden met wat God geeft. En vergeet Jezus’ kleed voor uw onsterfelijke ziel niet!’

Ongehoorzaamheid

‘O zondaar, hoor wat Gods Woord leert. Waarom werd het eerste mensenpaar uit het aardse paradijs verdreven? Door hun ongehoorzaamheid. Wat veroorzaakte de zondvloed? Ongehoorzaamheid. Waardoor werd Lots vrouw een zoutpilaar en kwamen er tien plagen in Egypte? Door ongehoorzaamheid. En wat bracht het volk van Israël in ballingschap? Hun ongehoorzaamheid. Het is nog het heden van genade. Laat toch de stem van God die u oproept tot bekering, niet ijdel zijn. De liefdevolle Jezus, Die u zo vaak tot boetvaardigheid heeft opgeroepen, zal Zich over uw bekering verblijden. En wat is Gode aangenamer, dan om door het geloof dat door de liefde werkt, Hem en de naaste te dienen om Jezus’ wil?’

IJverig

‘Wees ijverig in uw beroep. Immers, de vissen kwamen niet vanzelf in het schip van Petrus. Nee, hij moest het net uitwerpen. Een eerlijk koopman in zijn handeldrijven, een ondernemer in zijn werkplaats, een boer op zijn land, een vrouw in haar huishouding en een werknemer in zijn arbeid; zij allen dienen ijverig in afhankelijkheid hun plicht te doen en de middelen te gebruiken. Luiheid is het begin van veel ellende en schade. Spaarzaamheid is een middel om dure tijden op te vangen. Het is niet nodig dat God vensters in de hemel maakt, want Hij heeft ongelofelijk veel middelen om te helpen in dure tijd en hongersnood. De bekering van Ninevé heeft ook voor vandaag betekenis.’

Winst

‘Geliefden, zoek toch voor alle dingen de allergrootste winst. Dat is de godzaligheid met vergenoeging. Houd u dicht bij God, dan zal uw ziel blinken als het aangezicht van Mozes toen hij van de berg kwam. Bid voortdurend de Heere om het inwendig licht van uw ziel. Wandel in dat licht als kinderen des lichts. O, dan zult u een grote vergenoeging in uw ziel ervaren. En al ziet het er in de wereld om u heen donker uit, dan zult u daarentegen toch kunnen zeggen: ‘De HEERE is mijn Licht!’ En al is het licht van uw kennis klein, denk er dan aan dat de allerkleinste sterren aan de hemel ook blinken tot eer van God.’

Engelen

‘Gelovigen, wat een troost om te weten dat engelen gedienstige geesten zijn tot uw heil. Als de engelen als een vlam van vuur zouden zijn, dan zou de hemel geheel verlicht zijn als met sterren, of zo vol zijn als met regendruppels of sneeuwvlokken. En weet u wel, dat de engelen u met blijdschap vergezellen naar Gods huis? Eens bezocht de Duitse keizer Frederik de landgraaf van Thüringen. Hij sprak: ‘Uw kasteel is uitstekend, maar mist alleen sterke muren’. De graaf antwoordde dat hij binnen drie dagen het grote kasteel zou voorzien van sterke muren.’ In ‘t geheim ontbood de graaf zijn ruiterbenden en het gewapende landvolk. Toen de keizer op de derde dag door het venster naar buiten keek, zag hij tot zijn verwondering geen stenen en kalk, maar een dapper leger. Kijk, zo zorgt God voor Zijn Kerk!’

Blijdschap

Gelovigen, luister naar de vermaning van de Heere: ‘Verblijdt u in den Heere allen tijd’. Verblijdt u zo vaak u de genademiddelen gebruikt die tot uw zaligheid dienen. Verblijdt u als u in de Bijbel leest, naar Gods huis gaat en de sacramenten gebruikt. Verblijdt u als u bidt om genade en raad, en als u Gods lof zingt. Verblijdt u als u werken van liefde en barmhartigheid gaat bewijzen aan uw naaste. Verblijdt u als God u kruis en verdrukking zendt. Blij te zijn met een volle keuken en kelder is geen kunst, want dan zijn de goddelozen ook blij. Godzalige christenen zijn blij onder het kruis, omdat God hen helpt die last te dragen. Daarom, ons christendom bestaat niet in het laten hangen van het hoofd, een zuur gezicht en een treurend hart. Een vrolijk hart is een vrucht van de Heilige Geest.’

Tot slot

De welsprekende dominee Mel was een harde werker om zielen voor Christus te winnen. Dit deed hij door middel van preken, catechisatie, huisbezoek en het uitgeven van prekenbundels. Deze preken werden in het Engels en Nederlands vertaald. Bekend is zijn gebedenboekje De lust der heiligen in Jehovah. Bij Mel stonden in woord en daad de eer van God en het heil van zijn naaste bovenaan. Het geloof diende elke dag praktisch te zijn. In zijn theologische denken verbond hij de gereformeerde leer van de uitverkiezing met het piëtistisch geloof aan Gods leiding in het leven. Mel erkende voluit Adams zondeval en Gods straf op de zonde, waardoor de aarde was vervloekt. Hij zag de door God gegeven wetenschap als een middel om de strafgevolgen te verzachten. Bij hem kwamen wetenschap en techniek niet in botsing met zijn piëtistische overtuiging.

Mel heeft ervaren wat Spreuken 10:4b leert: ‘maar de hand der vlijtigen maakt rijk!’

Leerbroek, A.B. Goedhart

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen