SPANJE OP DRIFT?

Met het overlijden van generaal Franco kwam een einde aan een regiem, dat jarenlang zijn stempel heeft gezet op de Spanjaarden. Gespannen volgt de wereld welke weg nu dit land in zal slaan. In het verleden werd het beeld zo door Franco en de Roomse kerk overheerst, dat wij geneigd zijn alle Spanjaarden over een kam te scheren. Nu Franco verdwenen is en andere namen en begrippen, zoals Koning Juan Carlos de premier Arias Navarro en de christen-democraten in het blikveld komen, blijkt het beeld van Spanje meer kleuren te vertonen dan men dacht.

Laten we beginnen met de christen-democraten. Natuurlijk vormen deze in Spanje een puur roomse partij. Zij willen echter beslist geen volgelingen van Franco zijn. Enige tijd geleden stond er een heel duidelijke uiteenzetting in het christen-democratische dagblad Ya. Een van de redacteuren zette uiteen wat het politieke bestel in Spanje moest zijn. In het centrum moeten de christen-democraten staan. Links van hen moet de reeds lang bestaande socialistische partij komen. Aan de rechterzijde is plaats voor de volgelingen van Franco.

Franquisten

Deze „franquisten", die in het dagblad Ya pas op de allerlaatste plaats komen, kunnen zich ontwikkelen tot een conservatieve partij. Van rechts naar links krijgt men dus franquisten, christen-democraten en socialisten. , Wat is nu echter het geval? De regering behoort geheel tot de ,,franquistische" partij, evenals de meerderheid in de Cortes, het Spaanse parlement. Tachtig procent van de leden hiervan zijn namelijk nog door Franco benoemd. Als men dit voor ogen houdt, wordt het meteen duidelijk dat genoemd artikel lijnrecht tegen de politiek van de regering ingaat. Er komen echter nog andere geluiden uit Spanje.

ABC

Wil men een Spaanse krant lezen die nog zoveel mogelijk in de traditie van generaal Franco voort blijft gaan, dan moet men ABC nemen. Dit is een zeer conservatief blad. Op het titelblad prijkt zelfs nog een foto — in januari 1976 — van Adolf Hitler in de bekende arrogante houding. Hij loopt zij aan zij met Franco. Zelfs ABC kan echter niet alleen bij het verleden leven. Er wordt veel aandacht besteed aan de reacties die de rede van Arias Navarro voor de Cortes in de wereld heeft opgeroepen.

Op 28 januari heeft de Spaanse regering namelijk voorgesteld een nieuw staatsbestel te creëren. De minister-président wil de verkiezingen anderhalf jaar uitstellen, kennelijk omdat hij bang is dat zijn volgzame meerderheid in de Cortes van de kaart wordt geveegd. Bovendien moet de Cortes gesplitst worden in twee kamers. De tweede kamer zou moeten bestaan uit gekozen leden, de eerste uit benoemde. Hierin zullen de meer dan vierhonderd door Franco benoemde leden worden ondergebracht. Erg duidelijk en volledig was de uiteenzetting van Navarro niet.

De redactie van ABC geeft uitvoerig weer hoe de pers in de wereld hierover oordeelt. Het is haar goed recht de sceptische acties uit New York, Londen en Bonn sterk te betreuren. Vreemder wordt de zaak echter als de Franse pers geciteerd wordt. Er worden uitsluitend rechtse conservatieve bladen genoemd en de hele linkerzijde wordt totaal genegeerd.

Een zo tendentieuze berichtgeving maakt wat wantrouwig. Als ABC dan ook gaat constateren, dat de grote meerderheid van de Spaanse pers Arias' plannen met enthousiasme heeft ontvangen, vraagt men zich af of men dit niet met een korreltje zout moet nemen. Dit blijkt inderdaad zo te zijn, want de negatieve perscommentaren staan in het overzicht van ABC netjes onderaan gerangschikt. . Een haastige lezer komt hier niet eens aan toe.

La Region

De derde krant waar we nog wat aandacht aan besteden zullen heet ,,La Region". Hij verschijnt tweemaal per week. Er bestaan twee edities van: één voor Spanje en een Europese luchtposteditie die ook in ons land wel in kiosken te koop is. Deze Europese editie is speciaal bestemd voor de Spaanse gastarbeiders. Niet alleen voor ongeschoolden maar voor alle categorieën Spanjaarden die, over Europa uitgezworven zijn. Het is ook een ideaal blad voor deze mensen, want de redactie is erop uit om ZQ alles tegelijk te bieden.

Naast het gewone Spaanse nieuws, waar iedere Spanjaard natuurlijk belang in stelt — vele bladzijden over sport en plaatselijk nieuws — staat er ook goede voorlichting in over verschillende Westeuropese landen. Het gaat bijvoorbeeld over het voortgezet onderwijs in België, tot het peil van atheneum en gymnasium. Dit overzichtelijke schema is kennelijk bestemd voor Spanjaarden met opgroeiende kinderen die nog een heel tijdje in België willen blijven. Een ander artikel legt de nadruk op de onvoldoende voorzieningen voor gastarbeiders in Marseille. Op korte termijn zal daar nu verbetering in komen. Weer wat verder staat een grote foto: ,,Arbeitsamt". De naam zegt het al: ook in Duitsland zijn veel Spanjaarden en in Hannover zullen de autoriteiten hun best doen om de samenwerking tussen werlcgevers en werknemers zo soepel mogelijk te doen verlopen.

Nederland

In ditzelfde kader past ook een interview met de heer A. E.. J. Schlosmacher, attaché voor arbeidsaangelegenheden vaan de Nederlandse ambas ade in Madrid. Van hem heeft de redactie vernomen dat er in Nederland ongeveer 100.000 gastarbeiders zijn van alle nationaliteiten samen. Deze hebben een arbeidsvergunning. Op illegale wijze zijn er bovendien nog een 25.000 gastarbeiders binnengekomen, zodat het totaal nu bij de 125.000 ligt. Hieronder zijn ongeveer 20.000 Spanjaarden.

De redactie van La Region wilde ook graag weten hoe Schlosmacher dacht over de toetreding van Spanje tot de E.E.G. Deze antwoordde echter dat men niet van hem vergen kon dat hij daar een oordeel over uitsprak. Hij ressorteert namelijk niet onder het ministerie van Buitenlandse Zaken. Een goed journalist laat zich echter zomaar niet afschepen. De volgende vraag was: ,,Aan wie geeft een Nederlandse fabrikant de voorkeur, aan een Spanjaard of aan een Italiaan?". Antwoord: ,,Aan een Spanjaard". ,,En krijgt hij die Spanjaard ook?" ,,Nee, want Italië is lid van de E.E.G., Spanje niet, dus volgens de Europese afspraken mogen Italianen vrij Nederland binnenkomen en Spanjaarden niet". (Natuurlijk is een Spanjaard wat trots als hij dit leest.)

 Verspreking

Grote foto's staan er op deze bladzijden van een Spaans festival in Helmond en één in Beverwijk. Ook bruiloften, verneaardagen en degelijke leveren de nodige foto's op in dit goed verzorgde blad, waarin echter wel één heel storende vergissing gemaakt is. Onze landgenoot, de heer Schlosmacher, moet namelijk gezegd hebben dat er 80.000 Zuidvietnamezen in Nederland wonen. Daardoor wordt het hier wa vol. Nu lijkt het Spaanse woord Survietnam (Zuid-Vietnam) wat veel op Sirunam (Suriname). Schlosmacher kan geen Zuidvietnamezen bedoeld hebben.

Er moet iets verkeerds gezegd, verkeerd verstaan of verkeerd gedrukt zijn.

 Opinie

 La Region heeft een soort opinie-onderzoek onder de lezers ingesteld. Men vroeg hoe die dachten over de nieuwe Spaanse koning Juan Carlos. Over verschillende nummers verspreid vindt men de ingekomen antwoorden. Deze variëren van uiterst rechts tot links. Uiterst rechts: een vrouwenarts die werkt in Saint-Cyr (Frankrijk) legt er nog eens de nadruk op dat Franco zo'n groot man geweest is. In zijn koers moet Spanjerder. Links: een leider van de socialistische partij die op het ogenblik in Duitsland woont, heeft veel vertrouwen in Juan Carlos, mits hij maar democratisch gaat regeren. Hij ziet kans om in zijn korte antwoord wel vier maal de woorden democratisch en democratie te gebruiken. Toch was het opmerkelijk dat deze linkse socialist ervoor waarschuwde dat Spanje niet in dezelfde excessen mocht vervallen als Portugal.

 Bij wijze van afsluiting stond er na een bonte rij antwoorden een overzicht in La Region dat getiteld was: ,,Spanje gezien vanuit Europa". Dit kan men min of meer als een redactioneel artikel beschouwen, want het was een bundehng van reacties geschreven door correspondenten van La Region die in verschillende Europese landen wonen. Zij waren allen zeer koningsgezind, maar de regering Arias Navarro werd totaal genegeerd. Een heel discrete manier van oppositie bedrijven.

Iribarne

 Wie nauwlettend de berichten uit Madrid volgt, zal zich de naam Fraga Iribarnane herinneren. Deze minister van Binnenlandse Zaken is de „sterke man" van de regering Navarro. La Region geeft uitvoerige berichten over hem en over de grote rol die hij hoe langer hoe meer gaat spelen. Veel sympathie voor hem leest men niet uit deze berichtgeving.

De voorlichting is, politiek gezien, heel veelzijdig. Niet alleen de regering komt aah het woord, er wordt ook veel aandacht besteed aan het congres van de christen-democraten in Madrid. Als interessante bijzonderheid wordt vermeld dat voor dit congres eigenlijk de toestemming van de regering nodig was. De organisatoren hebben echter voor de goede orde de regering een kennisgeving gestuurd, zonder te vragen of het mocht.

Gebeurtenissen uit een stad als Madrid met meer dan tweeëneenhalf miljoen inwoners, trekken natuurlijk extra veel aandacht. Zo bijvoorbeeld de staking bij de Metro. Behalve de gewone berichten hierover drukte La Region ook een klein gesprekje af met een jonge inspecteur van de arbeidsinspectie in de Spaanse hoofdstad. Deze trachtte met veel moeite de directie en de stakers tot elkaar te brengen, wat hem ook aardig gelukt was. Hij was van mening dat de arbeiders niet genoeg verdienden en te weinig rechten hadden. Deze inspecteur dacht nu dat er veel minder conflicten zouden uitbreken als hierin verbetering kwam.

Toch mo^ men weer niet denken dat de redactie een uitgesproken links standpunt inneemt. In een politieke kroniek wordt gereleveerd dat Nederland en Denemarken, landen met links-sociahstische regeringen, er zich sterk tegen verzetten dat de deur van de E.E.G. voor Spanje zelfs maar op een kiertje gezet wordt.

Roomse Kerk

Het bovenstaande ging hoofdzakelijk over politiek. Typerend is ook de reactie van de Roomse Kerk. Volgens ABC vinden de Spaanse bisschoppen dat de Kerk niet in een politiek instituut moet ontaarden. De tijd waarin de leken geregeerd werden door af en toe een herderlijk schrijven is voorbij.

In La Region staat nog een klein berichtje in dezelfde geest. De bisschop van Doornik (België) heeft verklaard dat de Spaanse gastarbeiders die België binnenkwamen, tot nog toe heel verkeerd opgevangen zijn. De houding van de Kerk was veel te paternalistisch. Het was helemaal niet nodig deze Spanjaarden als onmondige kinderen te behandelen. Hier hebt u de vertrouwde geluiden van onze tijd: de moderne mens wil mondig zijn en heeft een grondige afkeer van alles wat maar zweemt naar een vaderlijk gezag boven zich. Dat vaderlijk gezag heet nu paternalisme, een modern scheldwoord om afkeer tegen bemoeienis van bovenaf uit te spreken. 

Gevaarlijk

Is Spanje werkelijk op drift geraakt? De tijd alleen zal het leren. Het is echter wel mogelijk nu reeds enkele conclusies te trekken. Aan het begin heb ik een politieke uiteenzetting uit het dagblad Ya weergegeven. Franquisten, christen-democraten, socialisten, dat was dee indeling van de Spaanse partijen in de-nabije toekomst. De meeste Spanjaarden zijn het in hoofdzaak met dit schema eens. Nu is het franquisme een vorm van facisme, in Zuid-Europa zijn de christen-democraten dikwijls zwak en verdeeld (denk aan Italië) en de socialisten zijn dikwijls heel links. Een heel gevaarlijk perspectief. Er zijn nog andere factoren. Zonder een groot staatsman is de betekenis van partijen en politieke programma's maar zeer relatief. Maar vooral: aan Gods zegen is alles gelegen. Voor ieder land.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen