Opvoeding op basis van "verlichte ideeën" - pagina 20
z é é r g r o o t g e w e e s t . W e k u n n e n g e r u s t z e g g e n , d a t de k i e m e n v a n a l w a t i n d e g e s c h r i f t e n v a n o p v o e d k u n d i g e n u i t d e 19e e n o o k u i t de eerste d e r t i g j a r e n v a n o n z e e e u w te v i n d e n is, i n H e r b a r t s w e r k e n z i j n t e r u g te v i n d e n . H e t is d u s w e l d e m o e i t e w a a r d , n a te g a a n , w a t d e z e D u i t s e g e l e e r d e a a n v e r l i c h t e i d e e ë n heeft n a a r v o r e n g e b r a c h t . A l l e r e e r s t d i e n e n w e d a n g o e d i n het o o g te h o u d e n , d a t H e r b a r t n i e t s , m a a r d a n o o k t o t a a l n i e t s v a n de B i j b e l m o e t h e b b e n . W a t de m e n s n o d i g heeft, is w e t e n s c h a p e n n o g eens w e t e n s c h a p . W e t e n s c h a p g e z i e n als een p r o d u k t v a n het m e n s e l i j k v e r s t a n d . D e z e w e t e n s c h a p , v o o r t g e b r a c h t d o o r het v e r s t a n d , is, z o b e w e e r t H e r b a r t , het beste o o g , d a t de m e n s heeft o m a l w a t h e m a a n g a a t te b e k i j k e n . I n het b i j z o n d e r heeft hij z i c h g e ï n t e r e s s e e r d v o o r de w e t e n s c h a p , d i e o n s l e e r t , h o e e n w i e de m e n s i s . D e z e w e t e n s c h a p n o e m t hij : de p s y c h o l o g i e , de z i e l k u n d e . W a t de p s y c h o l o g i e l e e r t , m o e t i e d e r e o p v o e d e r z i c h e i g e n m a k e n . Ja, d o o r het o o g v a n d e z e w e t e n s c h a p m o e t hij de o p v o e d i n g b e k i j k e n . O p d e v r a a g , of het d a n w e l m o g e l i j k is, d o o r v e r s t a n d e l i j k a a n s c h o u w e n , w a a r n e m e n e n d e n k e n , de m e n s te l e r e n k e n n e n , a n t w o o r d t H e r b a r t , d a t hij d i t v o o r m o g e l i j k h o u d t , m a a r d a t w e t e v e n s een l a n g e w e g z u l l e n m o e t e n b e w a n d e l e n , é é r w e z i j n a a n g e k o m e n bij het m o m e n t : n u w e e t i k , h o e e n w i e de m e n s is. W e m o e t e n m a a r b e g i n n e n , z e g t H e r b a r t , het k i n d , d a t w e m o e t e n o p v o e d e n , n a u w k e u r i g g a d e te s l a a n . 1 1 ) H e t g a a t h e m d a a r b i j a l l e e n o m de f e i t e n : w a t doet de j o n g e m e n s ? V o l g e n s H e r b a r t k o m e n w e n o o i t v e r d e r d a n het c o n s t a t e r e n v a n d i e f e i t e n . H e t i n n e r l i j k leven, w a a r u i t alle l e v e n voortspruit, leren w e toch nooit kennen. D a a r o m k u n n e n w e n o o i t de t o t a l e m e n s l e r e n k e n n e n . T o t z o v e r r e i k t d u s d e w e t e n s c h a p , i n d i t g e v a l de p s y c h o l o g i e , n i e t , z o beweert Herbart. W i l l e n w e het k i n d dus o p v o e d e n , d a n m o e t e n w e het eerst o b s e r v e r e n e n p r o b e r e n , w a t w e z i e n , i n v e r b a n d te b r e n g e n h e t g e e n w e r e e d s w i s t e n of v e r m o e d d e n . W e t e n w e g e n o e g , w e t e n w e , als o p v o e d e r s , w a t w e w i l l e n . W ^ e k u n n e n o n s g a a n r i c h t e n n a a r een b e p a a l d d o e l .
goed met dan dan
U zult b e m e r k e n , d a t H e r b a r t h i e r s p r e e k t o v e r het é n e k i n d , d a t w o r d t g a d e g e s l a g e n . A l s m a n v a n de t h e o r i e s p r i n g t hij h i e r o v e r een grote m o e i l i j k h e i d h e e n ; het k i n d als het é n e k i n d is i m m e r s h e e l a n d e r s en m o e t h e e l a n d e r s a a n g e p a k t w o r d e n , z o d r a het z i c h b e v i n d t i n é é n g e m e e n s c h a p met a n d e r e k i n d e r e n . V e r d e r is het w e l h o o g s t b e d e n k e l i j k , d a t H e r b a r t , a f g e z i e n n o g v a n het feit, d a t hij a a n de w e t e n s c h a p a l l é é n de g r o n d s l a g w i l o n t l e n e n v o o r zijn k e n n i s v a n de m e n s , tenslotte ertoe k o m t , zelfs d é z e w e t e n s c h a p n i e t t o e r e i k e n d te v e r k l a r e n o m iets te w e t e n v a n het w e z e n v a n de mens. M e n m o e t m a a r g a a n o p v o e d e n , 19
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 16 maart 1963
Koop de waarheid | 32 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 16 maart 1963
Koop de waarheid | 32 Pagina's