‘Gij zult niet begeren’

Het tiende gebod somt verschillende zaken op die onze naaste toebehoren die we niet mogen begeren: zijn vrouw, zijn huis, zijn dienstknecht, zijn dienstmaagd, zijn os, zijn ezel en zijn akker (in Deut. 5:21). De afsluitende woorden ‘noch iets dat van uw naaste is’ maken het gebod breed omvattend. De Heere verbiedt elke begeerte naar iets van onze naaste. Tegelijk neemt Hij, zoals Calvijn opmerkt, die dingen als voorbeeld ‘die ons het meest in hun greep krijgen door een valse schijn van aangenaamheid’. Twee zaken krijgen in het tiende gebod extra nadruk: de vrouw en het huis van de naaste. Waarbij opvalt dat in Exodus 20:17 de vrouw als eerste wordt genoemd, terwijl in Deuteronomium 5:21 het huis vooraan staat. ‘Huis’ heeft hier een bredere betekenis dan een woonverblijf. Het slaat op heel het huisgezin, de familie en het personeel, met de bijbehorende grond en bestaansmiddelen.

Met nadruk perkt de Heere in dit gebod onze seksuele begeerte in, evenals ons verlangen naar geld, bezit en status. Begeerten die in onze tijd niet minder herkenbaar en aanwezig zijn dan duizenden jaren geleden, toen God dit gebod aan Israël gaf. Hoe actueel is de wet van God! Het tiende gebod beschermt ons als een muur tegen de verkeerde verlangens van anderen. En het neemt stelling tegen de verkeerde neigingen van ons eigen hart, zodat we anderen niet onteren en tekortdoen. Dat hebben we in onze tijd even hard nodig als vroeger. De Bijbel laat zien hoe seksuele begeerte leidt tot chaos en verwoesting. De geschiedenis van David en Bathseba is wellicht het duidelijkste voorbeeld. Een onschuldige man vindt de dood, zijn vrouw heeft niets te kiezen. Het zwaard wijkt niet meer van Davids huis, waar uiteindelijk heel Israël onder leidt. We zondigen nooit alleen voor onszelf.

Dat geldt evenzeer voor de zucht naar geld en goed. Het lijkt erop dat we ons als christenen daar minder bewust van zijn dan van de gevaren van de seksuele begeerte. Een duidelijk voorbeeld in de Bijbel is Achan, die steelt van de buit van Jericho, die voor de HEERE bestemd was. Zijn zonde raakt heel Israël en leidt tot de ondergang van heel zijn familie. De Bijbel waarschuwt nadrukkelijk voor het gevaar van de begeerte naar geld en bezit. Terwijl heel onze moderne samenleving draait op de zucht naar geld en goed. Wat in de economische wetenschap wordt aangeduid als ‘behoeften’ moet in Bijbels licht eerder worden geduid als hebzucht. Moeten we niet kritischer en waakzamer zijn als het gaat om de ingrijpende gevolgen daarvan? Allereerst voor onszelf. Paulus waarschuwt Timotheüs dat de geldgierigheid mensen heeft doen afdwalen van het geloof (1 Tim. 6:10). Sluipenderwijs verdwijnt God uit het leven van veel kerkmensen. Een belangrijke reden daarvoor is dat ze met hun welvarende en comfortabele leven niet meer beseffen dat het echte geluk alleen in God te vinden is. Waar het verlangen naar geld en goed het hart vervult, verdwijnt het verlangen naar God.

De Bijbel waarschuwt nadrukkelijk voor het gevaar van de begeerte naar geld en bezit.

En dan zijn er nog de ingrijpende gevolgen van onze levensstijl voor onze naasten elders op de wereld. Medemensen, beelddragers van God, moeten in onmenselijke omstandigheden werken omdat wij graag zo veel mogelijk spullen voor zo weinig mogelijk geld willen hebben. De schepping kan de gevolgen van onze verkwistende levenswijze niet meer dragen. Moeten we ons als christenen niet schamen dat we soms zeer onchristelijke organisaties nodig hebben om ons daaraan te ontdekken, terwijl het Woord en het gebod van God ons zo’n duidelijke spiegel voorhouden? Over de aanpak van deze en andere wereldproblemen kunnen we van mening verschillen. Maar ieder van ons mag wel met Agur meebidden: ‘Armoede of rijkdom geef mij niet; voed mij met het brood mijns bescheiden deels; opdat ik, zat zijnde, U dan niet verloochene, en zegge: Wie is de HEERE? of dat ik, verarmd zijnde, dan niet stele, en den Naam mijns Gods aantaste’ (Spr. 30:8-9). Voor ieder van ons is het tiende gebod een aansporing tot tevredenheid en matigheid. Een aansporing die ons verootmoedigt. Want tevreden en matig zijn in een wereld die voortdurend een beroep doet op onze hebzucht en ons verlangen naar genot, daarvoor is een vernieuwd hart nodig.

Paulus kon het zeggen: ‘Ik heb geleerd vergenoegd te zijn in hetgeen ik ben’ (Filip. 4:11). Hij wist wat het was om overvloed te hebben en ook om gebrek te lijden. Toch kon hij in alle levensomstandigheden tevreden zijn. Wat was het geheim? ‘Ik vermag alle dingen door Christus, Die mij kracht geeft’ (Filip. 4:13). Wie Christus heeft, die heeft genoeg. Die kan vergenoegd zijn met het tegenwoordige. ‘Want Hij heeft gezegd: Ik zal u niet begeven, en Ik zal u niet verlaten’ (Hebr. 13:5).

Stolwijk, ds. W. van Klinken

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen