Bijzondere kerkgebouwen, deel 1

De stichting
Jan Hus mag men terecht zien als de reformator van Bohemen. Al ruim een eeuw voor het optreden van Luther en Calvijn bestreed hij tal van leerstukken van Rome. Hus (1373-1415) - afkomstig uit het dorpje Hussinecz - studeerde aan de hogeschool te Praag en werd priester. De kerk was in zijn dagen diep gezonken. Drie mannen betwistten elkaar zelfs het pausschap. De onwetendheid onder het eenvoudige volk was zeer groot. De erediensten werden in het Latijn gehouden. Het preken in de landstaal was één van de belangrijkste redenen om deze kapel te stichten. Hus wilde het volk bereiken door van het Tsjechisch gebruik te maken. Een aantal rijke mannen wilde hem daartoe in de gelegenheid stellen en zorgde voor het benodigde geld. De kapel werd gesticht door een aantal hovelingen van koning Vaclac IV, alsmede door Hanuel van Mühlheim en de koopman Kriz, die tevens lid van de Praagse gemeenteraad was. In de jaren 1391-'94 werd er hard gewerkt aan de bouw van de kapel, een sober gebouw. In de volksmond sprak men wel van "de schuur". De rijkdom was gelegen in het feit dat hier een rijk evangelie voor een arme zondaar werd verkondigd. Hus was als docent verbonden aan de universiteit van Praag. Tal van studenten kon hij met z'n stellingen bereiken. Maar ook aan het Praagse hof was Hus' invloed groot; zo bleek koningin Sofie geheel op zijn hand. Hus werd zelfs haar biechtvader. Vooral na het stichten van de kapel nam zijn invloed op het Praagse volk toe. Hier werd immers gepreekt in de volkstaal! Symbolisch is daarom de centrale plaats van de preekstoel. Hier verkondigde Hus de in zijn ogen noodzakelijke veranderingen die in de kerk en de samenleving tot stand moesten komen. Reeds 100 jaar voor het optreden van de reformatoren, van 1402 tot 1412, liet Hus een reformatorisch geluid horen in deze kapel. Het sterven van Hus - hij werd in 1415 in Constanz veroordeeld tot de dood op de brandstapel - was aanleiding tot de hussietenoorlogen, die ik hier echter onbesproken laat. In 1521 preekte Thomas Münzer, die zich op den duur ontpopte als een felle tegenstander van Maarten Luther in de Bethlehemkapel. Van 1536 tot 1539 nam men de kapel voor een grondige restauratie onder handen. In de 16e en de 17e eeuw was de kapel in het bezit van de Broedergemeente, de zogenaamde Unitariërs. In 1611 kregen jezuïeten het gebouw in eigendom. Toen hun orde later door de Habsburgse keizer werd verboden, kreeg het pand helaas de functie van opslagruimte van bouwmaterialen. In 1786 vond min of meer een verwoesting plaats en in 1837 verrees er een woonhuis met opslagruimte op dit stuk grond.

De restauratie van de kapel
In 1948 was de verrassing groot toen bleek dat van de kapel nog drie muren redelijk in tact waren, terwijl men dacht dat alles was afgebroken. De muren maakten inmiddels deel uit van diverse gebouwen. De regering wilde de wederopbouw van deze historische kapel, en zo geschiedde. Jozef Fragner werd als de architect in dienst genomen. Met zorg en succes trachtte hij de situatie uit de Middeleeuwen te reconstrueren. De zuidelijke muur is echter geheel nieuw, doch dat valt eigenlijk niet waar te nemen. Enige ramen dateren nog uit de middeleeuwse periode. Aan de wanden is in kleur een aantal muurschilderingen aangebracht, waarop enige episoden uit Hus' leven zijn verbeeld. Als voorbeeld gebruikte men miniaturen uit Codex van Jena (circa 1500), een handschrift dat in de bibliotheek van het Nationaal Museum van Praag wordt bewaard. Het belendend perceel werd eveneens gerestaureerd. Dit gotische pand diende ooit als het Praagse woonhuis van Hus! Bij het restaureren trof men op één van de wanden nog een Latijnse tekst van zijn hand aan, getiteld de "Sex erroribus", over de zes dwaalleren. In 1954 is de Bethlehemkapel weer voor het publiek geopend. Het was een goede gedachte om in enkele bovenzalen een expositie over het leven van Jan Hus en zijn betekenis voor de reformatie in te richten.

De kapel nu
De Bethlehemkapel telt nu 3000 zitplaatsen en is een belangrijk gebouw van het Tsjechische protestantisme. Jaarlijks wordt hier op de sterfdag van Hus, 6 juli, een bijeenkomst georganiseerd. Als bijzonderheid kan ten slotte nog worden genoemd dat in 1965 de veroordeling van Hus door het Vaticaan werd ingetrokken. De kapel is van april tot oktober dagelijks geopend van 9 tot 18 uur; in oktober van 9 tot 17 uur. Van november tot april is geen bezoek mogelijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen