VLAARDINGEN

In 1848 werd er te Vlaardingen een Chr. Afgescheiden gemeente geïnstitueerd (sinds 1869 Chr. Geref. Kerk) welke o.m. van 1871-1879 werd bediend door Ds. K. Kleinendor st. Tijdens zijn ambtsperiode openbaarde zich in de gemeente een tweetal stromingen: een zg. "voorwerpelijke" en een meer "bevindelijke" . Toen de "bevindelijke" Ds. Kleinendorst in 1879 naar Scheveningen was vertrokken, werd de eveneens "bevindelijke" Ds. G. de Braai te Apeldoorn beroepen. In de gemeente ontstond echter grote deining toen bleek dat de scriba de beroepsbrief niet had verzonden. Uiteindelijk gebeurde dit alsnog, maar Ds. De Braai meende toen te moeten bedanken. Na dit voorval maakten verschillende leden zich los van de Chr. Geref. Kerk en gingen samenkomsten beleggen in een pakhuis. Met wat malcontente Hervormden, die in die dagen ook niet datgene ontvingen waaraan zij voor hun geestelijk leven behoefte hadden, werd contact gezocht en het resultaat was dat een commissie zich in verbinding stelde met Ds. E. Fransen te Kampen, die daar sinds 1870 stond als opvolger van de Kruisdominee Hoksbergen. In sept. 1880 werd daarop door Ds. Fransen de VRIJE GEREFORMEERDE GEMEENTE te Vlaardingen geïnstitueerd, die bij K. B. dd. 17 nov. 1880 werd erkend. Aan het Westnieuwland was inmiddels een stukje grond gekocht en daarop een kerkje gebouwd, dat op 22 jan. 1881 in gebruik werd genomen. Op 4 dec. 1881 werd door Ds. Fransen de eerste predikant bevestigd, nl. Ds. FREDERIK MEIJER (geb. 1833). Van 1867-1881 was hij lerend-ouderling van de Kruisgemeente te Tricht geweest. Reeds op 6 juli 189O overleed Ds. Meijer. De gemeente, die deel uitmaakte van het kerkverband Geref. Gemeenten o/h Kruis (dat in de tachtiger jaren door Ds. Fransen was gevormd), onttrok zich hier toen aan en werd zelfstandig. Als opvolger van Ds. Meijer kwam in 1894 Ds. ABRAHAM VERHEIJ uit Delft. Van 1861 -1869 was hij predikant van de Kruisgemeente te Dordrecht geweest en in 1869 met een bezwaard hart meegegaan met de vereniging tot Chr. Geref. Kerk. Later diende hij nog de Chr.- Geref. Kerken te Katwijk aan Zee, West-Barendrecht en Woerden. Ondertussen had hij er geen bezwaar in gezien om tevens de herderloze Kruisgemeente te Lisse, die niet met de vereniging v/as meegegaan, van 1876-1878 met Woord en Sacramenten te verzorgen. In 1883 verbrak hij de band met de Chr. Geref. Kerk door ontslag te nemen; hij wilde terug tot het standpunt van de Afscheiding in 1834. Van 1884- 1894 was hij predikant van een vrije Geref. Gemeente te Delft. Op 1 aug. 1898 werd hem door de Vlaardingse kerkeraad emeritaat verleend; hij overleed te Schoonhoven op 9 maart 1913, oud 92 jaar. Als bijzonderheid, zij nog vermeld, dat in 1943 de kerkeraad van de Geref. Gemeente te Lisse vernam dit het graf van Ds. Verheij te Schoonhoven totaal verwaarloosd was en wellicht opgeruimd zou worden. Als blijk van waardering voor zijn werk in een tijd dat de gemeente letterlijk alleen stond, besloot een commissie uit de gemeente het graf te kopen en de grafsteen te laten restaureren. Sindsdien wordt het onderhoud van het graf van Ds. Verheij bekostigd door de Geref. Gemeente te Lisse. (Zie: "Honderd jaar Geref. Gemeente Lisse 1865 - 1965" door C.J. Segers). Na 3 vacante jaren kreeg de gemeente weer een voorganger in Ds. CORNELIS DENZEL (geb. 1872; overl. 1933), voordien predikant van de Vrije Geref. Gemeente te De Lemmer, waar hij sinds 1898 predikant was. In 1910 nam hij een beroep aan van de Nederlands Geref. Gemeente te Pasaic (USA), waar hij in 1920 uit zijn ambt ontzet moest worden. Tijdens de ambtsperiode van Ds. Denzel werd het kerkje aan het Westnieuwland afgebroken en op dezelfde plaats een grotere kerk gebouwd, die thans nog in gebruik is.

Reeds hetzelfde jaar kwam- op 17 april 1910 als zijn opvolger Ds. PIETER VAN-DER HEIJDEN, geboren in 1865 te Waddinxveen. In 1892 werd hij reizend oefenaar (na een onderzoek door Ds. Verheij) en in: 1893 lerend-ouderling van de Vrije Geref. Gemeente te De Lemmer. Aldaar werd hij in 1&94 tot predikant bevestigd door Ds. A. Makkenze te Dirksland. Vervolgens diende hij nog de zelfstandige Geref. Gemeente o/h Kruis te Enkhuizen/Andijk van 1896-I9OI; de zelfstandige Chr. Geref. Gemeente o/h Kruis te Rijssen ven 1901-1904 en de vrije Oud-Geref. Gemeente te Kampen van 1904-1910. In 1920 besloot de Vlaardingse Vrije Geref. Gemeente met grote meerderheid het- zelfstandige bestaan op te geven en aansluiting te bewerkstelligen bij het. verband der GEREF. GEMEENTEN. Ds. Van der Heijden wenste echter dit besluit niet op te volgen en bleef met wat getrouwen op het "vrije" kerkelijke standpunt staan; hij vormde toen een HERSTELD' VRIJE GEREF: GEMEENTE. Al spoedig daarna overleed hij op 9 dec. 1920. Als zijn opvolger kwam in 1921 de oefenaar A.W. DE ROVER (geb. 1874) uit Dordrecht, die bevestigd werd door Ds. G.J. Wolbers uit Enkhuizen; op 5 aug. 1923 werd hij predikant na oplegging der handen , door ouderling Schapér. 'In 1929 werd een nieuw gebouwd kerkje in gebruik genomen. Nadat Ds. De Rover in 1955 was overleden, ging de gemeente aan het kwijnen en mede door de sanering van de binnenstand van Vlaardingen, waardoor het kerkje moest worden afgebroken, is de gemeente uiteindelijk teniet gegaan.

De GEREFORMEERDE GEMEENTE werd nadiend bediend door: de proponent ARIE DE BLOIS (geb. 1887) van 1920-1923, nadat hij was toegelaten tot de theologische opleiding. Onder Ds. Van der Heijden was hij wel eens voor deze ingevallen. Op 12 april 1923 werd hij tot predikant bevestigd door zijn leermeester Ds. W. den Hengst. In 1925 "nam hij-een beroep aan naar Dirksland. (Hij is thans de oudste emeritus-predikant der Geref. Gemeenten.) Verder nog door: Ds. J.D. BARTH van 1928-1930; Ds. B. VAN NEERBOS van 1932-1937; Ds. H. LIGTENBERG van 1942-1947; Ds. M. VAN DE KETTERIJ van 1947-1950; Ds. H. RIJKSEN van 1954-1960 en sinds 21 sept. 1961 door Ds. L. HUISMAN. De gemeente telt thans 1.150 zielen.

In 1953 deden de gevolgen van de ontstane controversen in de Geref. Gemeenten rondom Dr. C. Steenblok zich ook in de Geref. Gemeente van Vlaardingen gelden. Een deel der gemeente trad uit en vormde een GEREF. GEMEENTE, welke zich aansloot bij het verband van uitgetreden Geref. Gemeenten. Deze gemeente telt thans 270 zielen.

In de dertiger jaren was er een aantal Vlaardingers, dat nog een vrije gemeente stichtte nl. de NEDERDUITS GEREF. GEMEENTE. De instituering vond plaats op 3 maart 1933 door Ds. D.C. van Stempvoort te Rotterdam, die tevens G.J. VAN VLIET als oefenaar inleidde. Op 8 okt. 1935 bevestigde hij hem als predikant. Later, toen. ook te Schiedam een dergelijke gemeente was gevormd, leefden Vlaardingen, Rotterdam en Schiedam (Ds. W. Roos) enige tijd in een classicaal verband.

Na Wereldoorlog II sloot de gemeente zich aan bij het toen gevormde verband Oud-Geref. Gemeenten (classis Dordrecht), waartoe destijds gemeenten behoorden te Dordrecht (Ds. 3. Hennephof), Colijnsplaat, Oud-Beijerland, Monster en Hoofddorp. In 1953 ging men over naar de Chr. Geref. Gemeenten in Nederland (de groep rond Ds. J.G. van Minnen). Na het overlijden van Ds- Van Vliet in 1954 kwam als zijn opvolger candidaat KL. VAN TWILLERT, die op 11 dec. 1958 door Ds. Van Minnen als predikant werd bevestigd. Toen in 1961 de Chr. Geref. Gemeenten in Nederland en de Chr. Geref. Gemeenten (de groep rond Ds. H. Visser) een fusie aangegaan waren, maar welke na enige maanden weer ongedaan werd gemaakt, besloot Vlaardingen toch in de groep-Ds. Visser te blijven. In 1963 vertrok Ds. Van Twillert naar Rotterdam-Zuid (Putselaan); daarna was de godsdienstonderwijzer G. NIJHOF van 1965-1966 lerend - ouderling. Toen Ds. Visser te Urk in 1966 zijn ambt neerlegde, had dit tengevolge dat het verband Chr. Geref. Gemeenten langzamerhand uit elkaar viel. De Vlaardingse gemeente besloot toelating té verzoeken bij het verband Oud-Geref. Gemeenten in Nederland, hetwelk werd toegestaan. De Nederlands Geref. Gemeente is dus via Chr. Geref. Gemeente een Oud-Geref. gemeente geworden.

Verder is er van 1938-1949 nog een derde vrije gemeente in Vlaardingen geweest nl. een OUD-GEREF. GEMEENTE, van 1938-1948 bediend door Ds. L. DE VOOGD, gekomen van de Vrije Geref. Gemeente te Puttershoek en vertrokken naar de Oud-Geref. Kerk te Kampen. Na zijn vertrek ging de gemeente weldra teniet. Bovendien zijn er naast al de hiervoren besproken gemeenten ook altijd nog groepjes geweest, die meer in de buitenkerkelijke lijn lagen en dan voorgangers als Ds. J.P. Paauw en en Ds. D. Rustige lieten optreden. En als men dan nog ziet, dat er naast de GEREF. KERKEN A en B (voorheen de Chr. Geref. Kerk en de Dolerende Kerk, samengesmolten in 1921) in 1908 nog een CHR. GEREF. KERK en -in 1945 nog een GEREF. KERK VRIJGEMAAKT zijn ontstaan en in de Hervormde Gemeente sinds jaren her GEREF. BONDS-prediking te beluisteren is, dan kan alleen maar geconstateerd worden dat de geschiedenis van de Gereformeerde gezindte te Vlaardingen wel een beeld geeft, dat de veelvervige rok van Jozef evenaart.

Voor deze overzichten ontvingen wij nadere gegevens van de heren J.P. Schippers te Colijnsplaat en Drs. M. den Admirant te 's-Gravenhage, waarvoor wij hen hartelijk danken..

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen