Boekbesprekingen.

J. Mastenbroek en J.P. Neven

Hanenpoten

Ds. J.T. Doornenbal, Hanenpoten. Gemeentenieuws van Oene in de Hervormde Kerkbode samengesteld door Lulof Dalhuisen. Uitgeverij De Banier, Utrecht, 265 blz., € 17, 90.

De samensteller van Hanenpoten, Lulof Dalhuisen, heeft menigeen een dienst bewezen door de laatste, nog niet in boekvorm verschenen kerkbodeartikelen van de onvergetelijke Oener predikant J.T. Doornenbal het licht te doen zien. Het prachtig uitgeven boek is bovendien voorzien van enkele unieke foto's uit de nalatenschap van de dominee en zijn huishoudster.

Dalhuisen schrijft in zijn inleiding: "Dominee Doornenbal was een man met bijzondere gaven. Hij had oog en hart voor de schoonheid van de schepping. De cultuur en vooral de literatuur boeiden hem in hoge mate. Hij bezat artistieke eigenschappen en was geïnteresseerd in allerlei zaken. En deze man met zijn vele gaven werd predikant. Met inzet van heel zijn hart en liefde gaf hij zich om in prediking en zielzorg iets te mogen betekenen voor een arm en in zichzelf verloren volk.' Wie de kerkbodeartikelen leest moet dit zeker beamen.

Fraai zijn altijd weer de verslagen die ds. Doornenbal maakte over bezoeken aan andere gemeenten, zoals op Urk in november 1947-Bij het lezen daarvan komt het nabije verleden weer tot leven: 'Ik was deze week op het eiland Urk, dat nog bijna twee uur varen van de vaste wal afligt, in onze voormalige Zuiderzee. Vele jaren geleden heb ik er vaak gepreekt en altoos onvergetelijk zijn de herinneringen eraan verbonden. Als een sprookjeseiland rijst het van uit de verte op uit de golven, met zijn vuurtoren en kerktoren en schilderachtige huizengroep. Onvergelijkelijk de aankomst op zaterdagavond, als alles uitliep naar de haven om de boot te zien landen. En o, die zondagen, de diensten in de oude kerk, met haar donkere banken, haar koperen kronen en scheepjes daartussen, afhangend van de zoldering.

In het middenschip de vrouwen met hun omslagdoeken en witte 'bulletjes', de mannen er omheen als donkere wachters, in hun lakense visserskostuums, rood en goud aan de hals. En dan dat ontroerende zingen van de oude psalmen, zoals alleen vissers dat kunnen en het aandachtige luisteren naar de preek, alsof ze er nog nooit één hadden gehoord. En daarna het onbeschrijfelijk schouwspel van al die Urkers op en neer wandelend in de nauwe straatjes tussen de lage woningen of om de 'top' van het eiland. De vrouwen en meisjes, arm in arm in hun fleurige kledij, die men nergens eleganter ziet in heel het vaderland. De mannen en jongens naast elkaar, met hun zwierige, onverschillige gang van vissers gewend op de golven, allen even groot en stoer, allen eender gekleed, in hun lakense pakken en korte broeken, de 'karpoetsen' scheef op de blonde lokken...'

De neiging bestaat om nog meer te citeren uit al het moois in deze uitgave. Deze gebonden editie heeft zijn weg al gevonden, gezien de tweede druk in slechts één maand tijd. Het boek heeft meerwaarde gekregen door het opnemen van een gedeelte uit een preek ter gelegenheid van het vijfentwintigjarig ambtsjubileum in 1961 te Oene.

Hierbij sprak hij openlijk - één van de weinige keren in het openbaar - over zijn ambtelijke roeping. (J.P.N.)

Ouddorp

A. van den Berg, P.J. Tanis, A.J. Vogelaar en W.G.A. de Winter. Om 't eeuwig welbehagen. 75P'^^ Gereformeerde Gemeente Ouddorp 1230-200^. Gebonden, 248 blz. Prijs € 18, 50 excl. verzendkosten. Verkrijgbaar bij boekhandel Van der Boom te Sommelsdijk, telefoon 0187-48 26 14. ISBN 90-9020242-0

De omslag oogt al meteen historisch: een foto van het eerste kerkgebouw van deze Flakkeese ge-

meente met daaronder een opname van de huidige kerk. 75 J^^r geleden vond de instituering plaats van de Gereformeerde Gemeente in Ouddorp. Waarom ? Om 't eeuwig welbehagen. Omdat God ook in deze gemeente, op steenworp afstand van de behoudende 'Grote kerk' waarin de waarheid is gebleven, Zijn volk wilde vergaderen, onderwijzen en onderhouden.

Het initiatief voor deze uitgave werd spontaan door 'meester' W.G.A. de Winter genomen, met als gevolg dat hij en nog een drietal mannen, van wie de namen hierboven zijn vermeld, hun hoofden bij elkaar stak. Er werd gespeurd in notulen, verslagen en oude jaargangen van Eilanden-Nieuws, er kwam een ware klopjacht op fotomateriaal op gang, oude Ouddorpers werden geïnterviewd, er werden vraaggesprekken gehouden met de predikanten P. Blok en J.J. Tanis en ds. A.A. Brugge schreef een bijdrage over zijn ambt en persoonlijk leven. Ook werden interviews gehouden met (oud)-leden van de kerkenraad. Al deze activiteiten werden op schrift gesteld en gebundeld. Het resultaat is een fors, fraai uitgegeven boekwerk, waarin veel onbekende foto's zijn opgenomen, alsook de herdenkingspredikaties van ds. Blok bij het vijftigjarig-en van ds. Brugge bij het vijfenzeventigjarig bestaan van wat in 1927 als klein stekje aarzelend van de grond kwam. De Heere gaf wasdom en groei. Niet alleen in de breedte; in een aantal verhalen blinkt het werk des Heeren uit in het zaligen van zondaren. Juist die eenvoudige voorvallen getuigen van het werk des Geestes en geven deze gedenkbundel een meerwaarde boven al het stoffelijke, zoals een nieuw orgel en een kanotocht op het Veerse Meer door de jeugdvereniging. Natuurlijk kunnen deze onderv^rppn óók worden noenïd; ^ een jubileumboek geeft immersÉeen dwarsdoorsnede van wat er iH75 j^ar zich zoal heeft afgespeelffl maar toch ligt ook voor dit boJ| het stichtelijke element vooral P? ^ verhalen van de oude vromen, die in Ouddorp getuigden van de wonderwerken des Heeren in hun leven. Hem ter eer.

Het is een mooi, onderhoudend geschreven boek geworden, dat het beslist niet verdient om alleen door Ouddorpers te worden gelezen. De schrijvers hebben zich op een bijzondere manier ingezet om de Ouddorpse verhalen niet in de oude doos te laten bewaren, maar om ze ruim bekend te maken. En daarin zijn ze goed geslaagd.

CE. van Koetsveld

Marja Visscher, Ds. CE. van Koetsveld, Van Dorpsdominee tot Hofpredikant. Gebonden, A-vierformaat, 240 blz., inclusief G.E. van Koetsveld, Schetsen uit de Pastorie te Mastland. ISBN 90-5534-233-5. uitgeverij Deboektant, Klaaswaal, telefoon 0186-576818. Prijs € 39.50.

Het zal u nooit zijn overkomen, dat na afloop van een leesdienst door de ambtsdrager die voorging, werd meegedeeld dat de gelezen preek was geschreven door ds. Van Koetsveld. Anders gezegd: zijn naam klinkt niet door in de zondagse erediensten zoals die onder de bevindelijke bevolkingsgroep worden gehouden. Dat neemt niet weg dat hij ook 'onder ons' een zekere bekendheid heeft. In Oude Paden van maart 2005 zijn maar liefst tien pagina's gewijd aan het hofpredikerschap van deze voorganger, die in twaalf jaar tijd - tussen 1878 en 1890 - van niet minder dan vijf Oranjevorsten hun begrafenisplechtigheid leidde en de rouwpredikaties hield.

Marja Visscher raakte geboeid en geïmponeerd door ds. Van Koetsveld, die vanaf 1843 een breed publiek een kijkje gunde achter de luiken van zijn domineesverblijf, De pastorie te Mastland. Zelf gunde zij een eveneens breed geschakeerd publiek een kijkje in het leven van deze dorpsdominee, die het zowaar tot een hoog ambt heeft mogen brengen, het hofpredikantschap. De auteur neemt ons als het ware aan de hand mee door het leven van Van Koetsveld, die tot aan zijn benoeming door koning Willem III in 1878 als hofprediker bedienaar des Woords was in achtereenvolgens Westmaas ('Mastland'), Berken en Rodenrijs, Schoonhoven en Den Haag. Zij doet dat op een boeiende manier, waarbij zij regelmatig Van Koetsveld zelf aan het woord heeft gelaten. Daarbij is het genre door haar gebruikte illustraties ronduit verrassend. Met groot gevoel voor geschiedenis heeft mevrouw Visscher niet alleen van Koetsveld in haar verhalen getekend, maar ook in de zorgvuldig gekozen en tekstondersteunende foto's.

Veel is er al over Van Koetsveld geschreven, - er verscheen in 1973 zelfs een dissertatie over hem - maar de details waarmee de auteur deze biografie heeft gelardeerd en de verantwoorde wijze waarop zij met gegevens als rendement van veel speurwerk te werk is gegaan, maken dit boek tot een historischbiografisch verantwoord geheel. Dat daarbij ook een gemoderniseerde heruitgave van Van Koetsvelds beroemdste werk tot stand kwam, voorzien van een verklarende woordenlijst, is een winstpunt. Wie dit fraai uitgevoerde boek van Marja Visscher leest, kan zowel met Van Koetsveld als met zijn bekendste pennenvrucht kennis maken. En deze dubbele kennismaking was voor mij een aangename. (J.M.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen