Ds. B Koster van J Montfoort

Ds. M. van Kooten"T^s. Koster van Montfoort. A-/Onder die benaming is ds. Johan Herman Koster het meest bekend geworden. Niet omdat hij deze gemeente alleen diende maar omdat hij de langste periode van zijn ambtelijke bediening in Montfoort stond. Van 1923 tot 1943 was hij predikant in deze gemeente. In vergelijking daarmee valt het aantal jaren in de overige gemeentes Wyckel, 's-Grevelduin Capelle, Wouterswonde en Maartensdijk in het niet.Ds. Koster ligt ook begraven op de algemene begraafplaats van Montfoort. En op 7 j*" nuari 1946 schreef hij aan zijn vriend Jonker toen hij alweer enige tijd in Maartensdijk stond: Welgeluizalig is het volk, dat het geklank kent; zij zullen 0 Heere, in het licht Uws aanschijns wandelen. Hoe gaarne zou ik daar nog eens over in Montfoort willen prediken en met mensen er over willen spreken.' Hij was predikant in Maartensdijk maar zijn hart bleef in Montfoort. Als oud predikant van diezelfde gemeente meen ik dat een weinig te kunnen begrijpen.Ds. Koster werd in 1881 geboren in de pastorie van Wissekerke. Hij studeerde in Utrecht en was in die periode voorzitter van het theologisch dispuut Excelsior Deo Juvante. Dr. Th. L. Haitjema die ooit gezicht gaf aan de Confessionele vereniging in de Hervormde Kerk vertelde in een interview, dat dr. G. Puchinger met hem hield, dat hij destijds vele vriendschapsBanden had met Koster. In Wyckel was hij nog wel eens te gast bij hem, temeer daar Koster aanvankelijk confessioneel predikant was.Later veranderde dat, toennaar Haitjema's zeggen - Koster in een bijna ziekelijke stijl tot de ultra-rechtse Gereformeerde Bondsrichting ging behoren.'Ultra bevindelijk' noemde hij hem. Overigens is ds. Koster nooit lid geweest van de Gereformeerde Bond. Wat men ook over hem zei, zijn ommekeer was in geen hoek geschied.MontfoortNadat ds. Koster in zijn eerste gemeente Wyckel tot bekering kwam, diende hij 's Grevelduin-Capelle. Vanuit 's Grevelduin-Capelle werd ds. Koster in Montfoort Beroepen, in de vacature die ontstaan was vanwege het Vertrek van ds. J.G. Dekking naar Renkum. Dat was op 15 februari 1917-Ouderling J. van der Wijngaard en diaken J. van Kooten waren wezen luisteren.We lezen in de kerkenraadsnotulen, die geschreven waren door de consulent ds. Boerendans te Harmeien: Br.v.d. Wijngaard deelt uitvoerig mede wat ds.Koster heeft geleerd n.a.v. Zach. 14:20 v.m. en n.m. te Waspik n.a.v. Rom.8:31b. Beide predikaties waren naar genoegen geweest. Br. van Kooten deelde o.m. aangaande ds. Koster nog mede dat ZZW ook een voor-Stander was van chr. Onderwijs, beide broeders stelden voor ds.Koster te beroepen.' Ds. Koster bedankte voor het beroep. Hij trad daarbij in het spoor van zijn grootvader ds. J. Koster, die in 1870 vanuit Nijkerk ook reeds bedankte in de vacature die ontstaan was door het vertrek van de Réveilpredikant A. Mac Pherson naar Axel, maar ook in het spoor van zijn vader ds. J.Koster, die eveneens bedankte voor een beroep naar het oude stadje aan de IJssel in 1889, toen men hem beriep in de vacature G. Klaarhamer, nadat een flink gedeelte van de gemeente met de Doleantie was meegegaan.In 1923 werd opnieuw een beroep op ds. Koster uitgebracht die inmiddels de gemeente Wouterswoude diende. Hij werd beroepen in de vacature die ont staan was door het vertrek van ds. J.J. Timmer naar Ermelo. Er waren beroepen uitgebracht op ds. H.J van Schuppen te Groot-Ammers, ds. C.J. Leenmans te Waarder, ds. P. Kuylman te Houten, ds. W.J. van Lokhorst te Bennekom, opnieuw ds. H.J. van Schuppen te Groot-Ammers, kand. J. van Amstel te Zeist, oud-predikant ds. T. Lekkerkerker te Delft en ds. W. Deur te Zegveld. Al deze beroepen resulteerden in een bedankje. Het beroep dat op ds. Koster werd uitgebracht werd ditmaal door hem aangenomen. Hij werd op 26 augustus 1923 bevestigd door zijn zwager ds. H.Japchen te Den Bommel met een leerrede over 2 Koningen 6:1-7. De intrede handelde over I Kor. 2:2: Want ik heb niet voorgenomen iets te weten onder u danJezus Christus en Die gekruisigd.' Daarover sprak hij ook bij zijn intrede in Maartensdijk, twintig jaar later. Enkele dagen later hield hij een jubileumpreek ter gelegenheid van het feit dat koningin Wilhelmina 25 j^^r op de troon zat. Kermis In de lange periode dat ds.Koster Montfoort diende, is vanuit de kerkenraadsnotulen die hij zelf schreef, niet veel te melden dat ons een beeld geeft van zijn staan in de gemeente en in de kerk. Vermeldenswaard is dat op de kerkenraadsvergadering van 14 juli 1925 werd afgesproken dat men voortaan beter zou toezien op de kleding bij een huwelijksbevestiging omdat een bruid aanstotelijke kledij had gedragen.Op 26 november 1927 kwam de algemene begraafplaats ter sprake. Omdat het beheer daarvan eigenlijk in Roomse handen was - het merendeel van Montfoort was en is rooms-katholiek - is men overeengekomen om samen met de gereformeerden een protestantse begraafplaats te stichten. Daar is echter nooit iets van gekomen.Opmerkelijk is ook dat bij het vaststellen van de stemgerechtigde lidmaten in verband met de tienjaarlijkse stemming op de kerkenraadsvergadering van 19 september 193° besloten werd om er niet toe over te gaan om vrouwen op de lijst te zetten, hoewel dat volgens het kerkelijk reglement wel zou moeten. Verder lezen we dat van de gereformeerde kerk op 9 juli 1937 een verzoek is binnengekomen om samen te protesteren bij de burgerlijk gemeente vanwege de kermis die gehouden stond te wor-den. Of dat ook gebeurd is, lezen we nergens.Eens was het kermis. Het was op de dag des Heeren. De kermisklanten mochten echter die dag pas met hun attracties beginnen als de kerkdiensten voorbij waren. Ds. Koster wist daarvan en hield die morgen de dienst extra lang aan. De politieagent die belast was met de orde op de kermis, ging eens poolshoogte nemen in de kerk, hoe lang de dienst nog zou duren. De kermisklanten verloren hun geduld.Omdat de preekstoel alleen vanuit het koor te bekijken was, stapte de agent het koor door en klopte op de kanseldeur die zich in het koorschot bevond. Ds. Koster opende het deurtje en kreeg de vraag voorgelegd hoe lang de dienst nog zou duren.Koster antwoordde toen: 'Beste man, dat is alleen in de hemel bekend, ' en vervolgde daarna de dienst.Op I december 1942 kreeg ds. Koster van de kerkvoogdij toestemming om vier vrije zondagen te nemen om elders in het land voor te gaan.VertrekToen ds. Koster het beroep had aangenomen naar Maartensdijk werd op 23 juli iS'tS besloten om de ring te vragen om niet eens per zondag een ringpredikant te laten komen, maar dat de ringpredikanten eens in de veertien dagen zouden optreden.Men had dan de mogelijkheid om de overige zondagen een predikant of onderwijzer de hele dag voor te laten gaan. Genoemd werden door ds. Koster de namen van de onderwijzers M. de Vos te Kollum, B. Beinema te Den Haag, J.A. Kruithof te Waarder en de predikanten E.V.J. Japchen te Waarder, J.W. van der Linden te Kootwijkerbroek en E. van Meer te Utrecht.Aan ds. H.W.J.C. Hanselaar, ringpredikant te Jutphaas zou worden gevraagd of hij geen gezang zou willen opgeven wanneer hij zou voorgaan in een vacaturebeurt. Daarin is toen door de ring bewilligd. Jongelingsvereniging Tot het takenpakket van Koster behoorde ook het leiden van de jongelingsvereniging 'Dient den Heere', een vereniging die reeds in 1872 was opgericht onder leiding van de toenmalige predikant W. van den Bijtel. Overigens kreeg hij daartoe niet de opdracht van de kerkenraad.maar was het op initiatief van de jeugd zelf dat ds. Koster verzocht werd het voorzitterschap op zich te nemen. Onder presidium van de onderwijzer J.C. de Bie was de belangstelling getaand en toen deze op l8 oktober 1928 bekendmaakte definitief te willen stoppen met zijn bestuursfunctie, werd geopperd om ds. Koster in zijn plaats te vragen. Dat zou de groei van de vereniging bevorderen, meende men. Dat bleek ook het geval te zijn. Tot zijn vertrek naar Maartensdijk heeft hij vijftien jaar lang deze arbeid mogen verrichten. Opmerkelijk is dat de jeugd in die periode predikanten mocht vragen om voor te gaan in een weekdienst onder goedkeuring van de predikant. De aanleiding daartoe was deze. Voorheen was het zo dat in het gebouw naast de kerk regelmatig iemand een onderwerp kwam houden voor de vereniging. Bij veel belangstelling week men uit naar het koor van de kerk. Zo heeft de bekende schrijver L. Penning in 1925 lichtbeelden vertoond. Dat deed ook dr. De Groot uit Den Haag in 1927 over 'Reis door het heilige land'. Toen men echter in 1925 aan ds. Koster advies vroeg om dr. Kaajan lichtbeelden te laten zien over 'Hel en hemel van Dante' raadde hij deze voorstelling vanwege de onbekendheid van velen met dit boek, alsmede omdat hij deze voorstelling Rooms achtte. Hij gaf toen in overweging om prof. Wisse op te laten treden in de kerk. Dat kon toen nog niet gerealiseerd worden. Wel was dat het geval op II januari 1928 met R. Kok uit Gouda. Vanaf dat moment gingen jaarlijks predikanten voor op uitnodiging van de JV. Ds. R. Kok leidde de eerste dienst, vele andere gastpredikanten zijn gevolgd. Ondanks het feit dat ds.Koster meende (waarover hij uitgebreid schreef aan zijn vriend Jonker) dat ze niet uit het oude schip der kerk hadden mogen gaan, werden dus ook predikanten uitgenodigd buiten het eigen kerkverband. Naast ds.Kok waren dat later prof. G.Wisse en niet te vergeten ds. E. du Marchie van Voorthuysen die tot aan zijn overlijden jaarlijks in de vakantie een keer een weekbeurt vervulde. Hij werd trouwens vanaf 2 december 1941 donateur van die vereniging.BandenMet ds. E.du Marchie van Voorthuysen waren er banden gevallen. Juist in Montfoort.Het voert te ver in dit artikel daarop in te gaan Een en ander is genoegzaam geboekstaafd. Wel breng ik in herinnering wat ds.E. du Marchie van Voorthuysen ooit zei in een interview met Rik Valkenburg met betrekking tot de Hervormde kerk van Montfoort, waar hij bij zijn voorgaan nog wel eens het plaatsje aanwees waar hij gegrepen werd onder de prediking van ds. Koster: 'Weet u waar ik voor het eerst van rnijn leven onderwijzend en het zuiverst gehoord heb? Niet in Apeldoorn, in de Christelijke Gereformeerde Kerk; daar heb ik exegese, Grieks en Latijn geleerd, enzovoorts. Maar waar het op aankomt, dat heb ik er nooit gehoord. Dat heb ik gehoord in de Hervormde kerk van Montfoort, onder de prediking van ds. Koster, die ook een korte tijd in Maartensdijk heeft gestaan.' Andere zaken Vanuit de notulen van de jeugdvereniging zijn er enkele zaken omtrent voorzitter Koster te melden. Zo werd op 21 februari 1929 de gezangenkwestie behandeld. Koster vergeleek toen de oude berijming van Datheen met een klomp onaanzienlijk goud en de berijming van 1773 ^^^^ een schoon geslepen zilveren voorwerp. Dit soort opmerkingen tekende hem ten voeten uit.De omstreden ds. A.M. Berkhoff uit Sneek, die in 1933 was ontheven uit zijn bediening in de Christelijke Gereformeerde Kerken vanwege zijn visie op het duizendjarig rijk werd op advies van ds. Koster in Montfoort uitgenodigd om in de kerk te komen spreken voor de jongelingsvereniging. Dit had vooral te maken met Berkhoffs visie op het duizendjarig rijk, waarbij hij een medestander vond in ds. Koster. Op 3 januari I94'3 schreef hij, dat hij best voor wilde gaan, als het maar niet al te koud in de kerk was, daar hij bij het voorgaan in de Grote Kerk van Oudewater zware kou had opgelopen. Uiteindelijk is dedienst helemaal niet doorgegaan. Wat de bibliotheek van de jongelingsvereniging betreft, is nog te melden dat op 24 oktober 1941 de bijbelverklaring van Dachsel zou worden aangeschaft, omdat die van Henry te oppervlakkig zou zijn. Ongetwijfeld zal hier ook de visie van de voorzitter op de toekomst hebben meegespeeld, die we bij Dachsel veel meer bespeuren dan bij Matthew Henry.Rutherford Ooit schreef dhr. J. van Beek als oud-catechisant en oud lid van die vereniging enige herinneringen aan zijn predikant en uitspraken, die hij daar had gedaan. Indrukwekkend is daarbij het voorval van een gehouden inleiding, die door ds. Koster dunnetjes werd overgedaan, het was op een verenigingsavond 1937-Jan van Beek zou aan de beurt zijn om een inleiding te houden zoals gebruikelijk. Het was niet een bepaald bijbelboek dat werd behandeld, maar men had vrije keuze. Jan besloot om een inleiding te houden over de arme man en de rijke Lazarus. Nor maal raadpleegden de jongelui de boeken uit de bibliotheek maar Jan had thuis een boekje zien liggen over zijn onderwerp van de hand van ene Rutherford. Deze naam werd nogal eens door ds. Koster genoemd vanaf de kansel. Reden te meer om dat boekje te gebruiken. Zijn ouders hadden het pas gekocht van een colporteur en Jan had het ook gelezen en het had nogal indruk op hem gemaakt. In dat werkje werd namelijk uitgebreid ge sproken over de oordeelsdag die aanstaande zou zijn waarbij zelfs datums werden genoemd. Met deze bron als leidraad ging Jan zijn inleiding schrijven en houden. 'Ik las de gemaakte inleiding voor. Wij konden onze voorzitter tijdens het voorlezen niet zien, maar ik denk dat zijn oren en ogen steeds wijder zullen zijn opengegaan. Omdat hij het ook verdrietig zal hebben gevonden dat zo'n verhaal van de Heere Jezus Zelf zo werd verminkt.'Ds. Koster vroeg welke bronnen de inleider had gebruikt bij het houden ervan. Hij vermoedde namelijk iets van sektarisch geschrift. Toen Jan de dominee vertelde Rutherford geraadpleegd te hebben, hielp ds. Koster hem uit de droom. De knaap had niet de godzalige Samuel Rutherford geraadpleegd maar de leider van de Jehova's getuigen Joseph Franklin Rutherford. Nadat ds. Koster op het onderscheid tussen de twee Rutherfords had gewezen, heeft hij de inleiding toen zelf maar overgedaan. Ongenuanceerd Ds. Koster werd in de directe omgeving ook wel 'dominee verdoemenis' genoemd. Hij kon soms ongenuanceerd uit de hoek komen. Zo eens bij een vacaturebeurt in Lopikerkapel. Hij sprak toen zijn ongenoegen uit over de 'scholen met de Bijbel'. Ze konden volgens hem vaak beter 'scholen met de duivel' genoemd. Op een andere keer zei hij bij de vervulling van een vacaturebeurt: 'Dat zingt maar van: "Dat gaat naar den Bosch toe, zoete lieve Gerritje, ' maar beter is het te zingen: 'Dat gaat naar de hel toe!' Toen iemand hem wat zalvend zei: "Dominee u wordt zeker wel bijzonder bediend in uw prediking, ' reageerde hij: 'Dat mag wel eens gebeuren, maar doorgaans heeft de Heere me een goed opsluitingsvermogen gegeven.'Ooit zei iemand, die vijandig tegenover Kosters prediking stond: U preekt een mens in de put en als hij in de put zit, geeft u hem nog een trap toe.' Koster antwoordde: In de put preken kan ik niet. Daar is een almachtige hand God toe nodig om je te laten zien dat je in de put zit. En ik kan niemand uit de put halen. Diezelfde hand die je hebt laten zien dat je in de put zit, kan je alleen uit de put halen, want zonder Mij kunt gij niets doen, ' zegt de Heere.' Als consulent van Linschoten leidde hij op 15 augustus 1938 de begrafenis van ds. J.J. van den Berg, die tijdens zijn vakantie in Katwijk aan Zee plotseling was overleden. Op zijn karakteristieke wijze deed hij dat uit Psalm 18:47^ = 'De Heere leeft, ' zodat in het verslag van de begrafenis dat we in het Jaarboek van de Nederlandse Hervormde kerk 1939 kunnen lezen, staat: En wat ontroerende momenten, toen de voorganger getuigde van wat een lage preekstoel de overlevende thans had, dat hij, thans zwijgende, nog nooit zo ernstig gesproken had.' Toen hij later in november 1940 ds. J. van Amstel in Linschoten bevestigde als nieuwe herder en leraar met een preek over Openbaringen 1:3, W3S J^st commentaar niet van de lucht. Evenwel niet van de kerkenraad, daar zij hem eerder zelfs vanuit Linschoten een beroep deden toekomen in 1935- Innemend Ds. Koster had heel innemende kanten. De catechisanten in Jaarsveld, waar hij ook geruime tijd werkzaam was als consulent, waren zeer op hem gesteld. Vooral omdat hij na de catechisatie op de Lekdijk nog wel eens onderwijs gaf over de sterrenhemel, waarvan hij veel verstand had. Trouwens, meerdere malen hebben we gehoord hoe hij aan de kleine kinderen, die op de verjaardagspartijtjes kwamen, leiding gaf aan de spelletjes in de pastorietuin. De eerder genoemdejan van Beek schreef uit eigen ervaring dat hij dan zelf ook meedeed met verstoppertje spelen en koekhappen. Het gebeurde ook wel, dat op zondag de kinderen van de predikant in de zomer buiten in de grote pastorietuin speelden. Hij werd daarover aangesproken door leden van de kerkenraad, die overwegend veehouder waren. Dit kon toch allemaal niet op Gods dag. Ds. Koster vroeg toen aan de klagende ambtsbroeders of hun kinderen op zondag meegingen het vee te verzorgen in de stal en in de zomer mee gingen met melken in de weide. Toen ze dat beaamden, meende hij redenen genoeg te zien om ook zijn kinderen iets ontspanning te mogen geven, door ze op zondag naast het opgaan naar Gods huis in de pastorietuin te laten spelen. Ds. H.G. Abma Naast vacaturediensten kwam het niet veel voor dat ds. Koster 's zondags elders preekte. We zagen reeds dat hij later vier vrije zondagen vroeg om elders te preken. Gedurende de periode dat ds. H.G. Abma in Driesum stond, vervulde hij daar in de vakantie menig preekbeurt. Abma schreef in zijn dagboeknotities dat hij samen met ds. Holland nog voortleefde onder de rieten daken. Met ds. H.G. Abma had hij nogal wat banden. Dat zat 'm in de relatie tussen zijn vader en ds. Koster. Abma's vader was na-meiijk schoolmeester in Wouterswoude gedurende Kosters predikantschap en toen later Abma naar Polsbroek vertrok en Koster naar Montfoort, bleven ze elkaar menigmaal bezoeken. Als kleine jongen, maar ook later heeft Hette Gerrit menigmaal in de pastorie te Montfoort gelogeerd. Als kind speelden ze kerkje op de grote zolder waarbij Hette Gerrit predikant was. We hebben dit meerdere malen horen vertellen door een oud Montfoorter, die daar ook bij betrokken was. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ds. Abma in zijn dagboek aantekende dat ds. Koster ook aanwezig was bij zijn voorstel in de Geertekerk te Utrecht. En toen zijn eerste zoontje geboren werd (dat slechts vier jaar mocht worden), schreef Koster vanuit de pastorie van Montfoort aan de jonge ouders: 'Beste Hette, ik kom je tezamen met je vrouw uit aller naam hartelijk gelukwensen met de geboorte van jullie eersteling Gerrit Hette. Het opstellen van zulke geboorteaankondigingen en het zenden van gelukwensen gaat er meestal maar oppervlakkig toe. Doch als men al deze dingen eens in het licht van Gods woord beziet, krijgt alles een andere kleur. Ik las onlangs nog in de Institutie van Calvijn, dat hij een kring van mensen gekend heeft die in de rouw gingen bij de geboorte van een kind en bij een sterfgeval zich feestelijk vermaakten. En hij verklaart dit aldus: Als een kind geboren wordt, is dit geen oorzaak van vreugde, want het is doodgeboren in zonden en misdaden. Het wordt geboren niet om te leven, maar om te sterven. Wat blijdschap zou daarover kunnen zijn, dan alleen, dat zulk een kind door gemene genade nog een oorzaak zijn kan van tijdelijke vreugde. Doch de waarheid zegt: 'Beter is een goede naam dan goede olie, en de dag des doods dan de dag waarop iemand geboren wordt' (Prediker y-.l). Want als iemand sterft kan men zich altoos verblijden. Sterft hij niet buiten Christus, dan kan hij zich om twee redenen verheugen I. voor zichzelf 2. voor zijn omgeving. Voor zichzelf want hoe langer hij leeft, hoe zwaarder zijn straf zal zijn in de eeuwigheid en ten opzichte van de wereld, omdat ze van een pest verlost is. Dit alles bevat een diepe zin. En het zou een voorrecht wezen als jullie deze geestelijke zin zouden verstaan.' Het is derhalve niet verwonderlijk dat ds. H.G. Abma bij de rouwdienst van ds. Koster in de Grote Kerk te Montfoort met vele anderen het woord voerde. Generale kas Ook vervulde ds. Koster op de zondagen regelmatig diensten inBleskensgraaf. In die gemeente had ook zijn grootvader gestaan van 1865 tot 1868. Gedurende de periode dat ds. Koster Montfoort diende, was deze gemeente namelijk vacant en mocht men geen predikant beroepen vanwege het feit dat men vanaf januari 1921 geen gelden wilde overdragen aan de generale kas van de kerk, aangezien ook vrijzinnige gemeenten die armlastig waren, daaruit werden betaald. Graag wilde ds. Koster die gemeente helpen. In Montfoort betaalde men overigens ook niet aan de generale kas maar daar had men zelf een predikant en dus hadden ze geen last van kerkelijke sancties. Trouwens na het vertrek van ds. Koster werden de verschuldigde gelden zo spoedig mogelijk betaald om toch maar weer te kunnen beroepen. Ook in Schoonrewoerd weigerde men jarenlang te betalen aan de generale kas zodat men niet mocht beroepen. Men benoemde toen gewoonweg een godsdienstonderwijzer. Of ds. Koster daarook wel zondag-of weekdiensten hield, is niet bekend, wel dat hij daar voor zijn vriend dhr. W. van Leeuwen huwelijksdiensten leidde, omdat Van Leeuwen, die toen de gemeente Schoonrewoerd diende, daartoe geen bevoegdheid had. Andere plaatsen Ds. Koster preekte doordeweeks nogal eens hier of daar. Naast de enkele zondagsbeurt in Bleskensgraaf ging hij daar ook 's winters in weekdiensten nog wel eens voor. We noemen verder de vereniging Calvijn in het kerkgebouw aan de Lange Kromhout te Dordrecht. Bijna maandelijks preekte hij doordeweeks in Rotterdam in het zaaltje Dijkstraat 8, ook wel "Zaaltje het Oosten' genaamd. De meeste van de voorhanden zijnde preken die gedeeltelijk in steno zijn weergegeven, zijn daar uitgesproken. In dit blad heeft tien jaar geleden ds. F. Mallan nog herinneringen aan die diensten aangehaald in een interview. Hij noemde daarbij ook een preek over Romeinen 8:1: Zo is er dan nu geen verdoemenis voor degenen die in Christus zijn, die niet wandelen naar het vlees maar naar de Geest.' Ds. Mallan herinnerde zich de punten nog: e geestelijke komma, de geestelijke punt, het geestelijke vraagteken en het geestelijke uitroepteken. Van die preek is ook nog weergave bewaard gebleven.In de hervormde evangelisatie te Schiedam ging ds. Koster ook voor. Een mooie herinnering daaraan is bekend van dhr. A. de Redelijkheid. Deze preekte in juli 1924 in Schiedam en moest afkondigen dat een dag later ds. Koster uit Montfoort zou voorgaan. De Redelijkheid preekte over Zefanja 3 = 12: 'Maar Ik zal in het midden van u doen overhouden een ellendig en arm volk; die zullen op de naam des HEE-REN betrouwen.' De volgende dag ging De Redelijkheid luisteren. Koster behandelde dezelfde tekst en De Redelijkheid meende dat Koster eigenlijk voor niets naar Schiedam was gekomen. Toen echter de tekst ontvouwd werd, maakte zich een verlegenheid zich meester van de godsdienstonderwijzer. Hij schreef : "Ik kon niet zo hard meer van stapel lopen in bidden en preken. Bidden en preken is tot God spreken en uit God spreken.'Ook in de toen nog bestaande Oud Gereformeerde Gemeente van Zetten-Andelst ging hij wel voor. Medio 1943 ^o^ ^^ij daar ook voorgaan maar door bepaalde omstandigheden verhinderd, vroeg hij of evangelist-voorganger C. Hegeman uit Eindhoven dit niet voor hem zou willen waarnemen. Omdat ds. Koster verzuimd had te vermelden dat het een voorgaan in een ander kerkverband betrof dan de Nederlandse Hervormde kreeg Hegeman grote problemen met dit geval. Hij kreeg zelfs per post aanzegging van schorsing. Hoewel door anderen getracht is die schorsing ongedaan maken koos Hegeman ervoor om geheel te bedanken als lid van de vaderlandse kerk en meldde hij zich aan als student bij de Gereformeerde Gemeenten.BeroepenVele malen werd vanuit Montfoort een beroep op ds. Koster uitgebracht. Dertig keer welgeteld. Dat was in 1926 Voorthuizen en Bergambacht en een jaar later Opheusden, Loon op Zand en Sint Annaland. In 1928 volgden Garderen en Sint Maartensdijk en in 1929 Groot Ammers en Oudemirdum. In 1930 werd een beroep ontvangen uit Den Bommel en Opheusden. In 1931 waren het de gemeenten Benschop, Heteren, Nieuw-Lekkerland, Randwijk en Ouderkerk aan IJssel die een beroep op ds. Koster uitbrachten.De stroom beroepen hield niet op, want in 1932 volgden Maartensdijk en IJsselstein, in 1933 Nieuwe Tonge en Otterlo en na een korte pauze waren het in 1935 de gemeente Linschoten en Aalburg in combinatie met Heesbeen, die een beroepsbrief bezorgden. Opvallend bij dit overzicht van de beroepen is dat ook vanuit direct belendende gemeenten een beroep op Koster werd uitgebracht. Dat geeft duidelijk aan dat zijn prediking ook daar begeerd werd, ondanks zijn scherpte en lange diensten.In 1936 had het niet veel gescheeld of hij was opnieuw in Delft beroepen geweest zoals eerder wel eens had plaatsgevonden toen hij nog in Wouterswoude stond. Nadat ds. H.A. Leenmans Delft verliet, wilde de Gereformeerde Kiesvereniging een drietal opstellen om te komen tot het beroep in de vervulling van de vacature. Ds. Koster kwam toen op een drietal met ds. A.F.P. Pop te Monster en ds. D.J. van de Graaf te Schoonhoven. De vereniging had daarbij geen contact gehad met ethische en confessionele verenigingen. Het kiescollege dat in meerderheid uit ethischen en confessionelen bestond, kon zich met dit drietal niet conformeren daar zij meenden dat de kandidaten niet in liefde en eenheid samen zouden werken met andersdenkenden tot opbouw van de Nederlandse Hervormde kerk. Het beroep ging uiteindelijk naar ds. S. van Dorp in Den Haag, die wellicht deze eigenschappen wel bezat. Hij bedankte echter.Al ging het beroep naar de prinsenstad niet door, in 193^ volgden er wel andere beroepen. Het waren de gemeente Groot Ammers, Kootwijk, Oldebroek, Kamerik en Doornspijk. Steeds bedankte hij. Mogelijk dat men het beroepen moe werd. Maar zie, in 194^ volgde toch nog een beroep naar Eemnes-Binnen, waar ooit zijn oom ds. F.G. Koster had gestaan, die later met de Doleantie was meegegaan. Opnieuw werd bedankt. Tenslotte was het in 1943 de kerkenraad van Maartensdijk die opnieuw een beroep uitbracht. Dat beroep meende hij te moeten aannemen.Ds. Koster nam afscheid op Hervormingsdag 1943-Waarom toch dat onverwachte vertrek? Hij moet eens gezegd hebben dat niemand hem had gevraagd te blijven, zoals in andere gevallen wel gebeurd was. Ook werd wel verteld dat hij nog iemand is gaan bedanken die het hem moeilijk had gemaakt gedurende zijn ambtsperiode. Deze had hem aan de genadetroon gehouden.OnderwijsVanuit het trouw-en doopboek weten we dat ds. Koster gedurende zijn lange ambtsperiode in Montfoort 83 huwelijksbe-vestigingen heeft geleid en 529 kinderen heeft gedoopt.Ook bevestigde hij - zoals destijds wel meer gebruikelijk was - zijn opvolger ds. D. van der Ent Braat met een preek over JohannesIO:3a. Stond ds. Koster twintig jaar in Montfoort, ds. Van der Ent Braat nam reeds na twee jaar naar elders een beroep aan.Mocht ds. Koster, zoals vermeld, ooit wel eens vanaf de kansel gezegd hebben dat men beter kon spreken van scholen met de duivel dan scholen met de Bijbel, toch was hij niet afkerig van het christelijk onderwijs. Dat hadden de kerkenraadsleden al opgemerkt toen ze voor het eerst een beroep uitbrachten op ds. Koster in 's-Grevelduin-Capelle. Het blijkt ook bij de officiële opening van de nieuwe school op vrijdag 27 augustus 1923. Ds. Koster die toen nog maar net in Montfoort stond, wees de genodigden er onder meer op dat het niet het werk van mensen was dat de schoolvereniging zon prachtig gebouw had ontvangen, maar dat het een werk was van de Heere, Die mensen gebruikt om het tot stand te brengen, gelijk een Jericho niet door kracht of geweld werd ingenomen maar door de Heere zelf. 'Alzo is ook de bekering des mensen niet door kracht of geweld of uit goede werken, maar uit genade.' Vanaf 1929 tot aan zijn vertrek naar Maartensdijk in 1943 was ds. Koster voorzitter van het schoolbestuur der christelijke school. Het schoolbestuur bestond voor de helft uit gereformeerden en voor de helft uit hervormden. In de zeventiger jaren is die school gesplitst, doordat het gereformeerde deel en een groep hervormden die een deelgemeente hadden opgericht, dat op midden-orthodoxe leest geschoeid was, een andere koers voorstonden. De oude school waarbij Koster zijn toespraak hield, is inmiddels tot appartementen omgebouwd. Het gesproken woord Na Kosters rouwdienst in de Grote Kerk te Montfoort werd hij ter aarde besteld op de algemene begraafplaats aan de Julianalaan aldaar. De kerkenraad van de Hervormde gemeente te Montfoort bood later een zerk aan met het opschrift: 'Gedenk uw voorgangers die u het woord Gods gesproken hebben.' Van dat woord willen we tenslotte enkele fragmenten overnemen uit preken die ds. Koster hield in de periode dat hij de gemeente Montfoort mocht dienen.'Wat is nu de maagdelijkheid in het welwezen van de Kerk? Versta ons nu goed, we spreken niet van het wezen der kerk, want de HEERE bedient Zijn volk nog wel, maar wij spreken van het welwezen der Kerk, en dat is weg, mensen. De maagdelijkheid der Kerk zien we in de eerste Pinkstertijd! Wat gebeurden er toen zaakrijke, krachtige dingen. Petrus hield een preek van vijf minuten. .. als ik vanavond vijf minuten preekte, hoefde ik hier nooit meer te komen... maar Petrus preekte vijf minuten en 3000 zielen riepen uit: Wat moet ik doen om zalig te worden? ' Ontdekt en doorgeleid. 3000 geloofden in de Heere Jezus, mensen (...). Wij doen wel 3000 preken en er worden nog geen vijf mensen getroffen'. (Uit een preek over Richteren II:40: Dat de dochteren Israels vanjaar tot jaar heengingen om de doch ter van Jeftha de Gileadiet aan te spreken, vier dagen in het jaar').'Jacob, wie is Jacob. Als ik deze vraag eens aan u zou doen, zouden velen zeggen: 'Jacob, dat is de bedrieger!' Maar wie zegt dat, mensen? Zegt dat de Heilige Geest? Laten we dat eens even inzien. Wie noemt Jacob een bedrieger? Ezau mensen, als hij uitroept: 'Is het niet omdat men zijn naam noemt Jacob, dat hij mij nu twee reizen heeft bedrogen? ' Dat gaat altijd zo. De wereld noem de Kerk Jacob, bedrieger. Maar niet de Heilige Geest. Hoe noemt de Heilige Geest hem? Wat betekent Jacob? In Jeremia 17 = 9 lezen we: 'Arglistig is het hart... 'enz. Daar staat in het oorspronkelijke: 'Jacob is het hart.' Jacob is dus arglistig.In Hosea 12:4 staat: In moeders buik hield hij zijnen broeder bij de verzenen.' Dit komt overeen met Genesis 25:26 waar we lezen: En daarna kwam zijn broeder uit wiens hand Ezau's verzenen hield; daarom noemde men hem zijn naam Jacob.' Jacob betekent dus 'hielhouder'. Maar hoe noemt de Heilige Geest hem? Dit vinden we in Psalm 24:4 en 6: Die rein van handen en zuiver van hart is, die zijn ziel niet opheft tot ijdelheid en die niet bedrieglijk zweert. Die zal de zegen ontvangen van de Heere, en gerechtigheid van de God zijns heils. Dat, - en nu komt het - dat isjacob! Hoort ge het, mensen: at is Jacob! De worstelaars, de zoekers, de vragers naar God. De wereld zegt 'bedrieger', de Heere zegt: Die zal de zegen ontvangen.' (Uit een preek over Hebr.II:20: Door het geloof heeft Izak zijn zonen Jakob en Ezau gezegend aangaande toekomende dingen').

Uitgebreid zoeken

Uitgebreid zoeken

Standaard operator

Zoekwoorden

Datum

Bronnen

Ds. B Koster van J Montfoort

Artikel niet beschikbaar

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 december 2007

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 1 december 2007

Ook interessant voor u