Hendrik Jonker

Levensloop

Ik noem hem gedreven en markant. Dat was hij. Deze week zag ik een uitspraak voorbij komen van Jaïr die bijna dagelijks politici opzoekt, maar momenteel zakenmensen. Op de vraag wat hij het verschil tussen beiden vindt, zei hij: ‘Zakenmensen zijn geen polderaars, maar willen dingen bereiken’. Ik dacht: ‘Dat gold van ds. Jonker ook en dan door de Heere in Zijn dienst genomen op de markt van vrije genade’.

Zijn levensweg getuigt ook van dat gedreven zijn en aanpakken en zo is hij gegrepen door de Heere. Jonker werd geboren op 4 mei 1927 in Vriezenveen. Hij ging naar de ULO en deed vervolgens veel vakcursussen. Op 21-jarige leeftijd bracht de Heere hem tot de volle zekerheid. Zelf was hij alles kwijt en verloren voor God, maar toen deed de Geest Jesaja 54:9 en 10 verstaan en toe-eigenen. Hendrik ging het zakenleven in. Hij dreef een goed lopende supermarkt in Veenendaal. Hij was 36 jaar toen hij op een zaterdagavond een meditatie van ds. Abma las over Lukas 24:47: ‘En in Zijn Naam gepredikt worden bekering en vergeving der zonden, onder alle volken, beginnende van Jeruzalem.’ Door de werking van de Geest kwam dit woord bij hem binnen als een woord van de Heere aan hem. Zakelijk geestelijk en geestelijk zakelijk ging hij direct naar zijn vrouw (over wie hij altijd met hoogachting gesproken heeft als zijn onmisbare hulp tegenover) en zei: ‘Nu weet ik wat ik moet doen’, ‘want ik voelde dat er iets aankwam’. En dan met heerlijke humor: ‘Ik voelde zoveel liefde, ik had meteen in Veenendaal wel op de preekstoel kunnen gaan staan’, om te vervolgen met: ‘gelukkig is dat niet gebeurd. Ik moest nog veel leren.’

Prachtig, dat gehoorzaam volgen en tegelijk doen wat er gedaan moet worden. Het echtpaar heeft dan al vijf kinderen! Genoeg redenen om tegen te sputteren. Henk verkoopt echter zijn zaak en gaat bij een ander in dienst. Hij meldt zich voor de theologiestudie in Utrecht waar prof. dr. A.A. van Ruler tegen hem zegt: ‘Waar begin je aan, dat wordt toch een mislukking!’ Gelukkig wijst zijn naamgenoot prof. dr. Hendrik Jonker hem op een andere weg, namelijk die van hulpprediker. En zo is het gegaan. Gedurende zeven jaren volgt hij op zaterdag de cursus catecheet-hulpprediker en studeert in de avonduren. Hij blijkt over een enorme studiezin te beschikken en wil uit de studie halen wat eruit te halen valt. Hij zoekt geen bijzonderheden of gemoedelijk praatje om het kerkvolk naar zijn hand te zetten, maar wil zoveel mogelijk de echte theologiestudie benaderen om zo goed mogelijk toegerust te zijn. In deze jaren heeft hij veel aan ds. L. Vroegindeweij.

In de zomer van 1970 preekt H. Jonker voor het eerst. In 1972 wordt hij in Randwijk bevestigd als hulpprediker. In 1978 wordt hij, via de overgangsregeling voor hulppredikers en catecheten, predikant in Lekkerkerk. Daarna volgen de hervormde gemeenten van Nijkerkerveen (1980) en Kootwijk-Kootwijkerbroek (1987). In 1989 gaat ds. Jonker met vervroegd emeritaat. Maar daarmee komt er geen einde aan zijn gedrevenheid. Hij verleent bijstand in het pastoraat in Vianen, Apeldoorn, ‘s Grevelduin-Capelle, Hellouw en Veenendaal.

Prediking

Preken heeft ds. Jonker met hart en ziel gedaan. Dat begon niet op de preekstoel maar op de studeerkamer. In een schitterend interview in de Barneveldse Courant van 24-12-2017 (omdat hij op 31-12-2017 voor de laatste keer als negentigjarige in Huizen zal voorgaan) zegt hij: ‘Ik weet dat ik door God geroepen en gezonden ben. De Heilige Geest geeft mij de woorden uit te spreken. Ik moet eerst luisteren en dan spreken en preken.’ ‘Je gebruikt je verstand. Ik heb altijd hard gestudeerd. Je moet de kennis als het ware opeten, om het in de kerkdienst terug te geven.’ Heerlijk, dat met twee woorden spreken. Hij wist zich geroepen, maar dat was bij hem niet iets om mee naar anderen te schermen, maar om zich er voluit voor in te zetten. En zo heeft hij ondanks een late roeping nog zevenenveertig jaren mogen voorgaan, terwijl hij bleef studeren. De kern van zijn boodschap was steeds weer de wedergeboorte zoals de Dordtse Leerregels daarover spreken en de verzoening door het bloed van Christus Die persoonlijk in het geloof gekend moet worden. ‘Door het geloof in Hem zijn we vrij.’ Tegelijk valt steeds weer op hoe vast hij gelooft en vertrouwt dat het Gods eigen zaak is, terwijl hij ook dan met twee woorden spreekt. ‘Ik zeg dan: de Heere God zorgt voor de kerk en ik moet trouw zijn. Het ene komt van onderen en het andere komt van Boven.’ ‘Maar bij wie één keer de wedergeboorte heeft plaatsgevonden, blijft het geloof bestaan. Dan kun je figuurlijk wel zinken, maar niet verdrinken.’ Nog een: ‘Hij gaat je helemaal onderwijzen en er ontstaan vruchten van de Heilige Geest. Dat kun je niet tegenhouden, dat voltrekt zich.’

Pastor

Jonker was niet alleen een getrouwe prediker, hij was ook een bevlogen pastor. Hij had een bijzondere pastorale aanleg, waardoor hij mensen goed kon bereiken. Hij was een heer, niet boven maar naast de mensen. Vriendelijk en hartelijk, wat ook van zijn vrouw geldt. Hij ging ook het gesprek aan met Turken en anderen. Hij wilde er echt voor iedereen zijn, maar was niet een allemansvriend om zelf aardig gevonden te worden. Hij praatte niet mee en niet naar de mond, maar zei datgene wat naar zijn overtuiging tot je heil was. In zijn afscheidspreek van Kootwijk en Koot-wijkerbroek zegt hij tussendoor: ‘Eerlijkheid, ootmoed en oprechtheid, zijn de mooiste sieraden die een christen mag dragen’. Toen ik dat deze week weer las, dacht ik: ‘Zo heb je willen zijn! Je was niet hoogmoedig maar zocht de ootmoed. Bovenal wilde je eerlijk en oprecht zijn. Geen gedraai, geen zoeken van eigen eer maar oprecht zeggen wat het beste is.’ Dat heeft ook wel strubbelingen gegeven, maar als iemand geen betere argumenten had, kon hij niet draaien. Hij kon wel vergeving vragen.

Hervormd

Nog een karakteristiek van Jonker. Hij was met zijn vrouw in hart en nieren echt Hervormd. Hij kon niet mee naar de PKN vanwege de nieuwe kerkorde, maar hij bleef aan de breuk lijden. Hij was bedroefd waar hij het hervormde zag verdwijnen uit sommige hersteld hervormde gemeenten, zoals hij omgekeerd veel zorg had over ontwikkelingen in sommige PKN-gemeenten. Samen begrepen we elkaar. De accenten van de ‘vleugels’ in een Gereformeerde Bondsgemeente konden elkaar eigenlijk niet missen. Met twee vleugels blijft een vogel in de lucht, met één vleugel wordt het neerstorten.

Vrouw, kinderen en kleinkinderen

Mevrouw Jonker, u blijft alleen achter. Dat zal heel wat zijn. U had het samen zo goed. Uw man zei in een interview: ‘Ons christelijk denken paste precies bij elkaar, zodat we een heel gelukkig huwelijk kregen. We zijn meer dan 65 jaar getrouwd en hebben nooit ruzie gehad, wel verschil van mening. Ik heb een vrouw gekregen die me altijd nabij was, ook toen ik veel tijd besteedde aan de kerk.’ U weet echter dat de Heere bij u zal zijn. U mocht samen de Heere dienen en zo bent u echt een steun voor uw man geweest. U hebt veel opgevangen toen hij moest studeren en daarna: de zorg voor zeven kinderen. Samen kreeg u 27 kleinkinderen en 28 achterkleinkinderen. Wat een zegen. Hij is u vóór. Hij is alvast verhuisd naar Huis. Straks mag u ook, al zullen kinderen en (achter)kleinkinderen u nog willen houden. Ze missen nu hun vader en (over)grootvader. Hij nam een grote plaats in en was een biddende vader en opa. Die gebeden blijven liggen, maar ze vinden het wel fijn dat u ermee verder gaat. Het zal dubbel zijn, maar gelukkig weet u dat de blijdschap van de Heere uw sterkte is (Neh. 8:11).

Ik eindig met de laatste alinea van het prachtige interview in de Barneveldse Courant: ‘Ds. Jonker vindt psalm 73 vers 13 prachtig: ‘Wien heb ik nevens U omhoog? Wat zou mijn hart, wat zou mijn oog, Op aarde nevens U toch lusten? Niets is er, waar ik in kan rusten. Bezwijkt dan ooit, in bitt’re smart Of bange nood, mijn vlees en hart, Zo zult Gij zijn voor mijn gemoed, Mijn rots, mijn deel, mijn eeuwig goed’. Hij kan daar mee leven en uitzien naar Christus terugkomst. ‘Als je dat gelooft, kom je thuis. Dan ben ik blij en is mijn taak vervuld.”

Begrafenis

Dinsdag 11 juni vond de begrafenis plaats op de Hervormde Begraafplaats, Bredeweg te Randwijk. Voorafgaande was er een rouwdienst in de Hersteld Hervormde Pniëlkerk te Barneveld. In de rouwdienst ging zijn zoon ds. A. Jonker voor, Hervormd predikant in Putten. Hij preekte over de tekst op de rouwkaart: 2 Timotheüs 4:7 en 8.

Apeldoorn, dr. R. van Kooten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen