Nederland is een rechtsstaat

De definitie vervolgt: ‘Als een overheid of een functionaris daarvan zijn macht misbruikt, is er per definitie geen sprake van een rechtsstaat, maar van een gebrek daaraan. In een rechtsstaat heerst evenwicht tussen een teveel en een tekort aan regels en kunnen wetten een inhoudelijke toets der kritiek weerstaan.’
Wanneer een land aan de kenmerken van een rechtsstaat voldoet, zoals Nederland, dan is dat voor de burgers van het allergrootste belang. Door de handhaving van het recht is er vrijheid, al is die vrijheid niet volstrekt onbegrensd.
Al te veel mensen in onze wereld leven helaas niet in een rechtsstaat. Dat wisten we al lang, maar sinds de rumoeren en omwentelingen in een aantal Arabische landen zijn we nog eens nadrukkelijk geconfronteerd met het feit dat op al te veel plaatsen in de wereld de burgers van rechtszekerheid zijn verstoken.
In tientallen landen moeten zij - en het zijn vooral christenen - lijden omdat hun land geen rechtsstaat is. Wat dan wel? Een politiestaat, een machtsstaat, of een dictatuur, soms met de schijn van een rechtsstaat en de schijn van een democratie, zoals de landen van het vroegere Oostblok.
Een rechtsstaat is een staatsvorm die doorgaans in een lange historie is opgebouwd. Hij kan niet, evenmin als een democratie, één, twee, drie worden ingevoerd, wanneer tijden lang het onrecht en/of het ‘recht’ van de sterkste (partij) heeft geheerst.
Een rechtsstaat is een kostbaar bezit. Zal deze nu de plaats innemen van de ‘oude orde’ in die Arabische landen, waar het volk de dictatuur van zich heeft afgeschud? Het laat zich nauwelijks verwachten, hoezeer dit ook te wensen is en wie volgt niet de gebeurtenissen met grote belangstelling?
Nederland een rechtsstaat. Ja, maar hoe veilig is de rechtsstaat, wanneer burgers, ‘om hun recht te halen’ daarvoor veel geld moeten neertellen, meer dan zij kunnen?
Op woensdag 14 september kon in Den Haag een bijzonder gebeuren worden gesignaleerd: zo’n 500 advocaten demonstreerden – in toga – daar op het Plein.
Zij protesteerden tegen beleidsvoornemens van onze tegenwoordige regering. Deze wil dat een deel van de kosten van processen (de griffierechten) moet worden voldaan door degenen die met een zaak naar de rechter stappen ‘om hun recht te halen’. Dat moet 240 miljoen euro per jaar opleveren.
De 500 advocaten wilden door hun demonstratie het signaal afgeven dat het van het grootste belang is dat de rechtsstaat die Nederland is, niet wordt verzwakt.
In de woorden van mr. J.D. Loorbach, de deken van de Nederlandse Orde van Advocaten: het rechtssysteem mag niet worden geblokkeerd. Rechtzoekenden moeten voor een prijs, die zij zich in redelijkheid kunnen veroorloven, toegang tot het recht hebben.
“Als zij door voor hen onbetaalbare griffierechten van het recht worden gehouden, blokkeert het rechtssysteem. Een overheid mag dat niet willen. Het gaat niet alleen om het recht dat een ieder voor zichzelf kan halen, maar zeker ook om het algemene vertrouwen dat als je iets overkomt, je naar de rechter kunt stappen. Het algemene belang stijgt boven het incidentele belang uit.”
Ook hier kijken we met veel belangstelling naar het vervolg: wat zullen regering en parlement besluiten?
Ook op een ander punt rees ten aanzien van de rechtsstaat een vraag. Bij mij althans. Deze vraag: hoe moet een burger aan zijn recht komen, wanneer overheden zich zó verstoppen in een oerwoud van rechtsregels, dat zijn recht onbereikbaar is? Misschien gaat het daarover een andere keer.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen