Verbond vraagt medewerking om eigen Nederlandse taal grondig te zuiveren

Beleefden we in de eeuwen, die zijn voorafgegaan aan de onze een invasie van Franse leenwoorden, vandaag de dag staat het Engels hoog genoteerd. Het is met enige overdrijving, maar soms krijgt men de indruk dat dan pas zuiver ABN gesproken wordt, als het voldoende doorspekt is met vreemde woorden. Het is zeer beslist niet uit een zucht tot zuivering van de taal, dat het ANV is gaan aansporen tot een verantwoord taalgebruik. De voortschrijdende ontwikkeling heeft het nodig gemaakt dat er iets werd ondernomen ter verdediging én bescherming van ons grootste gemeenschappelijk cultureel bezit: de eigen Nederlandse taal.

Het ANV speelt in deze verdediging een grote rol. Het is trouwens geheel in overeenstemming met de doelstelling van deze organisatie dat ze heeft kunnen uitgroeien tot een „trouwe hoedster" over onze taal. Met klem van woorden wordt die taak als volgt verwoord: „Het bewustzijn van dit grote goed bij de leden van de Nederlandse cultuurgemeenschap te versterken". Het is vooral tegen deze achtergrond dat de aansporing tot een verantwoord taalgebruik gezien moet worden.

TAALGEBRUIK VAN OVERHEID

In een poging een bescheiden bijdrage te leveren heeft het ANV een tweetal jaren geleden een onderzoek ingesteld naar het taalgebruik in de stukken van met name de Rijksoverheid. Het onderzoek heeft zich vooral beziggehouden met „een aantal memories van toelichting bij de in 1968 en 1969 ingediende wetsontwerpen, afkomstig van verschillende ministeries".

Naar aanleiding van de uitkomsten richtte het verbond zich in september '69 met een brief tot de toenmalige minister-president. In dit schrijven werd allereerst rekenschap gegeven van het feit „dat voor het gebruik van vreemde woorden en uitdrukkingen vele oorzaken kunnen worden aangewezen". Verder werd erkend dat ,.zuiverheid van taal een niet hanteerbaar begrip is"; bovendien roept het „spreken over „vreemde" woorden en uitdrukkingen tal van problemen op.

Toch houdt dat niet in dat daarom het „onnodig, zonder enige terughoudendheid en dikwijls alleen uit gemakzucht, gebruiken van voor velen moeilijk verstaanbare vreemde woorden, in gevallen waarin ook algemeen bekende Nederlandse woorden bestaan" goed te praten is. Terecht wordt er door het verbond op gewezen, dat „indien men het gebruik van de taal niet anders zou zien dan als middel om gedachten en Informatie aan anderen over te brengen" in dat geval vaststaat „dat bij dit onnodig gebruik van vreemde woorden, datgene wat men wil zeggen, slechts gebrekkig overkomt".

Niet voor tweeërlei uitleg vatbaar is de aan het bovenstaande toegevoegde opmerking, dat het nu eenmaal zo is „dat Nederlanders de Nederlandse woorden het best verstaan en de schakeringen in betekenis daarvan het best kunnen aanvoelen". Niemand kan de waarheid van deze woorden betwisten. Het is echter veelzeggend dat het desondanks nodig schijnt te zijn een zo vanzelfsprekende zaak op deze indringende wijze onder de aandacht van ons volk te brengen.

BEDRIJFSLEVEN

Het voor te stellen of het alleen maar de overheid zou zijn, die zich schuldig zou maken aan een toenemend gebruik van vreemde woorden, is niet met de werkelijkheid in overeenstemming. Ook de samenstellers van de jaarverslagen van onze grote ondernemingen en de vele bedrijfs- en vakverenigingen bedienen er zich maar wat graag van. 

Zonder veel omhaal van woorden wijst het verbond de leidende figuren in deze maatschappelijke organisaties op hun verantwoordelijkheid die ze juist in hun taalgebruik hebben tegenover hun mensen. Het is zowel „een sociaal belang" als „een uiting van een welbegrepen democratische instelling", als ze er naar gaan streven de van hen uitgaande stukken ook „voor landgenoten met een beperkte woordenschat zoveel mogelijk verstaanbaar" te maken.

Het ingestelde onderzoek heeft verder duidelijk gemaakt dat vooral de toenemende internationalisering van diverse bedrijven hier en daar grote moeilijkheden meebrengt waar het het taalgebruik betreft. Ook is gebleken dat niet élk begrip aan duidelijkheid wint, als het wordt weergegeven in een Nederlandse vertaling.

Gelukkig zijn er bedrijven waar men er zich op heeft toegelegd „van in het buitenland ontstane begrippen" een Nederlandse vertaling te geven die zonder meer zegt, waar het over gaat. Dat dit mogelijk blijkt te zijn, kan niet anders gezien worden dan als een bemoedigend teken. Het zou te wensen zijn dat er meer mensen dit voorbeeld gaan volgen.

MEDEWERKING

Het verbond spreekt de wens uit, dat de tot nu toe verrichte onderzoeken ertoe zullen leiden, dat zowel de overheid (in al haar geledingen) en het bedrijfsleven (in zijn brede uitstraling) als de „vele andere taalgebruikers" zich beperkingen zullen gaan opleggen, waar het gaat over de „voor velen moeilijk verstaanbare vreemde woorden en uitdrukkingen".

Van het Algemeen Nederlands Verbond kan niet gezegd worden dat het behoort tot die groep van verenigingen die gewend is aan de weg te timmeren. Een reden temeer om deze belangrijke werkzaamheid eens in het licht te stellen. Immers het door het Verbond aan de orde gestelde onderzoek raakt ons allemaal, omdat we nu eenmaal deel uitmaken van de Nederlandstalige cultuurgemeenschap. Met het schrijven van deze bijdrage menen we dan ook gevolg te hebben gegeven aan de door het Verbond „uitgevaardigde" opdracht; een opdracht die we duidelijk gelezen hebben in de woorden: „De opzettelijke medewerking van allen die hier invloed kunnen uitoefenen, is noodzakelijk". 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen