Humanisme en Christendom - pagina 13

•d&edea, v a n r e c h t e n g e r e c h t i g h e i d , v a n p l i c h t s b e s e f , v a n op strenge wetten gericht persoonlijk leven? Is e r m i s s c h i e n een Bijbels H u m a n i s m e ? E e n h u m a n i s t i s c h C h r i s t e n d o m ? O f een C h r i s t e l i j k H u m a n i s m e ? A l d e z e v r a g e n w a c h t e n o p a n t w o o r d , te m e e r , d a a r h e t modern H u manisme i n deze d a g e n z i c h o p d r i n g t m e t k r a c h t v a n o v e r t u i g i n g en h e t o n s m a a t s c h a p p e l i j k l e v e n e n v o o r a l o o k ons s c h o o l l e v e n b i n n e n d r i n g t m e t s c h i e r niet te s t u i t e n k r a c h t . D e m o d e r n e H u m a n i s t i s c h e l e v e n s l e e r l o o c h e n t o o k n i e t ( a l s bijv. R o u s s e a u m e t z i j n r e i n e - e n g e l t j e s - l e e r ) , d a t de m e n s „ v a n n a t u r e " h e e l w a t „ v e r b e t e r i n g " b e h o e f t . A l w i l h e t n i e t w e t e n v a n een zonde-besef, d a t v o l g e n s d e z e o p v a t t i n g l e i d t t o t v e r a c h t i n g v a n h e t l e v e n , h e t w i l de s t r i j d a a n b i n d e n t e g e n h e t b o z e i n e n b u i t e n de m e n s , d o o r h e t l e v e n , d i t l e v e n t e n e m e n z o a l s h e t i s , e n de t e g e n s t e l l i n g e n t u s s e n g o e d e h k w a a d t o t e e n o p l o s s i n g t e b r e n g e n van de mens uit en door de mens. D a t k a n , w a n n e e r de m e n s v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d s b e s e f k r i j g t v a n de waarde v a n dit leven en d a a r n a a r w i l handelen. Zo meent men. O z e k e r , d i t m o d e r n e H u m a n i s m e z i e t de z a k e n p r e c i e s a v e r e c h t s , v e r g e l e k e n bij h e t C h r i s t e n d o m . D i t z i e t a l l e r e e r s t de m a a t s t a f v a n a l l e h a n d e l e n w a n d e l a a n , . n a a r d e G o d d e l i j k e eis i n Z i j n W e t en r e g e l t d a a r n a a r h e t z e d e l i j k l e v e n d o o r h e t a l s k w a a d a a n g e w e z e n e te h a t e n en h e t goede te beminnen. H e t H u m a n i s m e begint j u i s t bij w a t de m e n s i n z i c h z e l f a l s g o e d e n k w a a d e r v a a r t e n t r a c h t d e z e s t r i j d t e g e n h e t k w a a d o v e r te d r a g e n op o m g e v i n g e n m e d e - m e n s , z o d a t e e n h o g e r e z e d e l i j k e m a a t s t a f z a l k o m e n v o o r a l l e l e v e n s v e r h o u d i n g e n . E n het meent, dat dit k a n , w a n t goed i s j u i s t w a t verenigt, k w a a d w a t scheidt. Z o zeide e e n d e r g r o o t s t e H u m a n i s t i s c h e d e n k e r s . D a a r o m w i l het beginnen met zelftucht, het i n t o m e n v a n e i g e n b o z e l u s t e n b e g e e r t e , e n z o k o m e n t o t een v o l l e d i g e o n t p l o o i i n g v a n d e g o e d e k e r n i n 's m e n s e n h a r t i n e e n z o g r o o t m o g e l i j k aantal mensen-levens. W e v r a g e n nogmaals: moeten we dit H u m a n i s t i s c h streven o f i s h e t t e n e n e n m a l e verwerpelijk? W a t m o e t e n we d a a r v a n denken?

HOOFDSTUK

toejuichen,

V. HET GEVAAR

VAN

HET

HUMANISME.

B i j e l k e b e o o r d e l i n g m o e t e n w e n i e t a f g a a n op b e p a a l d e v e r s c h i j n s e l e n o f u i t l a t i n g e n , die „ z o o n s o o r eens v o o r b i j w a a i d e n " ( z o a l s m e n z i c h i n Z e e l a n d u i t d r u k t ) , m a a r e r n s t i g o n d e r z o e k e n h e t punt van u i t g a n g , het be-gtn-sel, w a a r w e a l d i e v e r s c h i j n s e l e n e n u i t l a t i n g e n op t e r u g kunnen brengen. N u , h e t u i t g a n g s p u n t v a n h e t H u m a n i s m e i s d i t : de mens is v a n n a t u r e z i c h z e l f tot een wet; hij b e p a a l t wat goed en k w a a d i s ; h i j n e e m t de f e i t e n z o ze z i j n en b i n d t v a n u i t z i c h z e l f de s t r i j d a a n t e g e n a l l e s , w a t d i t l e v e n o m l a a g h a a l t ; hij g r i j p t aiïes a a n o m t e b e v o r d e r e n , w a t h e t 12

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen