Boekbesprekingen

dr. H. Florijn

De kerk bij Kohlbrugge

Drs. ir. W.G. Meeuse De kerk bij Kohlbru^e, uitg. Blassekijn te Bleskensgraaf. 179 blz., prijs € 22, 50-In dit boek is de scriptie omgewerkt waarmee de schrijver in 1989 afstudeerde aan de Theologische faculteit te Utrecht. In het eerste deel (blz. 13-82) wordt stilgestaan bij de contacten die Hermann Friedrich Kohlbrugge (1803-1875) heeft gehad met verschillende kerken in zijn tijd. Dat waren de Hersteld Evang. Lutherse Gemeente te Amsterdam, waar hij als hulpprediker werd afgezet na geuite bezwaren tegen de prediking van ds. Uckerman, de Nederlandse Hervormde Kerk, waar hem op onduidelijke gronden het lidmaatschap geweigerd werd en de Christelijk Afgescheidene Gereformeerde Kerk, waarbij hij zich niet wüde aanslui­ ten omdat hij afscheiding beschouwde als een daad van willekeur. Uiteindelijk vond Kohlbrugge kerkelijk onderdak bij de Niederlandisch-Reformierte Gemeinde in Elberfeld, waar hij tot zijn dood het Woord verkondigd heeft.

Het tweede deel van het boek (blz. 83-117) staat stil bij Kohlbrugges Kerk-en Gemeentebegrip. Na blz. 118 zijn bijlagen en noten opgenomen. Het doel dat de schrijver bij deze publicatie voor ogen stond, is dat in 'deze tijd van het Samen-opweg-proces' uit de geschriften van Kohlbrugge "wel het een en ander te leren valt'.

Veel van wat in het boek geboden wordt, is bekend; sommige bijlagen worden ook in andere bronnen aangetroffen. Ik denk bijvoorbeeld aan de brief die Kohlbrugge ooit schreef aan ds. Gornelis van den Oever, predikant bij de Gereformeerde Gemeente onder 't kruis te Rotterdam. Uit deze brief blijkt dat Kohlbrugge sympathie had voor 'dominee Kees'; met hem voelde hij zich meer verenigd dan met de afgescheiden dominees. Ook in de werken van J. van Lonkhuyzen over Kohlbrugges prediking, dat van J.G.S. Locher over Kohlbrugge en de Afscheiding en het schitterend geïllustreerde Uit het levensboek van d H.F. Kohlbrugge door W. Otten komen we veel gegevens tegen. Laatstgenoemde boek missen we echter in de lijst van geraadpleegde literatuur, op blz. 14.6-150. De verdienste van Meeuse ligt vooral hierin dat hij de strubbelingen van Kohlbrugge met enige kerken in zijn dagen en de opvattingen van de Elberfeldse predikant over Kerk en Gemeente in het boekje op heldere wijze heeft samengevat en weergegeven.

Het boek is keurig uitgegeven; een leuke ülustratie vindt de lezer op blz. 27-Het betreft de eigenhandige opdracht van H.F. Kohlbrugge in een gedichtenbundel bestemd voor zijn oudste kleinzoon Frits Böhl. Hij riep daarin de jongen in het Latijn op tot wijsheid, rechtvaardigheid, gematigdheid en standvastigheid. (H.F.)

Het hoogste ambt van ds. A.D. Muilwijk

J.M. Vermeulen, Het hoogte ambt. Uit het leven van ds. A.D. Muilwijk.

Uitg. De Groot-Goudriaan, Kampen. 286 blz., prijs € 22, 95.

Dit boek is het negende deel in een serie levensverhalen van predikanten van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland. De opzet van deze biografie vertoont uiteraard overeenkomsten met de andere delen: ook hierin een uitvoerige en goed gedocumenteerde beschrijving van de levensloop van in dit geval ds. A.D. Muilwijk, en die verlucht met veel (onbekende) r. foto's en in kaders geplaatste citaten. Voor dit boek kon Vermeulen vooral putten uit het familiearchief, diverse notulenboeken, en het Kerkblad van de Oud Gereformeerde Gemeente in Nederland te Dordrecht, waarin ds. Muilwijk veel geschreven heeft.

In het boek wordt eerst stilgestaan bij de jeugd van ds. Abraham Dirk Muilwijk (1937-1993). Hij bracht die door in Rotterdam, waar zijn ouderhjk huis tijdens het bombardement van 10 mei 1940 gespaard bleef. Daarna volgen we Muilwijks maatschappelijke loopbaan als stof­ feerder en zijn ambtelijke loopbaan, eerst in de Gereformeerde Gemeenten en later in de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland. We ontmoeten hem als diaken, ouderling, lerend-ouderling en predikant. Ds. Muilwijk was aan de gemeente te Dordrecht verbonden, maar hij diende heel het kerkverband. Hij was zeer actief in 'Ouderenzorg' en mede als gevolg van zijn inspanningen kon men in Dordrecht en Barneveld een bejaardentehuis in gebruik nemen. Ook was hij bestuurslid van de Mbuma-zending en de Gereformeerde Bijbel Stichting.

Vaak stak hij de Oceaan over - Vermeulen deelt op blz. 244 nriGe dat dit vijftig keer is gebeurd - om in Afrika, Canada en Amerika het Woord te bedienen. Hij ontving veel beroepen, ook uit Salford, maar wist zich niet los van Dordrecht. Van deze stad is hij tot zijn overlijden predikant gebleven. Dit overlijden kwam na een korte periode van ernstig ziek zijn. Vermeu­ len heeft uitvoerig stilgestaan bij deze periode en zijn beschrijving hiervan levert een ontroerend laatste hoofdstuk op met daarin de woorden waarmee de predikant afscheid nam van zijn gemeente, zijn gezin en zijn bezoekers. Vermeulen besluit zijn boek met de woorden: 'Zo eindigde het aardse leven van ds. Abraham Dirk Muilwijk. Een leven dat begon in een etage in het oude Rotterdam als zoon van een meubelstoffeerder. Een leven dat eindigde in een comfortabele Dordtse pastorie, als kind van de levende God. Als gevierd predikant van vele duizenden. Als meubelstuk voor de hemel. Hij had zijn gaven nooit verloochend: organiseren, bouwen. Hij had dag en nacht gewerkt voor Ouderenzorg, onderwijszaken, Adullam, kas Bijzondere noden. Maar bovenal was hij gebleven: dienaar in Gods Koninkrijk. Ook dag en nacht. Het was zijn hoogste ambt.' Al met al een waardige en zeer goed leesbare biografie. (H.F.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen