DE BOMMELERWAARD groeit naar nieuwe toekomst

Wanneer de ontsluiting van de Bommelerwaard een feit zal zijn, zullen de verkeersregels beter in acht moeten worden genomen wil men niet op dezelfde wijze worden geconfronteerd met een groot aantal ongevallen, zoals dat het geval is met de Van Heemstraweg die nu al de „dodenweg" wordt genoemd. Dit gebied landelijk gelegen en volgens de overheid niet in de eerste plaats geschikt voor een belangrijke groei, is echter hard op weg om met steun van diverse instanties iets aan zijn gezicht en aan zijn toekomst te gaan doen. 

Reeds vanaf 1938 is men druk bezig om via de ruilverkaveling de beschikbare grond zo effectief mogelijk te gebruiken. Direct na de oorlog werd begonnen rond Hedel en Ammerzoden. Begin van de vijftiger jaren werd de verkaveling ingezet in de Bommelerwaard-Oost, terwijl in 1965 werd begonnen met de Bommelerwaard-West.

RUILVERKAVELLNG

Over deze huidige ruilverkaveling van de Bommelerwaard-West, omvattende gedeelten van de gemeenten Brakel. Kerkwijk en Zaltbommel, spraken wij met de heer J.E. Stravers, secretaris van de ruilverkavelingscommissie in deze streek, die ons waardevolle gegevens verstrekte. De Bommelerwaard, een oppervlakte van ongeveer 15.000 hectare, met een inwonertal van ruim 34.000 personen, behoort volgens de tweede nota voor de ruimtelijke ordening tot de „centrale open ruimte". Het gevolg hiervan is zoals we eerder memoreerden dat de vestiging van industrieën zeer beperkt blijft en daardoor ook de toename van de bevolking. Verwacht wordt dan ook dat de land- en tuinbouw in deze streek een vrij belangrijke plaats zal blijven innemen.

Als gevolg van belangrijke knelpunten, zoals slechte waterbeheersing en ontsluiting; de ligging van bedrijfsgebouwen langs de dijken of op hoge gronden, samen met een ondoelmatige verkaveling, waren de uitkomsten in het verleden van de te kleine land- en tuinbouwbedrijven zeer slecht. Volgens onderzoekingen van de Rijksland- en tulnbouwvoorlichtingsdienst lagen dê gemiddelde inkomsten van de bedrijven in 1965 ongeveer ƒ 1.800,— beneden het CAO-loon in de land- en tuinbouw.

RESULTATEN

Hoewel de ruilverkaveling nog niet geheel gereed is, ongeveer driekwart is verkaveld, zijn de resultaten nu reeds duidelijk merkbaar. Ze worden voor een groot gedeelte bepaald door de omvang van het terrein dat de plaatselijke commissie ter beschikking heeft. Dit houdt voor deze commissies in, dat zij samen ruim 900 hectare grond ter beschikking hebben, enerzijds door de beëindiging van 70 bedrijven en anderzijds door de ontmenglng van de tuinbouw.

Om de grote afstand tussen grond en gebouwen te verkleinen werd door de ruilverkavelingscommissie overgegaan tot de bouw van 29 nieuwe boerderijen, waarvan er al 20 gereed zijn, met een gemiddelde oppervlakte van 30 hectare. 

VOORFINANCIERING

Voor de kleinere bedrijfjes met een oppervlakte van tussen de twee en acht hectare, werd dankzij de regeling tot voorfinanciering van woning en kassen de mogelijkheid geschapen een nieuw tuinbouwbedrijf te stichten. Deze bedrijfjes begonnen met een oppervlakte staand verwarmd glas van 2.000 m2 en zijn in de meeste gevallen inmiddels uitgebreid tot 3.000 m2 of meer.

Dat er dankzij de ruilverkaveling een duidelijke groei in de tuinbouw zit blijkt wel uit de omzetcijfers van de Coöp. veiling „Zaltbommel en omstreken" te Zaltbommel. 1956 ƒ 5.000.000,—; 1961 ƒ lO.OOO.OOO,—; 1965 ƒ 15.000.000,—; 1971 ƒ 25,000.000,— (geschat). Daarnaast werd er nog voor ongeveer ƒ 5.000.000,— aan bloemen op andere plaatsen geveild.

Doch niet alleen voor de land- en tuinbouw is de ruilverkaveling van belang, ook voor de ontwikkeling van het overige deel van de Bommelerwaard heeft deze verkaveling betekenis. 

RECREATIE

Zo zal voor natuurwetenschappelijke doeleinden aan Staatsbosbeheer een oppervlakte van ongeveer 100 hectare worden toegewezen. Verder is voor rustige recreatie, in het bijzonder voor de hengelaars, een plan ontwikkeld om de be.staande aantrekkelijke complexen saftien te voegen en uit te breiden tot een oppervlakte van eveneens 100 hectare. Langs de Maasoever zullen op de uiterwaarden verschillende complexen \'oor verblijfsrecreatie en verfraaiing van het landschap worden aangelegd, terwijl door aanpassing van het wegenstelsel de Van Heemstraweg vrijgemaakt wordt van het langzaam verkeer. Voor de boeren die voor het bereiken van hun huis gebruik moeten maken van deze weg is het een belangrijke verbetering voor hun bedrijfsvoering. Nog belangrijker is echter dat de verkeersveiligheid op deze weg aan-« merkelijk wordt verbeterd.

KOSTEN

De uitvoering van het gehele plan zal ongeveer 18 miljoen gaan kosten waarbij nog een bedrag van 2 miljoen voor financiering moet worden gerekend. Na de aftrek van de subsidies van het ministerie van landbouw en enige andere bijdragen zal door de gezamenlijke belanghebbenden ruim ƒ 6.000.000,— moeten worden opgebracht. Dit komt neer op ƒ 1.500,— per hectare, welke kosten in 30 jaar kunnen worden opgebracht in de vorm van ruilverkaveling rente van vijf procent plus de aflossing per jaar.

Doch niet alleen tracht men via de ruilverkaveling de Bommelerwaard een ander aanzien te geven, ook door middel van het structuurplan voor de Bommelerwaard heeft men voor de toekomst belangrijke plannen voor deze streek. 

Om het mogelijk te maken dat in di verse woonkernen voorzieningen worden getroffen, die de leefbaarheid van deze streek gunstig zullen beïnvloeden, moeten er volgens de structuurschets krachtiger woonkernen komen.

WERKGELEGENHEID

Om dit te realiseren is één van de maatregelen de bevordering van de werkgelegenheid. Het huidige beeld geeft weinig aanleiding om te veronderstellen dat dit door zelfstandige groei verwezenlijkt kan worden. Het overheidsbeleid dient dan ook gericht te zijn op het aantrekken van stuwende werkgelegenheid. Een voorwaarde hierbij is een gunstig vestigingsklimaat te scheppen, wat mede wordt beïnvloed door de verkeersligging en de ontsluiting. Van alle vestigingskernen is Zaltbommel het gunstigst gelegen, met zijn ligging aan de Waal en de spoorlijn 's Hertogenbosch-Utrecht; terwijl ook rijksweg 2 en de Van Heemstraweg voor Zaltbommel optimale verbindingsmogelijkheden bieden. Tevens zal de situatie in de westelijke Bommelerwaard bij het gereedkomen van de ten westen van Brakel aangegeven noord-zuid verbinding sterk verbeteren.

INDUSTRIETERREIN

Een belangrijke overweging van vele industrieën om zich op een bepaalde plaats te kunnen vestigen is de aanwezigheid van bouwrijp industrieterrein. In Zaltbommel is deze noodzakelijke reserve aanwezig en ook in het bestemmingsplan van de gemeente Hedel is een terrein voor industrie aangewezen dat duidelijk de behoefte overtreft.

Een ander facet dat in het structuurplan aan de orde komt en mede in verband staat met de werkgelegenheid is het woningbouwprogramma. In de ontwikkeling van dit plan dient uiteraard ook rekening te worden gehouden met de regelmatig versleten woningen die hersteld moeten worden, terwijl tevens in Brakel grote dijksaneringen voor de deur staan. Tot aan het jaar 1999 is, rekening houdend met het hiervoor ge, noemde, gerekend op een bouw van ruim 9200 woningen. Dit aantal komt nog duidelijker naar voren wanneer we weten dat de totale woningvoorraad in 1968 8971 bedroeg.

WONINGBOUW

De woningen zullen worden gebouwd in: Zaltbommel 3040; Kerkdriel, Velddriel, Alem, Hoenzadriel 1600; Hedel, Ammerzoden en Well 1290; Brakel, Zuilichem en Poederoyen 1110; Rossum en Hurwenen 550; Gameren en Nieuwaal 420; Nederhemert, Wellseind, Delwijnen 360; Aalst 280; Bruchem en Kerkwijk 290; Heerewaarden 280. In deze getallen zijn ook de bejaardenwoningen begrepen.

Het ontwerpplan houdt ook rekening met de wegstrucuur. Momenteel beschikt de Bommelerwaard over twee hoofdwegen, die. uitgebreid zullen worden met een rondweg om Zaltbommel welke rond 1980 klaar moet zijn. Belangrijk is verder de aanleg van een hoofdverbinding van het noorden naar het zuiden, welke door het westelijke deel van de Bommelerwaard zal lopen, die tevens op het plan van hoofdwegen van' Rijkswaterstaat zal aansluiten. De aanleg van deze weg zal ook van belang zijn voor het dorp Brakel dat gezien de structuurplannen een belangrijke taak krijgt. Verder wil men enkele regionale verbindingen via een soort beugel-weg, met vermijding van de dorpskommen, de dorpen Zuilichem, Aalst, Nederhemert, Ammerzoden, Hedel en Kerkdriel onderling en met de Van Heemstraweg verbinden.

INWONERS

Het gehele plan is gebaseerd op een duidelijke stijging valt het aantal inwoners tot aan het- jaar tweeduizend: Zaltbommel 15.225 (6859); Gameren, Nieuwaal 3250 (2191); Bruchem, Kerkwijk 2.000 (1266); Ammerzoden, Well 4.900 (3072); Hedel 4750 (2909); Nederhemert, Delwijnen 2.200 (1848); Kerkdriel, Velddriel, Hoenzadriel, Alem 10.400 (6997); Rossum, Herwenen 4.000 (2597); Heerewaarden 2.000 (1081); Brakel, Poederoyen, Zuilichem 7.000 (3790) en Aa'st 2.000 (1400). De tussen haakjes geplaetste cijfers zijn de inwoneraantallen in 1968.

Een van de onderwerpen die beroering hebben gebracht is de rond de Bommelerwaard gelegen dijk. De dijkverzwaring namelijk, die hier zal moeten worden gerealiseerd, zal een groot aantal woningen, die langs de dijk staan, doen verdwijnen.

DIJKONDERHOUD

In het verleden bestond het dijkonderhoud uit een op hoogte brengen en houden van een-dijk met de ervaringen die men had uit eerder ondervonden overstromingen. Zo werd in 1926 door het provinciaal bestuur de hoogte van de dijk bepaald op een halve meter boven de maximum waterstand. Na 1953 is men begonnen met een meer wetenschappelijke benadering, die voorheen niet mogelijk was gezien het geringe aantal gegevens.

Voor de Rijndijken is nu bepaald dat zij moeten liggen op het peil bij Lobith dat 18.000 m3 water per seconde laat passeren. Wanneer men nu bedenkt dat in 1926 13.000 m3 water per seconde de Rijn afdaalde, toen van een duidelijke wateroverlast sprake was. blijkt wel hoe grondig over dijkverzwaring wordt gedacht.

Met het oog op de verzwaring is een plan voor 20 a 25 jaar vastgesteld waarin men de dijken die daarvoor bestemd zijn onder handen neemt. Hieruit is weer een vijfjaren werkplan gemaakt dat ieder jaar de urgentste gevallen afwerkt en dat jaarlijks weer nieuwe gevallen in uitvoering neemt. Wat de uitvoering van de dijkverzwaring voor de Bommelerwaard betreft, zijn er diverse noodzakelijke voorzieningen nodig. Men is nu bezig met de uitvoering van de Munnikenlandsedijk, en vanaf daar naar de gemeente Brakel. De derde fase is de dijk door het dorp Brakel. Hiervoor moet maar liefst een vijfde gedeelte van de in Brakel ..gebouwde huizen verdwijnen. Wanneer ook deze verzwaring tot stand is gebracht, zal men waarschijnlijk de dijk vanaf Brakel tot Rossum verbeteren.

De kosten van deze dijkverzwaring heeft de regering voor 75 pet voor haar rekening genomen, de provincie 15 pet en het polderdistrict 10 pet, dit tot aan 1974. De voorafgaande jaren heeft het polderdistrict echter zelf zijn kosten moeten dekken.

PONYMARKT

Er zijn echter niet alleen problemen melden rond Brakel. ook attractieve zaken worden gerealiseerd. We denken hierbij aan de ponymarkt. die al sinds negen jaar elke laatste zaterdag in september wordt gehouden. Tevens wordt op dezelfde dag een goederenmarkt gehouden en 's avonds na afloop van de markten wordt door de plaatselijke muziekverenigingen de taptoe Brakel gehouden. Wanneer we echter spreken over pony's kunnen we de paardenmarkt in Hedel niet vergeten die momenteel samen met Zuid-Laren vecht om het grootste aanvoertal in Nederland. De sfeer, die in de gehele Bommelerwaard zo kenmerkend is. wordt natuurlijk ook op deze markt gevonden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen