Rome, de Reformatie en de Wetenschap - pagina 32

r o n d een groot a a n p l a k b i l j e t . D e m e n s e n s t o n d e n te lezen, w a t er op s t o n d . N i e t v e l e n b e g r e p e n er iets v a n . W e l s n a p t e n ze, dat het hier een p r i j s v r a a g betrof. M i s s c h i e n o o k , dat het o v e r w i s k u n d e g i n g . D e s c a r t e s , die d o l w a s o p w i s k u n d e , p r o b e e r d e te l e z e n . . . N a t u u r l i j k g i n g dat niet. D e F r a n s e s o l d a a t k e n d e geenw o o r d H o l l a n d s . D a n m a a r eens v r a g e n . H i j w e n d d e z i c h tot één der o m s t a n d e r s , een heer, d i e er n o g a l i n t e l l i g e n t u i t z a g . H e t w a s *— m a a r dat w i s t D e s c a r t e s niet — de b e r o e m d e w i s k u n d i g e Isaak B e e k m a n . N u ja, deze w i l d e de s o l d a a t w e l h e l p e n , m a a r het z o u t o c h w e l b o v e n zijn pet g a a n . B e e k m a n liet dat o o k m e r k e n . H e t p r i k k e l d e D e s c a r t e s . „ M o r g e n b r e n g ik U de o p l o s s i n g , mijnheer. M a g ik U w a d r e s w e t e n ?" W e r k e l i j k , de a v o n t u r i e r , D e s c a r t e s , k w a m de v o l g e n d e d a g . D e o p l o s s i n g v a n het v r a a g s t u k w a s er. G a u w en g o e d . T u s s e n beide h e r e n o n t s t o n d een l e v e n s l a n g e v r i e n d s c h a p , die v o o r a l v o o r D e s c a r t e s v a n groot b e l a n g is geweest. Z o a l s w e reeds o p m e r k t e n , D e s c a r t e s is later i n D u i t s e k r i j g s dienst g e g a a n . H i j h a d z i c h als h u u r s o l d a a t g e m e l d bij de B e i e r s e H e r t o g , die s o l d a t e n zocht v o o r de D e r t i g j a r i g e O o r l o g ( 1 6 1 8 - 1 6 4 8 ) . T i j d e n s een v e l d t o c h t zat D e s c a r t e s eens p e i n z e n d i n het v u u r te s t a r e n . H e t leger l a g i n w i n t e r k w a r t i e r ; er w a s w e i n i g te bel e v e n i n N e u b e r g a a n de D o n a u . A l s i n een f l i t s is h e m d a a r een licht o p g e g a a n . H i j w i s t ineens, w a t d e g r o n d s l a g z o u moeten zijn v a n een n i e u w e w e t e n s c h a p , die a l l e w e t e n z o u o m v a t t e n en beheersen, Ja, met w a t h e m n u opeens h e l d e r v o o r de geest s t o n d , z o u hij i n staat zijn heel het g e b o u w v a n w e t e n , zoals d a t w a s gesticht (heel d e M i d d e l e e u w e n h a d m e n er a a n g e a r b e i d o n d e r de a r c h i t e c t u u r v a n d e p a u s e n zijn b i s s c h o p p e n ) te s l o p e n . E r z o u v a n dat g e b o u w niet één steen op d e a n d e r e b l i j v e n . H e t w e r k t u i g , d a t bij dat s l o p e n d i e n s t z o u d o e n moest w e l een m a c h t i g w a p e n zijn. W e l n u , het w a s de t w i j f e l . D e s c a r t e s z a g het d u i d e l i j k : het moest de t w i j f e l zijn. Begin met aan alles te twijfelen. T w i j f e l is het e n i g t o e l a a t b a a r u i t g a n g s p u n t o m tot w e r k e l i j k w e t e n te k o m e n , om de w a a r h e i d te l e r e n k e r m e n . B e g i n d u s niet om het een of a n d e r op g e z a g v a n d e k e r k of v a n e e n of a n d e r e geleerde a a n te n e m e n , w a n t d a n b e n je niet v r i j meer, d a n k o m je v a s t e n zeker op een d w a a l s p o o r . Z o is i m m e r s ook d e k e r k i n de M i d d e l e e u w e n met h a a r z o g e n a a m d e w e t e n s c h a p op d o o d s p o o r g e k o m e n . W e g met a l l e autoriteit, w e g met a l l e g e z a g , w e g met de t r a d i t i e . Weg met alle ballast van het verleden. U z u l t z e g g e n : dat is w e l heel erg r e v o l u t i o n a i r . D a t is het i n d e r d a a d ! H e t w a s b u i t e n g e w o o n r e v o l u t i o n a i r t e g e n o v e r de M i d d e l eeuwse w e t e n s c h a p , die i n alles u i t g i n g v a n d e autoriteit, de a l l e e n z e g g e n s c h a p v a n de k e r k . D e s c a r t e s w i e r p d i t hele stelsel o n d e r s t 31

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen