Meest bloedig^e veldslag* uit Eerste wereldoorlog*

generaal Von Falkenhayn ...beslissende slag slaan...

kroonprins Wilhelm .commandant bij Verdun..

generaal Joffre ..tot de laatste man..

De Eerste wereldoorlog van 2 aug:ustus 1914 tot 11 november 1918 is — terecht — weleens de „loopgravenoorlog:" genoemd. Van oprukkende pantserdivisies met zware tanks of van hevige luchtaanvallen was nog geen sprake, evenmin als van valschermtroepen, die biy verrassing optreden, of van alles vernietigende bombardementen op industriesteden. Een van de belangr^kste defensieve wapenen, welke o.m. door Frankr^k was toegepast, was een reeks fortifilpaties langs de oostgrens, terw^l Duitsland z^n kracht had gezocht in nieuw geschut, de 4S cm kanonnen, afkomstig van de Skodafabrieken.

De Franse generale staf leefde in het volste vertrouwen, dat wanneer het noordoostelijke buurland zou trachten de grens over te steken, de voor die tijd goed versterkte forten de vijand zouden kunnen tegenhouden. Dat het eenmaal zou gebeuren, daarvsin was men overtuigd. Duitsland en Frankrijk waren in Europa altijd eikaars vijanden geweest; een vijandschap, die geduurd heeft tot na de Tweede wereldoorlog, toen eindelijk de verzoening tot stand is gekomen.

Als op 2 augustus 1914 de welvaartstijd, die er heerste, en die wordt gekenmerkt door „vooruitgang" op verschillend gebied, wordt onderbroken door het losbarsten van een oorlog, staan in Europa zes mogendheden tegenover eikaar. Aan de ene zijde Duitsland en Oostenrijk en aan de andere kant Engeland, Frankrijk, Rusland en Servië (een vroegere Balkanstaat). De directe aanleiding tot de confrontatie was de moordaanslag op de Oostenrijkse troonopvolger Frans Ferdinand en diens echtgenote te Serajewo op 88 juni 1914, welk feit een deel van onze lezers zich wellicht nog herinneren uit hun schooltijd. Na de uitwisseling van diverse nota's en ten slotte een ultimatum verklaart Oostenrijk-Hongarije (tot dan een Donaumonarohie) precies een maand later acui Servië de oorlog.

Mobilisatie

Hierbij bleef het echter niet. Rusland mobiliseerde nog dezelfde dag, spoedig gevolgd door Duitsland en Frankrijk, welk land door strenge verplichtingen aan Rusland was gebonden. Men was er(jp berekend, dat bij een mobilisatie vah het (toenmalige) tsarenrijk een Europese oorlog niet meer zou zijn te voorkomen. Bovendien, de plannen lagen klaar bij de generale staven en Duitsland dacht een spoedige beslissing te kunnen forceren door een snelle opmars via België. Was Frankrijk eenmaal neergeslagen, dan zou Duitsland de handen vrij hebben aan het oostfront om Rusland met harde hand te kunnen aanpakken. De schending van.de neutraliteit van België stond al bijvoorbaat vast. Aanvankelijk zou ook Kederlands grondgebied voor de doortocht worden gebruikt, zoals de Duitse stafchef, generaal Von Schlieffen destijds had bepaald, doch zijn opvolger, generaal Von Molkte liet dit plan varen.

Het was voor de Franse legerleiding geen verrassing, dat de Duitse legers zouden trachten om langs de fortificaties aan de oostgrens heen een grote doorbraak in Frankrijk te forceren. Op een zo massale aanval had zij echter niet gerekend en op 8 augfustus viel de stad Luik reeds.

Duitsland had zeven legers met in totaal 1.500.000 man in het Westen ter beschikking. De bekende Franse generaal Joffre, die z^n strategisch plan volkomen uit de hand zag lopen, bewaarde echter zijn kalmte en maakte gebruik van beoordelingsfouten aan Duitse zyde. Hy zette beg^ september een tegeno^enslef in, waardoor ten slotte drie Duitse legers werden gedwongen tot een teDultse troepen in de loopgraven bij Verdun rugtocht tot aan de rivier de Aisne. Hier groeven de Duitsers zich in; de loopgravenoorlog was een feit.

In de loopg^raven
, Met het terugtrekken op de Aisne werden de fronten gestabiliseerd, welke toestand eigenlijk het karakter van de oorlog in het Westen bepaalde en die eigenlijk tot aan de wapenstilstand in 1918 voortduurde. Tot de terugtrekkende Duitse legers behoorde ook het Derde, dat in de omgeving van Verdun lag. Deze stad, 320 km ten noordoosten van Parijs, was als het ware voor beide strijdende partijen in deze oorlog een symbool geworden. Hier werd een van de meest bloedige veldslagen uit de Eerste wereldoorlog geleverd, waaraan ook de naam is verbonden van de Franse generaal Pétain, die in de Tweede wereldoorlog ook een belangrijke rol speelde.

Op 21 februari

Het is morgen — SI februari — zestig jaren • geleden, dat de slag van Verdun losbrandde. De Franse infanterie op weg naar Verdun chef van de Duitse generale staf generaal Von Falkenhayn had het Duitse leger in het Westen nog eens met 400.000 man versterkt. Hij wist, dat de geallieerden een groot offensief voorbereidden, doch dit was niet vóór het einde van het jaar 1916 te verwachten. Daarom wilde hij zo spoedig mogelijk een beslissende slag, waarbij Frankrijk alle reserves zou moeten inzetten. Voor (ieze veldslag koos Von Falkenhayn Verdun uit, waar het leger onder bevel van kroonprins Wilhelm stond.

Op 21 februari werd over een lengte van twaalf kilometer door 1400 vuurmonden een bombardement ingezet, zo zwaar, dat een kritieke toestand in de Franse verdedigingslinie ontstond. Het had weinig gescheeld of de Duitsers hadden de stad snel kunnen innemen, doch de kroonprins had geen directe reserves genoeg bij de hand om de hevige Franse tegenstand, geleid door generaal Pétain, te breken. Von Falkenhayn wilde nu nog niet alles op cJles zetten, waardoor juist op dit moment hem de kans werd ontnomen om de Fransen te verslaaii en de weg naar Parijs open te leggen door de val van Verdun.

De Fransen zetten reservetroepen van het front by Atrecht in en elke 14 seconden kwam er een vrachtauto vol met mensen en materiaal aan, waardoor het gezegde in Frankr^k is ontstaan: „l'automobUe a sauvé Verdun" — de auto heeft Verdun geredt

Man teg^en man

De Duitse aanval op de vestingstad dreigde geheel te mislukken, maar de Duitsers, die bij gevechten van man tegen man zware verliezen leden, evenals trouwens de Fransen, hielden toch vol. Wekenlang duurde de ongekend hevige strijd, waarbij 't erom ging, of Verdun Frans of Duits bezit zou worden. Zeven weken na het begin van de gevechten o.m. om de heuvelrij Mort Homme — op 11 april — besloot Pétain zijn dagorder met: „Men moet moed hebben". Dat hebben de Fransen in deze slag getoond, inderdaad.

Over en weer behaalden de partijen successen of moesten zij tegenslagen incasseren. Begin juni leek het erop, of de Fransen toch een grote nederlaag zouden lijden, hetgeen uitvoerig wordt beschreven in zijn boek „Verdun" van de Franse schrijver Georges Blond, welk boek een triest maar boeiend beschreven verhaal is van deze uitputtingsslag.

Tot staan g^ebracht

Generaal Von Falkenhayn gaf de moed niet op. Nadat het belangrijke fort Vaux op de Fransen was veroverd, trachtte hij — tevergeefs — de heuvelrij op de rechteroever van de Maas in bezit te krijgen. Zijn tegenstander, generaal Joffre, zette echter alles op alles en vocht als het ware tot de laatste man, door welke inzet hij de Duitse aanval tot staan kon brengen. Op 11 juli 1916 werd kroonprins Wilhelm bevel gegeven' niet verder aan te vallen, doch met zijn overgebleven leger een verdedigende positie in te nemen.

De rust aan dit deel van het front keerde terug en deze bleef praktisch bestendigd tot aan het einde van de oorlog, zoals op nagenoeg het gehele westelijke front het geval was. Wie de frontkaarten van 1914 beziet en deze vergelijkt met die van einde 1917, ziet niet zoveel verschil in het verloop van de fronten.

Verliezen

De slag van Verdun was ten einde met als gevolg zware verliezen aan manschappen bij beide partijen, ieder zo'n 850.000, een grotendeels verwoeste stad en in de omgeving niets anders dan kaal gebrande bossen en bebloede akkers, waarin duizenden soldaten hun laatste rustplaats op aarde vonden.

Een van de meest bloedige worstelingen uit de Eerste wereldoorlog. Verdun is tot op de dag van vandaag bekend gebleven als een van de meest bloedige veldslagen — in de ware zin des woords — uit de Eerste wereldoorlog. Dit bleef er van de bossen over. :

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen