Het atheïsme - pagina 9

kracht, maar dat het geloof een gave Gods is. Atheïsme, pantheïsme en deïsme zijn in wezen brute uitingen van het ongeloof en ontkenningen, loocheningen van het bestaan van de ene ware God. Het is noodzakelijk na te gaan, wat we onder het pantheïsme en onder het deïsme hebben te verstaan. 15.

Het pantheïsme.

Ook het begrip pantheïsme valt uiteen in twee woorden: pan-theïsme. Het Griekse ,,pan" betekent: het geheel, het al. Het pantheïsme is dan ook een leer, die we al tegenkomen .in de Griekse wijsbegeerte, waarin de idee opgeld deed: alles is God. De oude Grieken zochten naar een eenheid tussen de hoogverheven afgoden en de lage, nederige aarde, anders gezegd: tussen de hoogste eenheid, de meest volmaakte eenheid, die zij ,,god" noemden, en de grootste verscheidenheid, de wereld. Zij meenden (heel wijsgerig) het geheim gevonden te hebben van deze eenheid-in-verscheidenheid door te zeggen: alles is één. Daaruit vloeide voort de gedachte: God gaat i n de wereld op en de wereld gaat in God op. De wijsbegeerte van deze oude Grieken komt telkens weer boven en vindt haar aanhangers tot op deze dag. Wij denken, om maar één wijsgeer te noemen, die geheel en al in de lijn der oude Grieken dacht, aan Spinoza. Hij overleed in 1677. Misschien is het U bekend, dat hij een Joods wijsgeer was, die in ons land woonde en zijn vreselijke dwalingen hier op schrift heeft gesteld. Eigenlijk komt zijn gehele dwaalleer hier op neer, dat hij zegt: de substantie, dat wat tastbaar, meetbaar, weegbaar is, is de natuur, en de natuur is God. Hij ziet dan ook niet God als de bestaansgrond van alle dingen; de grond aller dingen is de substantie. Alles wat is, is voortgekomen uit de substantie, uit de stof. Van Spinoza komt de gedachte: men zal God eerder vinden in de natuur dan in de kerk. Door alle eeuwen heen heeft men zich gestoten aan de tegenstelling: God en de wereld. Het pantheïsme heeft voor deze tegenstelling een oplossing gevonden, door te zeggen: God en de wereld zijn één. Terecht heeft iemand eens gezegd: het pantheïsme is een beleefde groet, waarmede men voorgoed van de Heere God afscheid neemt. Hoevelen hebben dit in de loop der eeuwen niet op deze wijze gedaan. Ook in de studieboeken, vooral op het terrein van kunst, van letteren, yan wijsbegeerte, komen onze studerende jongelui heel dikwijls met dit pantheïsme in aanraking. O wee, wanneer ze er door gegrepen worden. Dan zullen ook zij, indien God hen niet daarvoor bewaart, ertoe gebracht worden, met een beleefde groet de Heere vaarwel te zeggen. De laatste kruimel historisch geloof gaat dan verloren. 16.

Het deïsme.

Zo komen we dan toe aan het deïsme. Het begrip deïsme staat in verband met het Latijnse deus (God). Men zal vragen, is er dan onderscheid tussen het theïsme en het deïsme? 9

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen